Özel Sani Konukoğlu Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Rezan Harman Günerkan, kış aylarında neredeyse tüm insanların yakalandığı ancak pek de önemsenmeyen grip rahatsızlığının, birçok farklı hastalığı tetikleyebileceğini belirterek, hastalığın ciddiye alınması gerektiğini söyledi.
Dr. Rezan Harman Günerkan, yaklaşan kış mevsimi nedeniyle bu dönemde görülen grip hastalığına karşı uyarılarda bulundu. Grip virüsün belirtileri hakkında bilgi veren Günerkan, "İnfluenza adı verilen bir virüsün neden olduğu grip, ateş, şiddetli kas ve eklem ağrıları, halsizlik, bitkinlik, titreme, baş ağrısı ve kuru öksürük gibi belirtiler ile başlayan bir enfeksiyon hastalığıdır” dedi. Çok kolay ve hızlı bulaşan grip hastalığının önemsenmesini ve önlem alınmasını isteyenDr. Rezan HarmanGünerkan, “Grip, influenza virüslerinin yol açtığı, akut üst solunum yolu enfeksiyonu semptomları ile başlayan bir hastalıktır” şeklinde konuştu.
Diğer virüslerin yaptığı üst solunum yolu enfeksiyonlarına da toplumda grip denildiğini anlatan Dr. Rezan HarmanGünerkan, bu durumun hastalığın diğer üst solunum yolu enfeksiyonları ile karıştırılmasına neden olduğuna dikkat çekti.
Gripin tarihçesi
Gribin tarihinin insanlık tarihi kadar eski olduğunu vurgulayan Dr. Rezan HarmanGünerkan, “Grip, Galya’da yerleşmiş Frankların konuştukları dilde ‘yakalanmak’ anlamına gelen ‘Gripan’dan köken alır. Gribin diğer bir ismi ‘influenza’dır. Influenza, İtalyanca bir kelime olan influentiadifreddo’dan gelir. Bu sözcük astroloji kökenli olup, yıldızlardan geldiği varsayılan gizli bir kuvvet veya yıldızlardan akan eter tabiatında, insanların iş ve hareketlerine etki eden bir sıvı anlamına gelir. Ayrıca 1889 - 1892 salgınında tuttuğu şahısları son derece bitkin hale getirdiğinden Anadolu’da bu hastalığa ‘paçavra hastalığı’ denilmiştir. Gribin tarihi neredeyse insanlık tarihi kadar eskidir. M.Ö 415 senesinde Sicilya’da Atina orduları arasında bir grip epidemisinin olduğu Hipokrat tarafından kaydedilmiştir” ifadelerini kullandı.
Grip aşısı
Gribin yayılımını engellemek açısından grip aşısının büyük önem taşıdığının altını çizen Dr. Rezan HarmanGünerkan,“Gribin ağır seyretme ihtimali olan risk gruplarını hastalıktan korumak, hastalığın şiddetini ve ölümleri engellemek, toplumda verilmesi gereken zorunlu hizmetlerin kesintisiz sürdürülmesini sağlamak amacıyla aşı uygulanmaktadır” ifadelerine yer verdi.
Kronik hastalara aşı şart
Dr. Rezan HarmanGünerkan,gebeler, doğum veya düşük yapmış ilk 15 gündeki kadınlar, 6-59 ay çocuklar, diyabet, kronik akciğer hastalığı, bağışıklık sisteminin baskılandığı durumlar gibi kronik hastalık nedeniyle risk taşıyan 5-64 yaş grubu kişiler, okul öncesi, ilk ve orta öğretim ve üniversite öğrencileri, 65 yaş üstü kronik hastalığı olanlar, silahlı kuvvetler mensupları, kolluk kuvvetleri (Emniyet, Jandarma) ve 5-24 yaş arası geri kalan tüm nüfusun mutlaka grip aşısı yaptırması gerektiğini kaydetti. Dünyada halen üç tip aşı üretildiğini bildiren Dr. Rezan HarmanGünerkan, bu aşıların “İnaktifadjuvanlı, inaktifadjuvansız ve canlı attenue (hastalık yapıcı etkisi zayıflatılmış) sprey aşı” olduğuna işaret etti.
Dr. Rezan HarmanGünerkan Sağlık Bakanlığı Bilim Kurulunun aldığı karar gereğince ülkemizde gebeler hariç tüm hedef gruplara adjuvanlı aşı uygulanacağını anımsattı.
Adjuvan nedir?
Adjuvan’ı “Aşıların içine bağışıklık sisteminin verdiği yanıtı artırmak için eklenen yardımcı maddeler” olarak tanımlayan Dr. Rezan HarmanGünerkan, bu maddenin bir doz aşıdaki virüs içeriğinin 2-8 kat azalmasını sağladığını ve 80 yıldan bu yana birçok aşıda kullanıldığını söyledi. “Grip aşısı adjuvan olarak skualen içerir” diyen Dr. Rezan HarmanGünerkan, sözlerini, “Skualen, insanlarda, hayvanlarda ve bitkilerde bulunan doğal bir maddedir. Balık yağında, zeytinyağında, kozmetiklerde ve bazı reçetesiz satılan ilaçlarda bulunur. Aşı üretiminde kullanılan skualen köpek balıklarından elde edilmektedir. Aşı yapıldıktan 8-10 gün sonra koruyucu etkisi başlar. İki hafta sonra da tam koruma sağlanır. Aşının 10 yaş ve üzerindeki kişilere tek doz olarak uygulanır. 6 ay ve altındaki bebeklere aşı uygulanmaz, emzirme döneminde aşı yapılabilir” sözlerine yer verdi.
Gebelikte aşı uygulaması
Grip aşısının gebelikte zararlı olup olmadığına yönelik çalışmalar yapıldığını hatırlatan Dr. Rezan HarmanGünerkan, bu çalışmalar hakkında bilgiler vererek, “Gerek canlı, gerek adjuvanlı veya adjuvansız aşılar ile hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalarda gebelik, bebeğin anne karnındaki gelişimi, doğum ya da doğum sonrası gelişimi üzerine doğrudan ya da dolaylı zararlı bir etkiye ilişkin kanıt saptanmamıştır. Dünya Sağlık Örgütü’nün aşı konusundaki Uzmanlar Komitesi pandemik A (H1N1) 2009 aşılarının gebelerde uygulanabileceğine ilişkin bir karar almıştır. Grip aşısı 20’inci haftadan ileri gebeliklerde güvenilirdir. 20’inci haftadan erken gebeliklerde de herhangi istenmeyen bir etki tespit edilmemiştir. 20’inci haftadan önceki gebeliklerde aşı kişinin yazılı onayı ile uygulanır. Gebeler için adjuvansız aşı temin edilmesi öngörülmüştür. Gebelere adjuvansız aşı uygulamasına 2009 yılı Aralık ayında başlanmıştır” sözcüklerini kullandı.
Aşı kimlere uygulanmaz
Dr. Rezan Harman Günerkan, daha önce aşı yapıldı ise ve alerji geliştiyse, yumurtaya karşı alerjiniz varsa ve yüksek ateşiniz var ise aşı uygulanmayacağını ve ertelenmesi gerektiğini ifade etti. Aşının beklenen en sık yan etkilerine de değinen Dr. Rezan HarmanGünerkan, “Aşı uygulanan bölgede kızarıklık, şişlik, ağrı, morluk, vücut kırıklığı, yorgunluk, baş ağrısı, terleme, titreme, kas ağrısı gibi yan etkiler görülebilir. Ancak bu yan etkiler genellikle aşıdan sonraki birkaç gün içerisinde kendiliğinden düzelir” diye konuştu.
