Doğu Karadeniz Bölgesi’nde sayıları giderek artan başıboş sokak köpekleri, yaban hayatını tehdit ediyor.
Doğu Karadeniz Bölgesi’nde yüksek kesimlere çıkan başıboş köpekler yaban hayatını tehdit ediyor. Yaban hayatı popülasyonunun yoğun olduğu bölgeye kurulan fotokapana yansıyan görüntülerde yaban hayvanları ve başıboş köpeklerin aynı güzergahta ilerlediği görülüyor. Konuyla ilgi değerlendirmelerde bulunan Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Yaban Hayatı Ekolojisi ve Yönetimi Bölümü Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şağdan Başkaya, ormanlarda başıboş sürü halinde gezen köpeklerin yabani hayvanları avladığını söyledi.
Gidişatın iyi olmadığını dile getiren Başkaya, “Bu sorun giderek içinden çıkılamaz bir hal alıyor. Bunu yıllarca dilimiz döndüğünce dile getirmeye çalışıyoruz. Gidişat hiç de hoş değil. Sorun sadece ölüm veya ciddi yaralanmalar olduğunda ve bunlar da kamera kayıtları veyahut da basına düştüğünde tekrardan gündeme geliyor. Daha sonra olay yatışsın diye bekleniyor ve yatıştıktan sonra hiçbir adım atılmıyor” dedi.
Atılması gereken adımlarının olduğunu kaydeden Başkaya, “2004 yılında ülkemizde Hayvanları Koruma yasası çıktı. Yasa çıktığı anda da bizim eleştirdiğimiz yönleri vardı. Halen daha eleştiriyoruz. Çünkü ülke olarak daha iyisine layığız. Gelişmiş ülkeler dediğimiz Avrupa, Uzakdoğu, Amerika, Japonya gibi ülkelerde bu konuda mevcut yasalara baktığımız zaman bizim yasamız onların yanında çok geride kalıyor. Bu konuda atılması gereken adımlar var. Ancak bu konuda dünyada olanı biteni dile getirdiğimizde bile veya bu konudaki bilimsel makalelere baktığınızda dünyada bilim camiası ne söylüyor, ülkeler bu konuda yasal olarak ne yapıyorlar diye baktığınız zaman karşınıza ülkemizin tam tersi bir durum çıkıyor. Bizim yasamızda köpekler alınıp kısırlaştırılıyor. Bakımları yapılıyor ve etiketlenerek alındıkları yere bırakılıyor. Çoğunluğu bu şekilde alındıkları yere bırakılıyor. Peki bu doğru mu, sokaktan bir köpeği sokaktan yakalıyor köpek bakım yerine gidiyor. Orada bakımı yapıldıktan sonra tekrar markalanıp alındığı yere salınıyor. Biz tekrar aldığımız yere bırakmak için mi köpeği yakalayıp bu müdahaleleri ona yapıyoruz. Yasamız böyle söylüyor. Belediyelerimizin eli kolu bağlı. Memleketimizde Kayseri’de bir gencimizi 9. sınıf öğrencisi Mehmet Özer’i kaybettik. Gencecik bir çocuğu kaybetmişiz okula gelip giden diğer aileler panik halindeler. Kaymakamımız bu sorunu kısa sürede çözeceğiz diyor. Nasıl çözecekler merak ediyorum. Çünkü bu yasalarla bu sorunu nasıl çözersiniz. Burada çözerseniz başka bir yerde patlak verir. 2018’de Kırşehir’de küçük bir kız çocuğuna köpekler saldırmıştı. İnsanlar kurtaramamıştı. Araya annesi girmişti köpekler ikisini de yaraladı” diye konuştu.
“İnsanlar psikolojik sorunlar yaşıyor”
Başıboş köpekler nedeniyle karantinaya alınan il ve ilçelerin olduğunu belirten Başkaya, “Biz basına düşenlerle genelde hareket ediyoruz. Basına düşenlerden ziyade memleketimizde bir sürü olay var. İnsanlar artık çocuğunu okula getirip götürüyorlar. Olayın psikolojik travma boyutu var. Böyle bir şey dünyanın hiçbir yerinde yok. Dünyada nasıl diye baktığımız zaman köpekler barınaklara alınırlar. Barınaklara alındıktan sonra belli bir sahiplendirme süresi vardır. Bu süre ülkeden ülkeye değişir. Bazısında bir hafta bazısında bir aydır. En fazla 60 gün kadar süre tanırlar. Köpek bu süre sonunda sahibi veya kaybeden kişi tarafından masrafları ödenerek tekrar geri alınabilir. Ya da yeni bir sahibe verilir. Eğer bunlar olmazsa köpeğe ötanazi uygulanır. Bizi vatandaşın derdi ve bilimsel gerçekler ilgilendiriyor. Köpekler yüzünden karantinaya alınan illerimiz, ilçelerimiz var. Biz yaban hayvanlarının kuduz vakalarını konuşmak yerine başıboş köpeklerin kuduz vakalarını konuşur olmuşuz. İnsanlar ölüyor, insanlar yaralanıyor. İnsanlar bu durum yüzünden psikolojik sorunlar yaşıyor” şeklinde konuştu.
“Başıboş sürü halinde gezen köpekler yabani hayvanları avlıyor”
Başıboş köpeklerin kızıl geyikleri avladığını söyleyen Başkaya, “Avrupa’da Amerika’da köpekler ya sahiplendirilir, sahiplendirilmediği durumda ötanazi uygulanır. Bazı ülkelerde sağlıklı hayvanlara ötanazi uygulanmaz. Ama bu ülkelerde de bütün hepsinde yüzde 90 oranında köpeklere bakan STK’lardır. Bizde köpeklere bakmak devletin işi. Avrupa’da köpekler sahibi tarafından gezdirilirken köpek dışkısını yaptığında siz onu eldiveninizle almak zorundasınız. Almazsanız cezası vardır. Bizde belediyenin aldığı veya tekrar saldığı bu kadar başıboş köpeklerin dışkısı ne oluyor. Avrupalı sahipli köpeğin dışkısına tahammül edemiyor. Böyle bir şey olmaz diyor. Yasal olarak da cezasını koymuş. Kuduzundan birçok hastalığa kadar bize geçirme riski var. Dünya bunları tartışıyor. Yasalarda yazıyor. Amerika’da her yıl 6.5 milyon kadar hayvan barınaklara geliyor. Her yıl 1.5 milyonun üzerinde hayvana da ötanazi uygulanıyor. Bunların 670 bini köpek 860 bini kedi. 2011 yılında 3.7 milyon kadar kedi, köpek sahiplendiriliyor. Barınaklara gelenlerin neredeyse yarısı sahiplendirilmiş. Sahiplendirilmemiş köpekler ise bizde barınağa geliyor ömür boyu yaşam hakkı elde ediyor veya tekrar alındığı sokağa salınıyor. Bu bir çözümsüzlük. Bizde yürüyemeyecek halde hastalıkta olan köpeğe bile belediye bir şey yapamıyor. Köpek öylece sokakta duruyor. Bu halde olan hastalık yayan köpeğe bile ötanazi konuşulamıyor. Bütün dünyada STK’lar bunun çözümü ötanazi derken bizde herkes ayağa kalkıyor. Bu durumun konuşulup tartışılması gerekiyor. Yaban hayvanlarını dağlarda bitirdiler. Bu başıboş köpekler kurtlar gibi sürü kurdular. Bir 10’luk kurt sürüsü geçiyorsa 20’lik başıboş köpek sürüsü geçiyor. İçlerinde fino köpeği bile var. Yaban keçisi, karaca, kızıl geyik avlıyorlar. Artık uzmanlaşmışlar. Hayvanların etrafını sararak avlıyorlar. Yaban hayvanlarına bu derece zarar veriyorlar. Başıboş köpek sorunu sadece şehir merkezlerinde değil köylerde, yaylalarda, dağlarda da var. Ormanlarda başıboş sürü halinde gezen köpekler yabani hayvanları avlıyor. Kızıl geyikleri hamile dişi fark etmeksizin avlıyor. Türkiye’de son 10 yıl içerisinde 22 vatandaşımız ayılar tarafından parçalandı. 100 kişi hastanelere ağır yaralı olarak geldi. Birçok da travma yaşandı. Burası Türkiye derdimiz sadece sokak köpeği değil ki. Sorunlar içinden çıkılamaz bir hal aldı. Yetkililerin bu duruma kafa yormasını ve çözüm bulmasını istiyoruz” ifadelerini kullandı.
