Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) İl Müdürü Saffet Çalışkan, TUİK verilerine göre 2011 yılı kayıt dışı istihdam oranının yüzde 43.5 olduğunu belirterek, "Bunun maliyeti kurumumuza rakamsal olarak 26.14 milyar TL’dir" dedi.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Türkiye’deki 2011 yılı ortalarındaki kayıt dışı istihdam oranının yüzde 43.5 olduğunu söyleyen SGK İl Müdürü Saffet Çalışkan, "Ancak, Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortaları Kanunu çerçevesinde değerlendirildiğinde bu oranın yüzde 30’larda olduğu görülmekte. TUİK, gördüğü rakamlara göre karar veriyor. Bir işyerinde işyeri sahibinin eşi çalışıyor veya yardım ediyorsa bunun sigortalı olmasına gerek duyulmuyor. Ama istatistik kurumu bütün bunları ele
alarak yüzde 43.5’e ulaşıyor. 5510 sayılı Kanun kapsamında değerlendirdiğimizde bu oran yüzde 30’larda olduğu tahmin ediliyor. Tabii bunu net bir şekilde ölçmek mümkün değil. Bunun kurumumuza rakamsal yansıması 26.14 milyar TL olduğunu söyleyebiliriz. Bu kayıt dışının kayıt altına alındığı takdirde 24 milyar TL ilave kaynak ortaya çıkabilecek. 26.14 milyar TL de bizim sosyal güvenlik açığıdır. Dolayısıyla bu kayıt dışını kayıt altına aldığımız takdirde kurumumuzun açığını da ortadan kaldırmış olacağız" diye
konuştu.
Tüm kurumlarca veri alışverişinde bulunarak çalışanların kayıtlı olup olmadıklarını Türkiye genelinde araştırdıklarını ifade eden Çalışkan, "Ayrıca bu konuda bilgilendirme ve bilinçlendirme faaliyetleri için broşürler gibi aktiviteleri hazırlayıp, okullarda değişik birimler arkadaşlarımızca anlatılmaktadır. Çalışan kişi kayıt dışı çalışmakla nelerini kaybettiğini bilmesi lazım. Sadece sigortasını değil, sağlığını da kaybediyor. İşveren kayıt dışı çalıştırması halinde iş kazası olma durumunda, çok büyük
maddi zararlarla karşı karşıya kalacak" şeklinde konuştu.
Alo 170 ihbar hattına çok ciddi ihbarlar geldiğinin altını çizen Çalışkan, şöyle devam etti:
"Buradan ciddi ihbarlar alıyoruz. Bu numarayı arayanların kesinlikle kimliklerini gizli tutuyoruz. Samsun’da Mayıs ayı 2008 tarihinden Aralık 2010 tarihine kadar gelen ihbar ve şikayetlerden 21 bin 769 kişinin kayıt dışı çalıştığı, bin 894 işyerinin de teşhis çalıştığı tespit edildi. Alo 170 ihbar hattı 15 Kasım 2010 tarihi itibariyle biraz daha genişledi. Çalışma ve Sosyal Güvenlik İletişim Merkezi olarak hizmet vermeye başladı."
Kayıt dışının SGK’ya, sigortalıya ve işverene zararı olduğunu belirten Çalışkan, sözlerini şöyle tamamladı:
"2010 yılları içersinde yapılan denetimler sonucunda 88 bin 74 kişi ve 18 bin 634 işyerinin kayıt altına alınması sağlanmıştır. Kurumumuz kayıt dışı istihdamla mücadele 2010 yılında 16 bin 386 işyeri ve 358 bin 540 çalışan kayıt altına alındı. İşverenlere yapılan teşvikler kayıt dışı çalışmaları azaltıyor. Kayıt dışı çalıştırmayan ve kuruma borcu olmayanlardan primlerin yüzde 5’i hazineden karşılanıyor. Organize sanayi bölgesinde faaliyet gösteren işveren için gelir vergisi ve sigorta primi işveren
indirimi uygulanmaktadır. İşçilerin işsizlik ödeneği alabilmeleri için 5920 sayılı kanuna göre işe alındığı tarihten önceki aydan başlayarak işe alınan işyerine ait son 6 aylık dönemde sigortalı çalışma şartı arandığı için burada da çalışanların kayıt dışı çalışmalarını azalttığını görüyoruz. 2010 döneminde Samsun’da 34 bin 443 kişi sorgulanmış, 401 işyeri ve 2 bin 62 kişi tescil edilmiştir. Bunu Nisan 2011 yılına taşırsak 34 bin 251 kişi sorgulanmış, 891 sigortalı ve 222 işyeri de tescil altına
alınmıştır."