Trabzon’un isim babası olduğu “Trabzon hurması”, Türkiye’de üretim bakımından 175 ton üretim ile 25. sırada yer alıyor.
Trabzon Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Cemil Pehlevan, diğer ürünlere göre getirisi fazla olan, çok işçilik gerektirmeyen bir ürün olan Trabzon hurmasının Karadeniz Bölgesi’ne çok uygun iklime sahip olduğunu belirterek, bu meyveye sahip çıkılması gerektiğini söyledi. Pehlevan, Trabzon hurmasının isminin Trabzon ile özdeşleşmiş olmasının bölge için çok büyük şans olduğuna dikkat çekerek, insan sağlığı açısından bu kadar önemli bir meyve olan Trabzon hurmasının Avrupa pazarlarında talebin artması nedeniyle ülkemizde kapama Trabzon hurması bahçelerinin yıldan yıla artış gösterdiğini söyledi. Pehlevan, meyvenin isim babası oldukları halde markalaşma yolunda en ufak bir mesafe alamadıklarını ifade ederek, “Türkiye yedi coğrafi bölgesinde iklim koşullarının farklılığından kaynaklı muzdan çaya kadar bütün meyvecilik faaliyetleri yapılabilmektedir. Bu durum çok büyük bir avantaj. Ne yazık ki bu tarımsal potansiyeli fırsata çeviremedik, çeviremiyoruz. Bu ürünlerden biri de tropik iklim meyvesi olan Trabzon hurmasıdır. Meyvenin isim babası olduk fakat markalaşma yolunda en ufak bir mesafe alamadık. Ana vatanı Çin olan ve tarihi İpek Yolu ile Trabzon’a ve Trabzon üzerinden bütün Anadolu’ya yayıldığı için ülkemizde genel olarak ‘Trabzon hurması’ olarak adlandırılmaktadır. Trabzon hurması (Diospyros Kaki L.) Ebenaceae familyasına ait çok yıllık bir bitkidir. Gerçek manada dünya 19. yüzyıldan sonra tanınmaya ve ticari olarak yetiştiriciliği yapılmaya başlanmıştır. Bu meyve Türkiye’de yerel olarak hurma, amme, uvaz, Japon hurması, cennet meyvesi gibi adlarla da tanınmaktadır” dedi.
Vitamin deposu
Trabzon hurmasının vitamin kaynağı olduğunu kaydeden Pehlevan, “Trabzon hurması iyi bir askorbik asit ve A vitamini kaynağıdır. Trabzon hurmasının içerisinde barındırdığı mineraller bakımından çok zengin bir meyvedir. Şöyle ki içeriğinde bulunan vitaminler A, B1, B2, B3, B6, B9, C ve E bakımından oldukça zengindir. Aynı zamanda içerisinde su, enerji, protein, lipit, karbonhidrat, lif ve şeker barındırmaktadır. 100 gram Trabzon hurması 3,6 gram lif içerir. Lif hipertansiyonu önlerken, kalp sağlığını da korumaktadır. Aynı zamanda potasyum, magnezyum, manganez ve demir de içermektedir. Kansızlık, zayıflık, iştahsızlık ve halsizlik durumlarında kullanılmalıdır. Özellikle yapısında bulunan lifli gıdalar sindirim sistemini düzenlemesi açısından ve yapısında bulunan diğer bileşiklerle de antioksidan özelliği olma açısından değerli bir meyve. Her yaşta, bebek yaşından yetişkin ihtiyara varıncaya kadar rahatlıkla tüketilebilecek bir meyve. Trabzon hurmasının farklı işlenerek özellikle çocuklara ve gençlere sevdirilmesini sağlamalıyız. Çünkü Trabzon hurması birçok özelliğinin yanında antioksidan ve vitamin deposudur. Yüksek antioksidan içeriği aynı zamanda yaşlanma karşıtı besinlerin içinde barındırıyor. Beta-karoten içeriği ile göz sağlığını korumaya da yardımcıdır. Vücuttaki vitamin, mineral ve protein eksikliğini gidererek saçlarda ve ciltte değişim sağlıyor. Kansızlığı tedavi ediyor. Kalp ve damar sağlığına katkıları çok büyük faydası olduğunu yapılan araştırmalar ortaya koymuştur. Uzmanlar, Trabzon hurmasının taze tüketilmesini, enerji içeriği yüksek olan bu meyvenin aşırı miktarda tüketilmemesi gerektiğini ifade etmektedirler” diye konuştu.
2019 yılında yüzde 9’luk artışla 51 bin 317 tona ulaştı
Trabzon hurması üretiminin 2019 yılında yüzde 9’luk artışla 51 bin 317 tona ulaştığını belirten Pehlevan, “Son yıllarda değerinin anlaşılmasından sonra Amerika Birleşik Devletleri’nden Avustralya’ya kadar dünyada yetiştiriciliği hızlı bir şekilde yaygınlaşmaktadır. Trabzon hurmasının Çin’de 2 binden fazla çeşidi olan ve yaklaşık 2 bin yıllık bir geçmiş var. Dünyada ticari olarak 15 çeşidi yetiştiriciliği yapılmaktadır. Ülkemizde yaygın olarak Hachiya ve fuyu çeşitleri tüketilir. İnsan sağlığı açısından bu kadar önemli bir meyve olan Trabzon hurmasının Avrupa pazarlarında talebin artması nedeniyle ülkemizde kapama Trabzon hurması bahçeleri yıldan yıla artış göstermektedir. Şöyle ki talebin artması doğrultusunda ülke genelinde 2018 yılında;46 bin 676 ton olan üretim 2019 yılında yüzde 9’luk artışla 51 bin 317 tona ulaşmıştır.
Trabzon üretim bakımından 25. sırada
Trabzon hurması üretimi bakımından Türkiye genelinde Trabzon’un 25. sırada yer aldığını ifade eden Pehlevan, “Dünyada toplam üretimi yaklaşık 5 milyon ton olan Trabzon hurmasının yüzde 70’lik bölümünü Çin tek başına karşılamaktadır. İller bazında üretimi analiz yapmamız gerekirse (2018-2019) yıllarındaki en çok üretim miktarları; 1. Adana (8 bin 913 ton -10 bin 422 ton), 2. Adıyaman (6 bin 800 ton -7 bin 873 ton), 3. Mersin (4 bin 503 ton-4 bin 893 ton), 4. İzmir (4 bin 163 ton- 4 bin 160 ton) üretimle ilk dört sırayı almıştır. Trabzon’un isim babası olduğu Trabzon hurması, Türkiye’deki üretim bakımından 175 ton üretimle 25. sırada yer almaktadır. İsminin Trabzon ile özdeşleşmiş olması bölge için çok büyük şans. Bu şansı avantaja çevirmeliyiz. Trabzon (175 ton), Rize (266 ton), Artvin (745 ton), Giresun (31 ton) ve Ordu’da (823 ton) toplam üretim 2 bin 40 ton üretimle Türkiye üretiminin yüzde 4’ünü üretmektedir. Hesap ortada. Oturup defalarca düşünmeliyiz. Neden mi; temin ettik, yetiştirdik, isim babası olduk fakat ne yazık ki sahip çıkmadık, çıkmıyoruz da. Ülkemiz tarımının ve tarımsal istihdamın genel sıkıntıları bahçe bitkileri ve meyvecilik alanında da yaşanan olumsuzlukların çeşitlendirmeye gidilerek kısmen azaltılabileceği bir gerçektir. Meyvecilik alanındaki olumsuzlukları azaltmada önerilen çeşitlendirmede özellikle sağlıklı beslenme açısından taşıdığı önem nedeniyle geleceğin meyvesi olarak da tanımlanan’Trabzon hurması’ ilk sıralarda yer alan meyvelerdendir” dedi.
"Trabzon ve bölgemiz bu meyveye sahip çıkmalı"
Trabzon hurmasının Trabzon ve bölge için çok büyük şans olduğunu kaydeden Pehlevan, “Yetiştiriciliği diğer üretimlere göre getirisi fazla olan, çok işçilik gerektirmeyen bir ürün. Karadeniz Bölgesi yetiştiriciliğine çok uygun iklime sahip. İsminin Trabzon ile özdeşleşmiş olması bölge için çok büyük şans. Trabzon ve bölgemiz bu meyveye sahip çıkmalı. Anlaşılan o ki üretmeden yana sorunumuz yok. Ülkemizin tarımsal bağlamda en bariz sorunlarının başında planlama, pazarlama ve eğitim gelmektedir. Trabzon hurması meyveleri taze tüketim yanında artık kurutularak ya da püre halinde dondurarak sos, nektar, dondurma, muhallebi veya marmelat şeklinde değerlendirilmektedir. AR-GE çalışmaları ile birlikte ürün işleme tesislerinin geliştirilmesini sağlayarak bu çok kıymetli besinin tüketiciye ulaştırmanın yollarını bulmalıyız” ifadelerini kullandı.
