Trabzon’un en köklü ailelerinden İskender Ailesi’nin soy ağacı 507 yıl önce Trabzon’da yaklaşık 14 yıl valilik yapan İskender Paşa’ya dayanıyor.
Aile fertleri uzun yıllar yaptığı araştırmalar sonucu soylarının İskender Paşa’ya dayandığını belirlerken, her bayram öncesi Atatürk Alanı’nda bulunan dedelerinin yaptırdığı caminin avlusundaki mezarını ziyaret etmeyi ihmal etmiyorlar.
Aile fertlerini bir arada tutmak, akrabalar arasında birlik ve beraberliği sağlamak amacıyla 2006 yılında İskenderzadeler Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği’nin kurulduğunu belirten Dernek Başkanı Aydoğan İskender, bu amaçla zaman zaman çeşitli etkinlikler düzenlediklerini söyledi.
"Vâlilik’te Vezîrlik rütbesi almış ilk Osmanlı devlet adamlarından"
Dedelerinin Trabzon’a ve Osmanlı Devleti’ne büyük hizmetleri olduğunu hatırlatan İskender, “1512 yılında Yavuz Sultan Selim Han’ın padişah olmasının ardından Kastamonu ayanı olan Mustafa beyin oğlu İskender Paşa Trabzon Sancak Beyliği’ne atanmış. 1512 yılından 1533 yılına kadar geçen 21 yılda çeşitli tarihlerde yaklaşık 14 yıl Trabzon’da 4 dönem valilik yapmış. Valiliği döneminde şiîler Amasya’yı basmış ve Şahkulu tayfası şehri ele geçirmişti. Trabzon Vâlisi İskender Paşa Amasya’nın kurtarılmasına katılmış ve şehir geri alınmış. Yavuz Sultan Selim Han, 1514’te İran’a sefer açınca 140 bin kişilik ordunun malzeme, erzak ve donanımı Trabzon’dan Erzincan’a sevk edilmiştir. Trabzonlular Yavuz’u Çaldıran’da yalnız bırakmamıştır. Yine Anadolu’da Bozoklu Celal’in Mehdilik iddiasıyla ve 20 bin adamıyla Şebinkarahisar’ı ele geçirmesi Trabzon’a sorun olmuş, İskender Paşa kuvvetleri Bozoklu Celal’i öldürmüş, adamlarını yenmiştir" bilgilerini paylaştı.
1533 yılına kadar Trabzon Vâliliği’nde kalan İskender Paşa’nın bu dönemde şehrin imarına büyük önem verdiğini, hanlar, hamamlar, çeşmeler ve camiler de yaptırdığını kaydeden İskender "1529 yılında kendi adını taşıyan câmi ve medreseyi yaptırmış. Trabzon’un umumî güzelleşmesine çok çalışmış. Şimdiki Meydan ve çevresini o düzenlemiş. Ayrıca Hacı Kâsım Câmiî, Taşhân, Tabakhâne Câmiî onun valiliği döneminde yapılarak imar sürdürülmüştür. 1533 yılında Trabzon’da Vâli iken ölünce, kendinin yaptırdığı ve adını taşıyan İskender Paşa Câmiî’nin batı tarafındaki haziredeki mezârlığa defnedilmiş. Sandukalı, baş ve ayak şâhideleri mermerden olan mezâr, hazirenin ortasında bulunuyor. Tâlik şekilde yazılmış birkaç kelimelik çok sâde kitâbeli mezâr taşındaki kavuktan, İskender Paşa’nın Vezîr olduğu anlaşılmaktadır. Buna göre, Trabzon Vâlisi İskender Paşa, Vâlilik’te Vezîrlik rütbesi almış ilk Osmanlı devlet adamlarındandır. Günümüze yakın yaptırdığı caminin avlusunda yer alan İskender Paşa Medresesi yıktırılmış, batı tarafındaki mezarlık ise kaldırılmıştır. Burada sadece İskender Paşa’nın mezarı bırakılmıştır. Şuanki câmi etrafı vaktiyle vakıf bir meyvelikmiş, geliri câmi ihtiyaçlarına harcanırmış. Ancak bunlardan bugüne sadece camisi ve mezarı kalmış" ifadelerini kullandı.
"İskenderzadeler Derneği 13 yıldır faaliyette"
Aile büyüklerinin geçmiş yıllarda yapmış oldukları araştırmalar neticesinde Trabzon’da ’İskender’ soyadı taşıyanların soy ağacının İskender Paşa’ya dayandığının tespit edildiğini belirten Aydoğan İskender "Bu doğrultuda 2006 yılında İskenderzadeler Derneği kuruldu. Dernek olarak 2006 yılından beri İskender Ailesi’nin fertlerini bir arada tutabilmek için çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Geçmişlerimizi yad etmek noktasında her Ramazan ayında mevlit programları düzenleyip İskender Paşa’nın ruhuna ve geçmiş büyüklerimizin ruhuna dualar ediyoruz. Aileyi bir arada tutabilmek için her Ramazan ayında iftar programları düzenliyoruz. Her bayramdan önce de dedemizin mezarını aile büyüklerimiz ile ziyaret ediyoruz, ruhuna fatihalar gönderiyoruz" dedi.
İskender Paşa’nın torunlarının ağırlıklı olarak Trabzon’un Yomra ve Vakfıkebir ilçelerinde yaşadığını ve şehir dışında da aile fertleri bulunduğunu ifade eden İskender, "Trabzon dışında Artvin’in Hopa ilçesinde, Sakarya-Karasu ve İstanbul’da yine yoğun olarak aile fertlerimiz bulunuyor. Dernek olarak zaman zaman bu birlikteliklerimizi sağlamak adına ziyaretler yapıyoruz. İskender ailesi olarak Trabzon’da yaklaşık 10 bin nüfusa sahibiz. İstanbul’da ağırlıklı olarak 3 bin civarında. Türkiye geneline yayılan nüfus yoğunluğumuz ise yaklaşık 35 bin 40 bini buluyor” diye konuştu.
"İskender Paşa’nın torunları ’İskender’ soyadı dışında 46 değişik soyadı taşıyor"
Eski dernek başkanlarından Ali İskender de İskender Paşa’nın soyundan gelen İskender Ailesi’nin fertlerinin ’İskender’ soyadı dışında 46 değişik soyadı taşıdığını kaydederek şunları söyledi:
“İskender ve İskenderoğlu soyanının dışında İskenderzadeler’den merhum İskender Paşa dedemizin soyundan olan yapılan araştırmalarda 46 civarında soyadı taşıyan aileler var. Bu ailelerin Türkiye’deki nüfus toplamı yaklaşık 35-40 bin civarında olduğu tahmin ediliyor. Yoğun yerleşim yeri ise Trabzon’da. İskenderzadeler, İskender Paşa dedemizin dört oğlunun nesilleri olarak buraya kadar gelmişler. Bunlardan Uğur, Nihat, Bayraktar ve Fuat adındaki çocukları belli yerlere Ortahisar, Vakfıkebir, Yomra, Sürmene ve Hopa ilçelerinde ikametlerinden sonra bu soyağacı gelişmiş bugüne kadar gelmiş. Bu süreç içerisinde bir kısmı değişik nedenlerden dolayı soyadı değişikliğine gitmişler. Bu değişikliklerden 46 civarında Türkiye’nin değişik bölgelerinde soyadı taşıyan İskenderzadeler var. İnşallah bu dernek ileride vakıflaşacaktır. Zaten İskenderpaşa dedemiz Trabzon’da valilik yaptığı dört dönem içerisinde bir çok eserler bırakmıştır. Kendi ismiyle anılan İskenderpaşa Camisi bunlardan bir tanesi. Bu cami sadece bir camiden ibaret değil. Zamanında bu caminin avlusunda medrese varmış. Bu medresede 60 civarında öğrenci yatılı okuyormuş. Birinci dünya savaşına kadar bu medrese faaliyetlerini sürdürmüş. Rus işgalinden sonra buna ara verildi ve ondan sonra vakıf yöneticileri Trabzon dışına gidip tekrar geri dönmemelerinde dolayı da daha sonra medeni kanunla vakıf hazineye devredilmiş. İskender paşa dedemizin yine bunun yanında yaptırdığı hamamlar, çeşmeler var.”
