TCMB Başkanı Hafize Gaye Erkan, TCMB İdare Merkezinde düzenlenen Enflasyon Raporu 2023-III Bilgilendirme Toplantısı’nda geçtiğimiz üç ay içinde açıklanan veriler ışığında küresel ve yurt içi makroekonomik gelişmelere dair analizleri ve para politikası uygulamaları ile depremin iktisadi faaliyet üzerindeki ilk etkilerine
dair değerlendirmelerinin yanı sıra orta vadeli enflasyon tahminlerini açıklayarak, önümüzdeki döneme ilişkin bir sunum yaptı.
“Faiz artırımı kararları aldık ve almaya devam edeceğiz”
Erkan, enflasyon ve enflasyonun ana eğilimine ilişkin göstergeleri yakından takip ettiklerini belirterek, “Fiyat istikrarı temel amacı doğrultusunda tüm araçlarımızı kararlılıkla kullanmaya devam edeceğiz. Bu kapsamda faiz artırımının yanı sıra, parasal sıkılaştırma sürecini destekleyecek seçici kredi ve miktarsal sıkılaştırma kararları aldık ve almaya devam edeceğiz” diye konuştu.
“2024 yılında dezenflasyonun sürdürülebilir şekilde başlamasını sağlayacak zemini dikkatle oluşturuyoruz”
Döviz kurunda gözlenen düzeltme ve mali disipline yönelik tedbirler sonucunda enflasyonun kısa vadede geçici yükseliş göstereceğini dile getiren TCMB Başkanı Erkan, “Diğer taraftan bu süreçte 2024 yılında dezenflasyonun sürdürülebilir şekilde başlamasını sağlayacak zemini dikkatle oluşturuyoruz” dedi.
Erkan, faiz artırım kararlarının, miktarsal ve seçici kredi sıkılaştırma kararlarının birikimli ve olumlu etkilerinin enflasyonun ana eğiliminde 2024 yılının ikinci çeyreğinde hissedilmeye başlanacağını ifade ederek, “Dezenflasyon süreci dönemine girildiğinde göreli fiyatlarda geçici düzeltmeler, yerini kur istikrarı, iyileşen cari denge, mali disiplin, sermaye akımlarında kalıcı güçlenme ve artan rezervlere bırakacaktır” değerlendirmesini yaptı.
Erkan, ele aldığı gelişmeler sonucunda enflasyonun ana eğiliminin ve beklentilerin tutarlı bir şekilde iyileşmeye başlayacağını aktararak, 2025 yılı sonrasını ise istikrar döneminin başlangıcı olarak gördüklerini, söz konusu dönemde enflasyondaki gerilemenin hızlanırken, öngörülebilirliğin artacağını kaydetti. Erkan, faiz artırımı, miktarsal sıkılaştırma ve seçici kredi sıkılaştırması ile parasal sıkılaştırma sürecinin döviz kuru istikrarını destekleyeceğini söyledi.
“Ücret artışlarının çoğu önümüzdeki birkaç ayda fiyatlara büyük ölçüde yansımış olacaktır”
Yapılan ücret artışlarının emek yoğun sektörlerde maliyet artışlarına yol açtığını söyleyen Erkan, “Analizlerimiz, asgari ücret artışına en duyarlı sektörlerin idari-destek hizmetleri, lokanta-otel, toptan-perakende ticaret gibi sektörler olduğuna işaret ediyor. Hesaplarımıza göre ücret artışlarının çoğu önümüzdeki birkaç ayda fiyatlara büyük ölçüde yansımış olacaktır” diye konuştu.
“Enflasyon beklentileri bir süredir yüksek seviyelerde katılık göstermekte ve son aylarda tekrar yükselmektedir”
Gıda, ücret ve turizm kaynaklarının gelişmelerden önemli ölçüde etkilendiği lokanta ve otel alt grubunda aylık artışların süreklilik gösterdiğine dikkati çeken Erkan, “Hizmet sektöründeki bu gelişmelere paralel olarak enflasyon beklentileri de bir süredir yüksek seviyelerde katılık göstermekte ve son aylarda tekrar yükselmektedir” dedi.
“Dezenflasyon dönemi ise enflasyon beklentilerinin yeniden çıpalanmasıyla hızlanacaktır”
Erkan, enflasyondaki ataletin kırılmasının beklentilerin çıpalanmasına bağlı olduğunu belirterek, “Dezenflasyona geçiş döneminde parasal sıkılaştırmanın öngörülebilirliği sağlaması ve birikimli etkileriyle talebi dengelemesini bekliyoruz. Dezenflasyon dönemi ise enflasyon beklentilerinin yeniden çıpalanmasıyla hızlanacaktır” ifadelerini kullandı.
“Kredilere ek olarak likiditeyi de miktarsal sıkılaştırma yaparak sterilize ediyor, böylelikle faiz artırımlarının etkisini kuvvetlendiriyoruz”
2023 yılının ilk altı ayında bireysel kredilerin kredi kartlarında yüzde 70’i, taşıt kredilerinde yüzde 68’i aşan oranda yükseldiğini kaydeden Erkan, şöyle devam etti:
“Bireysel krediler, toplamda yüzde 40 artmıştır. 2 trilyon lira üzerine çıkmıştır. Bu yılın ilk ve ikinci çeyrek büyümeleri son on yıllık ortalamanın üç katının üzerindedir. Kredi genişlemesi iç talebi körükler, beklentileri bozar, ithalatı ve cari açığı artırmaktadır. Temmuz PPK toplantısında faiz artırımının yanı sıra, parasal sıkılaştırma kapsamında seçici kredi sıkılaştırması kararlarımızla kredi genişlemesinin enflasyon üzerindeki etkilerini kontrol ediyoruz. Kredilere ek olarak likiditeyi de miktarsal sıkılaştırma yaparak sterilize ediyor, böylelikle faiz artırımlarının etkisini kuvvetlendiriyoruz. Özetle parasal sıkılaştırma sürecimizde kademeli ve istikrarlı faiz artırımlarını miktarsal ve seçici kredi sıkılaştırması ile daha bütünsel ve daha güçlü hale getiriyoruz.”
Haziran ve temmuz ayı PPK toplantılarında aldıkları kararlarla politika faizini yüzde 8,5’ten yüzde 17,5’e, toplam 900 baz puan yükselttiklerini hatırlatan Erkan, "Böylelikle politika faizi iki ayda iki katının üzerine çıktı. Menkul kıymet uygulamasında sadeleştirme kararımızla birlikte politika faizimiz yükselirken mevduat faizleri geriledi. Mevduat faizleri enflasyon beklentileriyle daha uyumlu seviyelere geldi. Bununla birlikte mevduat faizlerinin dolarizasyonu artırmayacak bir seviyede bulunmasını da önemsiyoruz. Bu nedenle Türk lirası likiditenin dengesini gözeterek, miktarsal sıkılaştırma yapılmasına karar verdik. Böylelikle, sistemde biriken fazla likidite, zorunlu karşılıklar yoluyla sterilize edilecektir. Etki analizlerine göre, değişiklik ile sistemden 450 milyar TL ile 500 milyar TL arasında likidite çekilmiş olacaktır" dedi.
“2023 yıl sonu enflasyon tahminimizi yüzde 58’e yükselttik”
Merkez Bankası’nın yıl sonu enflasyon tahminlerini de paylaşan Erkan, “Önümüzdeki dönemde gıda fiyatları enflasyonunun 2023 yılını yüzde 61,5 seviyesinde, 2024 yılını ise yüzde 35,0 düzeyinde tamamlayacağı varsayımını tahminlerimize yansıttık. Bu çerçevede enflasyon patikamızda önemli bir güncelleme gerçekleştirdik. 2023 yıl sonu enflasyon tahminimizi yüzde 58’e yükselttik. 2024 yıl sonu tahminimizi yüzde 33’e güncelledik. 2025 yıl sonunda enflasyonun yüzde 15’e gerileyeceğini tahmin ediyoruz. Tahmin patikamızdaki revizyon, 2023 yıl sonu için 35,7 puan, 2024 yıl sonu için ise 24,2 puan olmuştur” diye konuştu.
Bilgilendirme toplantısı, Erkan’ın sunumunun ardından basın mensuplarının sorularını yanıtladığı soru-cevap bölümü ile devam etti.
