Taşıt Araçları Tedarik Sanayicileri Derneği (TAYSAD), Korona virüsün sektöre etkileriyle ilgili önemli bir anket gerçekleştirdi. Veriler, Türkiye’de 200 binin üzerinde istihdam sağlayan tedarik sanayi sektörünün, ortalama 100 binin üzerinde çalışanını doğrudan etkileyeceğini ortaya koydu.
Korona virüs (Covid-19) salgını, birçok sektörü etkilediği gibi 200 binin üzerinde istihdam sağlayan otomotiv sektörünün tedarik zincirini de durma noktasına getirdi. 460’a yakın üyesi ile Türkiye otomotiv tedarik sanayinin tek temsilcisi konumunda bulunan Taşıt Araçları Tedarik Sanayicileri Derneği (TAYSAD), Korona virüs salgınının otomotiv tedarik zinciri üzerine etkisini araştırmak üzere özel bir anket gerçekleştirdi. TAYSAD’a üye firmaların katıldığı anket, yaşanan salgının tedarik sanayi üzerindeki ilk etkilerini, sektörün beklentilerini ve karşılaştığı problemleri ortaya koydu. Ankete göre, tedarik sanayicilerinin yüzde 63’ü ‘İstikrar Kalkanı’ kapsamında açıklanan İŞKUR Çalışma Ödeneği’ne başvururken, yüzde 37’si bu ödeneğe başvuruda bulunmadığını bildirdi.
"Ekonomik etkileri en az 1 yıl sürecek"
TAYSAD Yönetim Kurulu Başkanı Alper Kanca, bu anketle TAYSAD üyelerinin kısa çalışma ödeneği ile ilgili ciddi altyapı eksikliği olacağı yönünde endişeler duyduğunun ortaya çıktığını dile getirdi. Alper Kanca, “Kısa çalışma ödeneğinin 3 ayla sınırlı kalmaması gerekiyor. Korona virüs etkisi, 3 ay içerisinde bitse bile ekonomik etkileri en az 1 yıl sürecektir. Bu süreçte, uzun vadeli, uygun faiz oranlı Eximbank kredileriyle sektörün desteklenmesi gerektiğine inanıyoruz. Bunlara ek olarak, vergi oranlarına getirilecek bir indirim sektörün elini bir hayli rahatlatacaktır. Ayrıca, içerisinde bulunduğumuz olağanüstü durum yeniden değerlendirilerek, banka kredilerinin 3 ay yerine 6 ay süresince ilave faiz olmadan ertelenmesi yine sektörün yararına olabilir” değerlendirmesinde bulundu.
Yüzde 50’yi aşkını ‘kısmen’ çalışıyor
Tedarik sanayisinin korona virüs tedbirleri çerçevesinde ağırlıklı olarak kısmi çalışmayı tercih ettiği görüldü. Ankete katılan üyelerin yüzde 40’ı, 30 Mart - 5 Nisan tarihlerinde üretimi tamamen durdurma kararı aldığını belirtirken, yüzde 50’yi aşkını kısmi çalışma, yüzde 13’ü de sosyal mesafeyi sağlayarak normal şekilde çalışmaya devam edeceğini bildirdi. Bu veriler, 200 binin üzerinde istihdam sağlayan sektörün, ortalama 100 binin üzerinde çalışanını doğrudan etkileyeceğini de ortaya koydu. Devam eden haftalarda kademeli olarak üretimde normalleşme bekleyen tedarik sanayicilerinin yüzde 50’si, 27 Nisan - 3 Mayıs aralığında kısmi çalışmanın süreceğini ön gördü. Katılımcıların yüzde 42’si söz konusu tarihlerde normal çalışmaya geçilebileceğini tahmin ederken, yüzde 12’i ise üretimin durmaya devam edebileceğini öngördü.
Ağırlıklı görüş etkinin 8-10 hafta süreceği yönünde
TAYSAD’ın üye anketine göre, 30 Mart - 5 Nisan tarihlerinde tedarik sanayinin haftalık üretim temposu yüzde 32’ye kadar düşecek. Bu düşüşün, Nisan ayı içerisinde kademeli olarak artması ve yüzde 62’ye kadar çıkması ön görülüyor. Öte yandan, ankete katılan TAYSAD üyelerinin yüzde 32’si yaşanan krizin 8-10 hafta süreceği konusunda birleşiyor. Korona virüs salgınının çalışma temposu ve iş hacmine etkisinin 10 haftadan daha uzun süreceğini tahmin edenlerin oranı ise yüzde 26 olarak dikkatleri çekti. Ayrıca, ankete katılan tedarik sanayicilerinin yüzde 85’i, nakit akışında yaşanabilecek sıkıntılar için kendi ek önlemlerini aldığını da belirtti.
En büyük problem iş ve ciro kaybı
Korona virüs salgını, Türkiye’deki otomotiv tedarik sanayisini özellikle 3 konuda negatif olarak etkiledi. Ankete göre, bu dönemde karşılaşılan en büyük problemin yüzde 93 ile iş ve ciro kaybı olduğu katılımcılar tarafından vurgulandı. Bu problemi, yüzde 75 ile çalışan motivasyonunun kaybı izledi. Tedarik sanayicilerinin yüzde 47’si ise, ithal edilecek malzemenin geç gelmesinin karşılaşılan en büyük problem olduğunu ifade etti. Bununla beraber; teslimat sürecinde yaşanan problemler, ihracat gümrüğünde yaşanan gecikmeler ve nakit akışı gibi problemlerin yaşanan diğer sorunlar olarak öne çıktığı görüldü.
Alper Kanca, kısa çalışma 3 ayla sınırlı kalmamalı
Konuyla ilgili değerlendirmelerde bulunan TAYSAD Başkanı Alper Kanca ise, tedarik sanayisi üreticilerinin kısa çalışma ödeneği ile ilgili ciddi altyapı eksikliği olacağı yönünde endişeler duyduğunu dile getirdi. Yaptıkları ankette otomotiv tedarik sanayicilerinin en çok bu konuyu dile getirdiğine dikkat çeken Alper Kanca, “Kısa çalışma ödeneğinin 3 ayla sınırlı kalmaması gerekiyor. Korona virüs etkisi, 3 ay içerisinde bitse bile ekonomik etkileri en az 1 yıl sürecektir. Bu süreçte, uzun vadeli, uygun faiz oranlı Eximbank kredileriyle sektörün desteklenmesi gerektiğine inanıyoruz. Bunlara ek olarak, vergi oranlarına getirilecek bir indirim sektörün elini bir hayli rahatlatacaktır. Ayrıca, içerisinde bulunduğumuz olağanüstü durum yeniden değerlendirilerek, banka kredilerinin 3 ay yerine 6 ay süresince ilave faiz olmadan ertelenmesi yine sektörün yararına olabilir” diye konuştu.
“Uygulamalarda bazı sıkıntılar var”
Ankette, alınan ekonomik önlem paketlerinin uygulanmasında sıkıntılar yaşandığını ileten TAYSAD üyesi sanayi şirketlerinin de bulunduğunu belirten TAYSAD Başkanı Alper Kanca, “Hükumetimizin aldığı önlem paketleri ve Bankalar Birliği’nin aldığı tavsiye niteliğindeki kararların uygulanması noktasında, bazı üyelerimiz tarafından sıkıntılar yaşandığı dile getiriliyor. Yani bankaların erteleme, yapılandırma, fon kullanımıyla ilgili olumlu yaklaşım sergilemedikleri bizlere bildiriliyor. Bu zor dönemde bankalar da elini taşın altına koymalı. Yaşanan problemler kısa süre içerisinde sona ereceğini umuyoruz. Bizler de, TAYSAD olarak üzerimize düşen görevi yapacak ve tüm bu konularla ilgili yetkililerle yakın temaslarda bulunmayı sürdüreceğiz” dedi.
