Kapadokya Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi’nin ilkini 27 Kasım 2018’de düzenlediği Kapadokya Ekonomi Toplantılarının dördüncüsü 21 Nisan 2021 günü çevrim içi olarak yapıldı.
Türkiye’nin kalkınmasını yakından ilgilendiren ve ulaşılması planlanan hedefleri gerçekleştirme yolunda kullanılan teknoloji ürünlerinin üretimiyle ilgili olarak “Türkiye’nin Teknoloji Malları İhracatı ve Orta Gelir Tuzağı” başlıklı panel toplantıya ilgili üniversitelerden akademisyenler ve konularında uzman kişiler katıldı. Toplantıda, Erciyes Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Fatma Ünlü, THY Teknik A.Ş. Genel Müdür Danışmanı Halil Tokel, Teknoloji Danışmanı HBT Yazarı Müfit Akyos, Nişantaşı Üniversitesi Öğr. Üyesi Prof. Dr. Recep Kök, Kocaeli Üniversitesi Öğr. Üyesi Prof. Dr. Yusuf Bayraktutan, Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB) Nevşehir İl Müdürü Ali Usta konuşma yaptı. Toplatının açılış konuşmasını Kapadokya Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Rıfat Yıldız ve Kapadokya Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Hasan Ali Karasar yaptı.
Erciyes Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Fatma Ünlü konuşmasında, iktisat literatüründe son yılların en çok tartışılan konularından birisi olan orta gelir tuzağı kavramının ilk kez 2007 yılında Dünya Bankası tarafından yayınlanan raporda, orta gelirli ülkelerin uzun yıllar aynı gelir grubunda sıkışıp kalması ve bir üst gelir grubuna geçememesi olarak adlandırıldığını belirtti. Orta gelir tuzağı olgusunun yapısal bir sorundan kaynaklandığı ve bu sorunun aşılmasında bütüncül bir yaklaşımla hareket edilmesi gerektiği sonucuna ulaşılabileceğini söyledi. Orta gelir tuzağından çıkış için beşerî sermayeye ve Ar-Ge’ye odaklanılması gerektiği hususunda görüş birliği olduğunu aktardı.
THY Teknik AŞ. Genel Müdür Danışmanı Halil Tokel, havacılık tarihinden bahsedip, havacılık sanayisinde yerli ve milli üretime değinerek, Türkiye’deki havacılığın yerlileştirilme çalışmalarını aktarıp sunumunu tamamladı.
Teknoloji Danışmanı ve HBT Yazarı Müfit Akyos, Ar-Ge ve yeniliğe devletin ayırdığı kaynaklara karşı, Türkiye’nin dış ticarette, katma değeri yüksek ürünlerinin oranının düşük olduğunu ve dünya ileri teknolojili ürünler ticaretindeki payının yetersiz olduğunu ifade etti. Ülke sorunlarının çözümünde ya da günlük yaşamımızda yenilikçiliğin etkilerini hissedemiyorsak “Biz ne yapıyoruz?” sorusunun yanıtını vermemiz gerekmektedir şeklinde konuştu. Akyos, “25 yılda Ar-Ge harcamaların gelinen nokta %1,06’dır, genellikle ürün odaklı bir Ar-Ge ve yenilik desteklemesi yapılmaktadır. Radikal yenilikleri ortaya çıkartabilecek bir destekleme önceliği yoktur. Bilimsel çıktıların düzeyinin düşüklüğünün yanı sıra patent başvurularının sayıca artmasına karşın teknolojiye ve ürüne dönüştürülme oranı düşüktür” diye konuştu.
Nişantaşı Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Recep Kök, AB ülkeleri ve müzakere sürecinde olan Türkiye’yi ele alıp, “Türkiye’de ihracata dayalı kalkınma stratejisinin yapısal dönüşümü sağladığını ve orta gelir tuzağını kıracak kadar güçlüdür” hipotezini tartıştığını vurguladı. Yaptığı tahmin sonuçlarına göre Kök, Türkiye’nin özellikle orta ve yüksek teknoloji mal ihracatı bakımından AB ülkelerinden ayrıldığını ve anlamlı bir artış trendi göstermekte olduğunu belirtti. İlk bakışta olumlu bir gelişme olan bu sonucun, Türkiye ekonomisinin geleceğine yönelik bir bakış açısıyla değerlendirildiğinde, orta gelir tuzağının tam da nedenlerinden biri olarak yorumlanabileceği söyledi.
Kocaeli Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yusuf Bayraktutan, Türkiye’nin koşullarının ve iktisadi yapısının özelliklerine göre politikada öncelliklerinin ve araçlarının belirlenmesi gerektiğini ifade etti. Yapısal sorunların, politik çevrimlerin etkisinde kalmadan aşılması, kurumsal gelişim ve ekonomik
istikrarın öncelenmesi, orta ve uzun vadede rekabetçiliğe dayalı dışa açıklık için eğitim ve özellikle mesleki-teknik eğitim ile AR-GE için yeterli kaynak tahsis edilmeli” diye konuştu.
Sunumların ardından geçilen soru-cevap kısmında katılımcıların soruları konuşmacılar tarafından cevaplandı.
