KÜLTÜR SANAT - 22 Eylül 2021 Çarşamba 13:19

“Aşık oyunu” geleneği Kırgız Türkleri tarafından Yozgat’ta yaşatılıyor

A
A
A
“Aşık oyunu” geleneği Kırgız Türkleri tarafından Yozgat’ta yaşatılıyor

Yozgat’ın Yenifakılı ilçesinde yaşayan Kırgız Türkleri, küçükbaş hayvanların arka bacaklarında bulunan dört yüzlü kemiklerin kullanıldığı “aşık oyunu” geleneğini sürdürüyor.

Yozgat’ın Yenifakılı ilçesinde yaşayan Kırgız Türkleri, küçükbaş hayvanların arka bacaklarında bulunan dört yüzlü kemiklerin kullanıldığı “aşık oyunu” geleneğini sürdürüyor.


Afganistan’ın Pamir yaylasından savaş nedeniyle 1982 yılında Türkiye’ye gelen ve yaklaşık 7 yıldır Yozgat’ın Yenifakılı ilçesinde yaşamlarını sürdüren Kırgız Türkleri, atalarından kalan gelenek ve görenekleri yaşatmaya çalışıyor. Bu kapsamda bin yıllık olduğu tahmin edilen ve Türk tarihinin en eski oyunlarından biri olarak kabul edilen aşık oyununu Kırgız Türkleri, Yenifakılı ilçesinde yaşatmaya devam ediyor.


Kırgızlar arasında bir hayli ilgi gören aşık oyunu, küçükbaş hayvanların diz kısmında bulunan dört yüze sahip kare şeklinde kemikle oynanıyor. Tarihi bir Türk oyunu olan aşık oyununda aşık kemikleri, yere çizilen bir daire ortasına diziliyor.


Daha sonra oyuncular, içine kurşun doldurulmuş ‘enek’ adı verilen iri kemiklerle, rakibin daire içine bıraktığı aşıklara hedef alarak atış yapmaya başlıyor. Aşıklardan bir veya birkaçını daire dışına çıkarmaya çalışan atıcılar, daireden dışarı çıkan aşıkların sahibi oluyor. Dışarı çıkaramama veya ıska geçme durumunda ise oyun sırası diğer oyuncuya geçiyor.


Atalarından kalka oyunu Yozgat’ta sürdürmeye çalıştıklarını söyleyen Gencekul Timur, “Bu oyun eskiden atalarımızın oynadığı oyun, yöresel bir oyundur. Aynı zamanda savaşlarda taktik belirlemede de kullanılıyordu. Aşık oyununun 9 çeşit oynama şekli vardır. Yaşlılarımız ve gençlerimiz kültürümüzü devam etmek için aşık oyunu oynuyoruz” dedi.

Bunlar Da İlginizi Çekebilir
Erzincan Dağlarda çiriş otu bereketi Doğu Anadolu Bölgesinde ve Erzincan’da bu günlerde çarşı pazarda sıkça görülen çiriş otu dağlarda yaban hayvanlarının da ilgisini çekiyor. Bahar ayları ile birlikte Erzincan’ın yüksek kesimlerinde ortaya çıkan çiriş otu vatandaşlar tarafından toplanmaya başlandı. Munzur Dağlarında yerli ve yabancı birçok kişiye rehberlik yapan Murat Aydemir, yaptığı gözlemlerde dağ keçilerinin de çirişi yediğini ifade etti. Dağlarda doğal olarak yetişen çirişten birçok yemek yapıldığını anlatan Aydemir, çirişten yapılan turşunun ayrı bir lezzet olduğunu söyledi. İnsanlar yüzyıllardır yaşamın neredeyse her alanında bitkilerden faydalanıyor. Bazı bitkiler tıbbi faydaları sebebiyle sağlık alanında kullanılırken bazı bitkiler besin bazıları ise boya ya da süs bitkileri olarak kullanılıyor. Çiriş otu da bu bitkilerden bir tanesi. Latincede Asphodelus aestivus L. olarak bilinen ve Zambakgiller familyasına ait olan çiriş otu, çoğu bölgede güllük, dağ pırasası, kirkiş otu, sarı zambak, yabani pırasa ve yeling otu olarak biliniyor. Toplumun büyük bir kısmı bazı hastalıkların tedavisinde tıbbi bitkilere başvuruyor. Bitkisel tedavi yöntemlerinin yan etkilerinin olmadığı ya da daha az olduğu düşünülmesi buna büyük bir etken olarak gösteriliyor. Çiriş otu da bölgede halkın tercih edilen bitkilerin başında yer alır. Çirişten birçok yemek yapılıyor Meryem Badayman, Ekin Dinçel ve Ayla Ünver Alçay tarafından yapılan bir araştırmada çirişin; yabani bir ot olup yenilebilmesinin yanında vitamin, antioksidan, lif ve mineral içerikleri ile vücudu besleyen özelliğe sahip olması sebebiyle yaygın olarak tüketildiği belirtildi. Çiriş otu, Afrika, Arap ülkeleri, Türkiye, Mısır ve Avrupa’nın bazı bölgelerinde görülen bir bitki türü. Türkiye’de Doğu Anadolu, Güneydoğu Anadolu, İç Anadolu Ege ve Akdeniz bölgelerinde yetişiyor. Çiriş otu genel olarak zararsız ve faydaları ile ön planda olan bir bitki olarak biliniyor. Bunun yanında çirişin yaprakları henüz tazeyken de yenilebiliyor. Ayrıca çirişten çorba ve birçok yemek de yapılıyor. Haşlandıktan sonra yumurta ile kavrulması ya da peynirle de karıştırılarak yufka ekmek içinde yeniliyor. Ayrıca kaşila diye adlandırılan bir yemeği de yapılıyor. Sevilen yemeklerden biri olan kaşila, çirişin kaynatılıp, içerisine bulgur katılarak, katılaşıncaya kadar pişirilmesiyle yapılıyor. Katılaştıktan sonra içi çukurlaştırılarak yağ dökülüp ve servis edilip yeniliyor.