ABD senatosunda, Türkiye’ye yaptırımların önünü açan yasaya onay verildi. Senato, Kuzey Akım 2 boru hattı projesine ve Türkiye'ye Rus S-400 füze savunma sistemlerini satın alması nedeniyle yaptırımların önünü açan Ulusal Savunma Yetkilendirme Yasa (NDAA) Tasarısı’nı 84-13 oyla kabul etti. Yasa tasarısı ayrıca, 740 milyar dolarlık savunma bütçesini, 12 bin ABD askerinin Almanya'dan geri çekilmesini, Ukrayna'ya daha fazla silah satışını ve Rusya-ABD askeri işbirliğinin yasaklanmasını içeriyor.
Cumhuriyetçilerin ağırlıkta olduğu, ABD Başkanı Donald Trump'ın tasarıyı reddetme çağrısına ve veto etme tehditlerine rağmen yasa tasarısını destekledi. Temsilciler Meclisi, ise NDAA’yı 335'e 78 oyla kabul etmişti. Tasarıyı destekleyenler, çok sayıda "evet" oyunun Başkan Trump'a güçlü bir sinyal göndereceğini ve veto hakkını kullanmayacağını düşünüyor.
Başkan Trump, 1996 yılında Kongre tarafından İletişim Düzenleme Yasası'nın bir parçası olarak kabul edilen 230. kısmın feshini içermediği takdirde NDAA’yı imzalamayacağı konusunda tehdit etmişti. Bu bölüm, web sitesi yayıncılarına kullanıcılar tarafından gönderilen içeriğin sorumluluğundan muafiyet verirken, Başkan Trump, "ulusal güvenlik amaçları" nedeniyle bu bölümün yürürlükten kaldırılması istiyor.
Türkiye'ye yaptırımlar nasıl uygulanacak?
Tasarıda, Türkiye’nin S-400’leri teslim alması, ABD Düşmanlarına Yaptırım Yoluyla Mücadele Yasası (CAATSA) kapsamında Rusya ile önemli bir işlem olarak kabul edildi. NDAA’nın yasalaşmasından sonra 30 gün içinde Türkiye’ye yaptırım uygulanması talep edildi.
Tasarıda, başkanın CAATSA kapsamında belirtilen 12 maddeden en az 5’ini uygulaması, yaptırımların ithal edilen malları kapsamaması istendi. Bu mallar, “doğal ya da insan eliyle yapılmış maddeler, imal edilmiş erzak ve bunlara ilişkin denetim ekipmanı" şeklinde sıralandı.
Yaptırımların kaldırılması için bazı şartların yerine getirilmesi şart koşuldu. Yaptırım uygulandıktan sonraki 1 yıl içinde Kongre’nin gerekli komiteleri, Türkiye’nin artık S-400’leri almadığını ya da kullanmadığını görecek. Türk topraklarında S-400’lerin çalıştırmadığını ya da niyetinin olmadığını teyit edecek. Türkiye, S-400 veya onun yerini alabilecek bir sistemi almayacağını taahhüt edecek.
Tasarının yasalaşması durumunda, 15 gün içerisinde Türk şirketlerinin yerine F-35 için parça üretecek ortakların tespit edilmesi ve gerekli işlemlerin başlatılması da talep edildi.
NDAA’da yer alan diğer maddeler
Tasarıda, Savunma Bakanlığı için 635,5 milyar dolarlık temel bütçe var. “Denizaşırı Muhtemel Operasyonlar Fonu” için 69 milyar dolar, 8,9 milyar dolar ise tasarının yetki alanları dışındaki savunmaya ilişkin harcamalar için ayrıldı. Enerji Bakanlığı bütçesi altında nükleer kapasiteye ilişkin savunma harcamaları için 26,6 milyar dolar bütçe belirlendi.
NDAA tasarısında ayrıca, Çin’e karşı "Pasifik Caydırıcılık İnisiyatifi" kurulması öngörüldü. ABD’nin Pasifik bölgesindeki askeri gücünü güçlendirmek, bölgedeki ortak ve müttefiklere destek vermek üzere Hint-Pasifik Kuvvetleri Komutanlığının bütçesine 2,2 milyar dolar ek fon verildi.
Trump’ın Senato tarafından onaylanan NDAA hakkında karar vermek için 10 günü var. Başkan Trump’ın yasa tasarısını onaylamayı reddetmesi durumunda tasarı Senato ve Temsilciler Meclisi’ne geri gönderilecek. Trump’ın vetosu hem Temsilciler Meclisi'nde hem de Senato'da üçte iki oyla geçersiz kılınabilirken, böyle bir durumda NDAA direk yasallaşacak. İki partinin desteği nedeniyle yasa birçok kişi tarafından “veto korumaya yakın” olarak görülüyor.
