Orman ve Su İşleri Bakanı Veysel Eroğlu, Kıbrıs’a Asrın Projesi’ne ilişkin, “İster içme suyu olsun ister sulama suyu Kıbrıs’ta 1 yıl DSİ tarafından işletilsin denildi, biz 1 yıldır işletiyoruz yıl sonunda da süre doluyor” dedi.
Orman ve Su İşleri Bakanı Veysel Eroğlu, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanı Nazım Çavuşoğlu ile bir araya geldi. Bakan Eroğlu, ortak bir çalışma yapacaklarını, epeyce yol katettiklerini söyleyerek, “Asrın Projesi denilen Türkiye’den Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ne su hattı projesini Rabbim nasip etti bunu gerçekleştirdik. Bizim vazifemiz Alaköprü Barajı’ndan Geçitköy Barajı’na su iletmekti ama daha sonra Kıbrıs içindeki iletim hatlarının, arıtma tesisi, terfi merkezlerinin bunların gecikeceğini anlayınca Sayın Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan ‘Onu da yapın’ diye talimat verdi ve biz oraya da girdik. Aslında bunun vazifesi Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ne bu yatırımların yapılması, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ne aitti. Onu da yaptık, şu ana kadar 477 kilometre ana isale hatları, içme suyu depoları, su arıtma tesisi, terfi merkezi bir de Sayın Başbakanımız Binali Yıldırım geldiğinde ‘Ana hatlardan içme suyu depolarına bağlantıları yapın’ diye talep etti. Sayın Başbakanımızın talimatıyla onu da yaptık Allah’a şükür. Bizim oradaki vazifemiz büyük ölçüde, yüzde 99.9 tamamlandı. Tabii bu arada işletme problemi çıktı, kim işletecek? Biz aslında işletmeci bir kurum değiliz, biz Türkiye’de de yapıyoruz ülkenin kurumlarına devrediyoruz. Biz yatırımcı bir kurumuz, yatırımı yaparız, işletmeciye teslim ederiz. İster içme suyu olsun ister sulama suyu Kıbrıs’ta da sizin de ısrarınızla 1 yıl DSİ tarafından işletilsin denildi. Biz 1 yıldır işletiyoruz yıl sonunda da süre doluyor” ifadelerini kullandı.
“Birkaç köy hariç her yere su verildi”
Suyun sadece içme suyu maksatlı olmadığını bildiren Bakan Eroğlu, “Oradaki mümbit toprakları da sulayacağız. Kıbrıs’a Yeşil Ada denilirdi ama pek yeşilliği kalmamış. İnşallah bu suyla beraber tekrar Yeşil Ada olacak. İki tane büyük alan var, onlarla alakalı problem. İletim hatlarının ihalesi yatırım programına koyduk, diğer iki tane ovanın sulanmasıyla alakalı projeler de hemen hemen bitmek üzere. Tabii bu tüneller gerçekten çok büyük devasa tüneller, onların inşallah bu sene Haziran ayında ihalesini yapacağız. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, bizim gönül bağımız olan gönül coğrafyamızdaki kardeşlerimizin bulunduğu bir yer. Biz de Orman ve Su İşleri Bakanlığı olarak Sayın Cumhurbaşkanımızın talimatı üzerine suyu götürdük. Şu anda Asrın Projesi olarak özellikle 107 kilometre mesafede Alaköprü Barajı’ndan Geçitköy Barajı’na kadar 80 kilometresi denizde olmak üzere ve dünyada ilk defa uygulanan, 250 metre denizin üst seviyesinden asılarak götürüldü. Deniz içinde 1.60 metre çapındaki içi su dolu dev boruyu asarak götürdük. Neticede karşı tarafa ilettik, denilen tarih ve saatte getirdik ancak Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin yapacağı bir takım dağıtım sistemlerini de yaptık, inşa ettik ve bütün her yere su verildi. Belki birkaç köy hariç olmak üzere. Onlar tabii bizim vazifemiz değil, çünkü bazı 500-600 nüfuslu yamaçlarda köyler var artık onları da Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti yapar diye düşünüyoruz” şeklinde konuştu.
“Gelir getirici bir takım ağaçlandırmalar yapmak için de büyük bir seferberlik başlattık”
Suyu yıl sonuna kadar DSİ’nin işleteceğini söyleyen Bakan Eroğlu, şunları kaydetti:
“Bunu önümüzdeki yıldan itibaren inşallah Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin işletmesine devredeceğiz, onlar da yap-işlet-devret şeklinde bir ihale yapacaklar, bunlar görüşülüyor. Orada Hala Sultan Külliyesi var, burası da çok büyük bir eğitim merkezi, camisiyle, eğitim okullarıyla, yurtlarıyla muhteşem eğitim merkezi onun peyzajı da tamamlandı. Bunun dışında oraya 2,5 milyon fidan diktik. Orada gelir getirici bir takım ağaçlandırma yapmak için de büyük bir seferberlik başlattık. İnşallah bu iş birliği daha da artar diye düşünüyorum, Kıbrıs bizim için çok önemli, su vasıtasıyla adeta bir gönül köprüsü kurduk. Bu bakımdan inşallah daha da arttırmak için gereken çalışmayı yapacağız. Orada üreticiler var, onlar da sulama suyu bekliyor. Bu giden su yılda 75 milyon metre küp, bunun 37,5 milyon metre küpü içme ve kullanma suyu olarak kullanılacak ama şu anda tabii o kadar kullanılmıyor çünkü biz 50 yıl sonraki ihtiyacı düşünerek bunu 37,5 milyon metre küp olarak planladık. İçme suyu ve kullanma suyu ihtiyacından artan kısmı ayrıca özellikle bir de arıtılmış atık suları ileri derecede arıtarak sulama suyu olarak kullanmak istiyoruz. Oraları da sulamak bizim boynumuzun borcudur bu maksatla ilk adım atıldı. Sulama işleri ile alakalı inşaatlarda bu sene dev bir yatırımla başlıyor, diğer ovalar, şebekelerle alakalı projeler de hemen hemen bitti, onu da zaten tünel inşaatına uygun bir şekilde ihale edilecek ve böylece sulama sistemleri de devreye girecek. Bunun dışında bir de atık su arıtma tesisleri yani kullanılan suyun arıtılarak israf edilmemesi açısından ileri derecede arıtılarak bunu sulama suyunda ve yer altı suyunu beslemesi için de bir proje yapıldı. Vatandaş fevkalade memnun, eskiden tuzlu su içiyordu, yüksek enerji masrafları vardı ama şimdi bütün Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Toroslar’ın memba suyunu içiyor ve bu bizim için de büyük bir gurur.”
“Dünyanın en yüksek barajlarını yapacak güce sahip bir bakanlığız”
“Bu proje dünyada bir ilktir” diyen Bakan Eroğlu, “Asrın Projesi’dir, hakikaten kimsenin cesaret edemediği bir metotla, teknolojiyle suyu götürdük. Bu Türkiye’nin de gücünü, ne kadar büyük olduğunu gösterir. Su temininde, baraj inşaatlarında ve diğer inşaatlarda şu anda Türkiye olarak dünyada ilk 3’e giren bilhassa içme suyu arıtma teknolojilerinde, baraj inşaatlarında, dünyanın en yüksek barajlarını yapacak güce sahip bir bakanlığız, hükümetiz. Biz yaparız, inşa ederiz bunu da gururla ifade ediyorum” şeklinde konuştu.
“Şimdiki suyun kıymetini sanırım en iyi bilen halk durumuna geldik”
KKTC Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanı Çavuşoğlu ise, bazı bağlantı eksiklikleri olduğunu belirterek onları çalışacaklarını kaydetti. Çavuşoğlu, tarım sulama suyuyla ilgili sıkıntıları olduğunu söyleyerek, “Bunları konuşmaya geldik. Neler yapabileceğimizi, bizim üzerimize de düşen neyse, ne yapabileceğimizi birlikte sohbet etmeye geldik. Biz Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti halkı olarak yıllarca konduktivitesi 10 binlerde olan bir su kullanan halk olarak şimdiki suyun kıymetini sanırım en iyi bilen bir halk durumuna geldik. O kadar kötü bir sudan sonra hiç para ödemeden böyle bir yatırımın bize gelmesiyle birlikte bunun kıymetini en iyi bilenlerdeniz. Halkımız bunun sevincini her fırsatta ifade etmekte ve her fırsatta bunun sevincini paylaşabilmektedir. Dolayısıyla ne kadar övünseniz, sizinle birlikte biz de övünsek azdır” diye konuştu.
İki Bakan konuşmalarının ardından birbirlerine hediye takdim etti.
