Anne adaylarının gebelik sırasında yaptırması gereken testler ve dikkat etmeleri gereken noktalar hakkında bilgiler aktaran Doç. Dr. Cihan Çetin, “Ultrasonla yapılan ölçümler uluslararası standartlara uygun şekilde yapılmalıdır” dedi.
VM Medical Park Kocaeli Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Bölümü yüksek riskli gebelik (Perinatoloji) alanında uzman Doç. Dr. Cihan Çetin, anne adaylarının gebelik sürecinde yapmaları gereken kontroller ve dikkat etmeleri gerek konular hakkında bilgiler aktardı. Kadınların gebelik öncesinde ve gebelik sırasında dikkat edecekleri önemli noktaların ‘fetus’ diye adlandırılan anne karnındaki bebeğin sağlıklı bir şekilde doğabilmesine etki ettiğini söyleyen Doç. Dr. Cihan Çetin, gebelik sırasında yapılması gereken testlerden ultrasonla yapılan ölçümlerin uluslararası standartlara uygun şekilde yapılması gerektiğini vurguladı. Gebelikte yapılan testlerin amacının anne karnındaki fetusa ait bazı kromozal hastalıkları taramak olduğunu kaydeden Dr. Çetin, tarama testlerinde hastalıklara yönelik belirtiler saptandığında tanıya yönelik girişimsel ek testler yapılması gerekebileceğini dile getirdi.
“İkili test için ölçümler bu konuda eğitim almış hekimler tarafından yapılmalıdır”
Hem riskli gebelerin hem de riskli fetusların yönetiminde aktif rol alarak kadın hastalıkları ve doğum uzmanlarına bu konularda konsültasyon hizmeti vererek yardımcı olan kişilerin perinatologlar olduğunu söyleyen Dr. Çetin şöyle konuştu: “Elimizde mevcut testlerin hiçbiri ne yazık ki hala tamamen sağlıklı bir bebeği garanti edemez. Tarama amacıyla gebelere yapılan testler arasında ikili, üçlü, dörtlü test, hdDNA testi ayrıntılı ultrason sayılabilir. Bunlarda bazı kromozomal hastalıklara yönelik belirtiler saptandığında tanıya yönelik girişimsel ek testler yapılabilir. Bunlardan biraz daha ayrıntılı olarak bahsetmek gerekirse halk arasında ‘ikili test’ diye adlandırılan test, aslında gebelikte ilk üç ayda yapılan bir Down Sendromu tarama testidir. Testin içeriğinde gebeye ait yaş, ırk, şeker hastalığının varlığı, tüp bebek gibi bazı klinik veriler, 2 adet laboratuvar belirteci ve ultrasonla yapılan bazı ölçümler yer alır. Dolayısıyla doğru bir ikili test sonucu için hastanın klinik bilgileri doğru girilmeli, ultrasonla yapılan ölçümler uluslararası standartlara uygun şekilde ve bu ölçüm için özel sertifikaya sahip hekimler tarafından yapılmalıdır” dedi.
“Ultrasonografi ile erken dönemde saptanabilecek birtakım anomaliler tespit edilebilir”
İkili test, hakkında bilgiler aktaran Doç. Dr. Cihan Çetin bu testin amacının anne karnında erken gebelik haftalarında Down Sendromlu bir fetüs sahibi olma olasılığı hakkında aileye bilgi vermek olduğunu belirterek, “Bu test böyle bir fetüsün var veya yok olduğunu göstermez. Bundan dolayı bu bir tarama testi olarak isimlendirilir. Tarama testinde Down Sendromu için düşük risk saptanan durumlarda aile ek test yaptırmaya ihtiyaç duymayabilir. Bazı test sonuçlarında ise ailenin, Down Sendromlu fetusları tarama gücü daha yüksek olan anne kanından fetal DNA testi veya doğrudan "Hastalık var ya da yok" testi diye adlandırabileceğimiz tanı testlerine karar vermesi gerekebilir. Aile her türlü test sonucunda doğrudan tanı testi de isteyebilir. Gebelikte Down Sendromu taraması yaptırmak istemeyen aileler, bu konuda hekimlerince yeteri kadar bilgilendirildikten sonra tarama ve tanı testlerini yaptırmamayı tercih edebilirler. İkili test yaptırmanın fazladan bir avantajı olarak sayılabilecek bir nokta da ikili test esnasında deneyimli bir hekim tarafından yapılan detaylı bir ultrasonografi ile erken dönemde saptanabilecek birtakım anomalileri tespite imkan vermesidir” diye konuştu.
“hdDNA testi Down sendromu için diğer tarama testlerine göre daha yüksek saptama oranına sahip”
Üçlü ve dörtlü olarak adlandırılan testlerin amaçları ve işlevleri hakkında da önemli bilgiler aktaran Dr. Çetin şu noktalara dikkat çekti: “Üçlü test, günümüzde Down Sendromu için tarama gücünün ikili ya da dörtlü test oranla daha düşük kalması nedeniyle günümüzde ilk planda önerilmeyen bir tarama testidir. Ancak ikili test ve dörtlü testin yapılamadığı koşullarda bu amaçla önerilebilir. Gebenin klinik bilgileri ve laboratuvar tarafından bakılan üç belirti değerine göre risk oranı tayini yapılır. Dolayısıyla üçlü test için ultrason gereksinimi yoktur. Dörtlü testte ise üçlü teste ek bir laboratuvar belirteci daha bakılmakta ve testin tarama gücü arttırılmaktadır. İkili test için gerekli süreyi kaçırmış hastalarda gebeliğin 15-20. haftaları arasında dörtlü test yapılabilir. hdDNA testi son yıllarda geliştirilmiş bir testtir. Test, temelde anne kanından fetal DNA parçalarını ayrıştırıp bunlar üzerinde Down Sendromu gibi bir takım genetik hastalıkları taramaktadır. hdDNA testi de diğer tarama testleri gibi hastalık için kesin tanı koymaz, testin pozitif veya yüksek riskli sonuçlandığı durumlarda tanı testlerine gereksinim vardır.”
“Ayrıntılı ultrason ile beyinden böbreklere kadar geniş kapsamlı tarama yapılıyor”
Ayrıntılı ultrasonun tercihen kullanıldığı 18-23. haftaların dışında da kullanılabileceğini belirten Doç. Dr. Cihan Çetin, “Ayrıntılı ultrason gebeliğin 18-23. haftaları arasında yapılan fetusa ait anomalilerin yaklaşık yüzde 70-75’ini saptayabildiğimiz bir değerlendirme yöntemidir. Tercihen Perinatoloji uzmanları veya bu konuda deneyimli kadın doğum uzmanları tarafından yapılması tercih edilmektedir. Ayrıntılı ultrason genellikle gebeliğin 18-23. haftaları arasında yapılmakla birlikte ihtiyaç duyulan durumlarda gebeliğin farklı zamanlarında da kısıtlılığı bilinerek yapılabilir. Bu muayenenin temel amacı; fetusun ultrasonla anne karnındayken saptanabilecek birtakım anomaliler ve kromozom hastalıklarının belirtilerinin tespit edilmesidir. Bu inceleme ile değerlendirdiğimiz yapılar arasında; baş, beyin, yüz, boyun, kalp, göğüs kafesinin içindeki diğer yapılar, karın içi yapılar, böbrekler, idrar kesesi, dış genital sayılabilir” diye konuştu.
“Anne adayının birtakım hastalıklarının tedavisinin gebelik öncesi yaptırması gerekir”
Gebelik sırasında yapılan testlerin yanı sıra kadınların dikkat etmeleri gereken hususlar hakkında da bilgiler veren Perinatoloji alanında uzman Doç. Dr. Cihan Çetin, bunlar arasında nöral tüp defektleri diye adlandırılan, omurgada açıklığın olduğu ve kalıcı sekellerle seyredebilen bazı hastalıkların önlenmesi adına gebelik öncesi ve erken gebelikte folik asit kullanımının önemi, anne adayının mevcut hastalıklarının durumu ve bu hastalıklarının gebelik sürecinde seyrinde meydana gelebilecek değişiklikler, anne adayının anemi gibi kolayca tedavi edilebilecek birtakım hastalıklarının tedavisinin gebelik öncesi yapılması, bazı genetik hastalık taşıyıcısı ailelerin uygun genetik danışmanlık almaları ve tüp bebek ve genetik tarama ile uygun embriyonun verilmesi gibi yöntemler hakkında bilgi sahibi olmaları sayılabilir” dedi.
