2015 yılı haccı için kuralar bugün Diyanet İşleri Başkanlığı’nda çekildi. 2007 yılından 2014 yılına kadar başvurusunu kesintisiz olarak yenileyenler kuraya tabi tutulmadan kesin kayıt hakkı kazanırken, 55 bin 540 vatandaş hacca gidecek.
Diyanet İşleri Başkanlığı’nda düzenlenen törende 2015 yılı haccı için kurular çekildi. Bu yıl Türkiye’den 55 bin 540 vatandaş hacca gitmeye hak kazanırken, 2007 yılından 2014 yılına kadar başvurusunu kesintisiz olarak yenileyenler kuraya tabi tutulmadan kesin kayıt hakkı kazdı. Kurada çıkan vatandaşlar 16-27 Mart 2015 tarihleri arasında kesin kayıt yaptıracak.
“Hac kontenjanları nasıl belirleniyor?”
Hac kontenjanları, 1987 yılında Ürdün’ün başkenti Amman’da yapılan İslam Ülkeleri Dış İşleri Bakanları Toplantısı’nda alınan karara dayanıyor. Burada alınan karar gereği her ülkenin nüfusunun binde biri oranında kontenjan verilerek hac kontenjanları tespit ediliyor. Ancak Kabe’nin çevresini genişletme çalışmaları sebebiyle geçen yıl olduğu gibi bu yıl da Suudi Arabistan makamlarıyla imzalan protokol gereği yüzde 20’lik bir kontenjan kısıtlamasına gidildi. Buna göre bu yıl ülkemizden 55 bin 540 vatandaş hacca gidebilecek.
“Sağlık sorunu yaşayanlar için ‘vekalet’ kolaylığı”
Kesin kayıt hakkı elde ettiği halde heyet raporuyla sağlık durumlarının elverişli olmadığını beyan edenler için bir kolaylık getirildi. Bu durumda olan hacı adayları, istedikleri bir kişiye noterden vekalet vererek hac vazifesini vekalet yoluyla yerine getirebilecek.
“Ücretler neye göre belirleniyor?”
Hacca gidecek vatandaşlara farklı hizmet seçenekleri sunabilmek amacıyla Mekke ve Medine’deki bina ve otellerin fizik yapıları ve Harem’e olan mesafeleri dikkate alınarak hac konaklama türleri de belirlendi.
Buna göre hacılara normal, müstakil ve otel konaklama türlerinde hizmet verilecek. Bu yıl hacca gitmeye hak kazananlar, belirlenen konaklama tipine göre farklı ücretlendirmeye tabi olacaklar. Buna göre “normal konaklama” seçeneğini tercih edenler 3 bin 600 dolar, “müstakil konaklama”yı tercih edenler 5 bin dolar ödeyecekler. Otel tipi konaklama tercih edenler ise 6 bin 900 dolar ile 9 bin 900 dolar arasında değişen hizmet bedelini ödeyecekler.
Suudi Arabistan’daki bütün ücretlendirme ve kiralamalar dolar kuru üzerinden yapılıyor. Bu nedenle Bakanlıklararası Hac ve Umre Kurulu, 2014 yılı kasım ayında aldığı kararla Hac ve Umre hizmetleri için alınan ücreti dolar kuru olarak değiştirildi. 5 ay önce yapılan söz konusu değişikliğin son dönemdeki dolar kurunda yaşanan yükselmeyle bir ilgisi bulunmuyor. Diyanet İşleri Başkanlığı bütün hizmetlerini ticari bir kaygı gözetmeden yerine getiriyor.
“Yurt dışından 8 bin hacı adayı”
Yurt dışından hacca gitmek isteyenlerin hac başvuruları Din Hizmetleri Müşavirlik ve Ataşeliklerinden yapılıyor. Bu başvurular neticesinde her yıl yaklaşık 8 bin kişi yurt dışından hacca gitme imkanı buluyor. Bu yıl da aynı sayıda kişinin kutsal topraklara gitmesi bekleniyor.
HACCIN ŞARTLARI
Sual: Haccın şartları nelerdir?
CEVAP
Haccın vücub ve eda şartları vardır.
Vücub şartları şunlardır:
1- Müslüman olmak.
2- Kâfir ülkesinde olanın, haccın farz olduğunu işitmesi.
3- Akıl baliğ olmak.
4- Hür olmak.
5- Nafakadan fazla olarak, hacca götürüp getirecek ve evindekilere yetecek kadar parası olmak.
6- Hac vaktinin gelmiş olması. [Hac vakti, arefe ve bayram günleri olmak üzere, 5 gündür.]
7- Hacca gidemeyecek kadar, kör, hasta, ihtiyar ve sakat olmamak.
Eda şartları da şunlardır:
1- Hapsedilmiş veya yasaklı olmamak.
2- Hac için gideceği yolda ve hac yerinde selamet ve emniyet olması.
3- Kadının, kocasının veya ebedi mahrem akrabasından fâsık ve mürted olmayan akıl baliğ veya mürâhık bir erkekle beraber gitmesi lazımdır. Bunun yol parasını verecek kadar, kadının zengin olması da lazımdır. Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Kadın, yanında bir mahremi olmadan hacca gidemez!) [Bezzar]
[Şafii’de, mahremsiz olarak, kadınlar farz olan hacca gidebilir. Kadının mahreminin hac yolunda ölmesi, Şafii’yi taklit etmesi için özür olur.] Erkeksiz kadın hacca gidemez. Giderse, haccı sahih olursa da, haramdır.
Erkeğiyle gidince de, otelde, tavafta, say’da ve taş atarken, erkekler arasına karışması haccın sevabını giderdiği gibi, büyük günaha da girer.
4- Kadın, iddet halinde olmamak.
[Vücub şartları bulunmakla beraber, eda şartları da kendisinde bulunanın, o yıl hacca gitmesi farz olur. O yıl, hac yolunda ölürse hac sâkıt olur. Vekil gönderilmesi için vasiyet etmesi gerekmez. O yıl gitmezse, günah olur. Sonraki yıllarda, hac yolunda veya evinde hasta, hapis veya sakat olursa, yerine başkasını, bedel [vekil] göndermesi veya bunun için vasiyet etmesi gerekir. Vekil gönderdikten sonra iyi olursa, kendinin gitmesi de lazım olur. Sonraki senelerde hacca giderse, tehir günahı af olur.]
Hac için zenginliğin ölçüsü
Sual: Hacca gitmek için nisab nedir? Zekât nisabına malik olanın hacca gitmesi farz mıdır?
CEVAP
Zekât nisabına malik olmasa da, ihtiyacından fazla olarak, hacca götürüp getirecek ve geride kalanlara yetecek kadar parası olana, diğer şartlar da kendisinde varsa, hacca gitmek farz olur.
İhtiyaç eşyasının birincisi nafakadır. Nafaka, mutfak eşyasıyla birlikte yiyecek, giyecek ve ev eşyasıyla evdir. Binek hayvanı veya arabası, sanat aletleri, meslek veya ders kitapları da ihtiyaç eşyası sayılır. Bir senelik yiyecek veya parası, nafaka sayılır. Tüccarın, esnafın, çiftçinin kendi memleketlerinde âdet olan sermayeleri de, hac için ihtiyaç eşyasıdır. (Redd-ül-muhtar)
Mekke’ye yakın olan birinin, hacca gitmesi için zengin olması gerekmez. Hacca gidebilmek için bildirilen ihtiyaç eşyalarının, mutlaka olması şart değildir. Varsa, hacca gitmek için, bunları satmak gerekmez, yoksa satın almak lazım değildir.
Zekât nisabına malik bir zenginin, hacca götürüp getirecek ve evde kalan çoluk çocuğunun ihtiyaçlarını görecek kadar parası, altını yoksa, hacca gitmesi farz olmaz.
Hac zamanı
Sual: Bir kimsede, hac vakti gelmeden önce, haccın vücub şartları bulunsa, hac kendisine farz olur mu? Yoksa bu şartların hac zamanında mı kendisinde bulunması gerekir?
CEVAP
Vücub şartlarından biri, hac zamanının gelmiş olmasıdır. Hac zamanı, Arefe ve bayram günleri olmak üzere, beş gündür. Yolda geçen zaman da düşünülerek, vücub şartları, bu zaman başında mevcut olan kimsenin, ömründe bir kere hacca gitmesi farz olur. (S. Ebediyye)
Vücub şartları yoksa
Sual: Dul ve zengin bir anne, oğluna, (Yol masraflarını ben karşılayayım, beraber hacca gidelim) dese, oğlu da gitmese günaha girer mi?
CEVAP
Hayır. Vücub şartlarından biri bulunmayan kimsenin hacca gitmesi farz olmaz. Vücub şartlarını temin etmek lazım değildir. Mesela, hacca gitmesi için, kendisine hediye edilen parayı alması gerekmez.
Haccı geciktirmek
Sual: Hac kendisine farz olan kimsenin, haccı sonraki senelere bırakması caiz midir?
CEVAP
Hayır, caiz değildir. O sene gitmesi farzdır. Gitmezse günah olur. Eğer sonraki senelerde hacca giderse, geciktirme günahı affolur. İmam-ı Muhammed’e ve imam-ı Şafii’ye göreyse, sonraki senelere bırakması caizdir.
Kadına haccın farz olması
Sual: Hanımımın ziynet altınları nisabın üstündedir. Hacca gitmesi farz mıdır?
CEVAP
Hanımlara haccın farz olması için; hacca gidecek veya kendisini götürecek bir mahreminin bulunması şarttır. Götürecek böyle mahremi yoksa hacca gitmez. Vefatından sonra vekil gönderilmesi için vasiyet eder. Mesela, (Yaşarken imkân bulup hacca gidemezsem, ölünce yerime vekil gönderilsin) diye vasiyette bulunur.
