Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan'ın davetine icabetle sabah saatlerinde başkent Tahran'a geldi. Bakan Çavuşoğlu, daha sonra İranlı mevkidaşı ile görüşmek üzere İran Dışişleri Bakanlığına geçti.
Bakan Çavuşoğlu, İranlı mevkidaşı ile ikili ve heyetlerarası görüşme gerçekleştirdi. İki bakan daha sonra düzenledikleri basın toplantısı ile soruları yanıtladı. İki yıl aradan sonra İran’da bulunmaktan memnuniyet duyduğunu dile getiren, “Öncelikle Hürmüzgan vilayetinde meydana gelen zelzeleden dolayı hem başsağlığı hem de geçmiş olsun dileklerimizi iletmek istiyorum. Türkiye kardeş İran’ın yaralarını sarma konusunda gereken desteği vermeye hazırdır” dedi.
İkili ilişkilerin enine boyuna ele alındığını kaydeden Bakan Çavuşoğlu, “Bugün kardeşim Hüseyin ve heyetlerimizle beraber Yüksek Düzeyli İşbirliği Konseyinin 7’nci toplantısının hazırlıklarını da gözden geçirdik ve İran’ın teklifi üzerine uzun vadeli kapsamlı bir işbirliği için yol haritamızı belirlemek üzere heyetlerimiz çalışacaklar. Yetiştirebilirsin bu zirve marjında bunu imzalamak istiyoruz. Çok sayıda müzakere ettiğimiz anlaşmalar da var. Bunların müzakerelerini tamamlayabildiklerimizi de yine bu zirve marjında imzalayıp ilişkilerimizin hukuki altyapısını daha da güçlendirmek istiyoruz. Terör, kaçak göç ve insan kaçakçılığı gibi güvenlik konularını da ele aldık. Bu konudaki dayanışmamızı arttırmak istiyoruz” ifadelerini kullandı.
“Maalesef pandemi sebebiyle ikili ticaretimizde ciddi bir düşüş oldu” diyen Bakan Çavuşoğlu açıklamasını şu şekilde sürdürdü:
“Ama bu sene geçen yıla göre ilk 9 ayda yüzde 71.1 artış var. Bu artış sevindirici ama hedeflerimizin çok uzağındayız. Bu hedeflerimize ulaşmak için daha çok çalışmamız gerekiyor, bunları da gözden geçirdik. Özellikle tercihli ticaret anlaşmasının kapsamının genişletilmesi konusunda 6 yıldır müzakere yapıyoruz. Bunu da artık tamamlamak istiyoruz ki ticaretimiz daha da artsın.”
“Anlaşmadan çekilenlerin gerekli adımları atması gerekiyor”
İran’a yönelik yaptırımlara değinen Çavuşoğlu, “Biz İran’a yönelik tek taraflı yaptırımların yanlış olduğunu tüm platformlarda söylüyoruz. Bugün burada bir kere daha vurgulamak istiyorum. Bu vesile ile kapsamlı ortak eylem planının yeniden işler hale gelmesi için tüm tarafların gerekli adımları atması gerektiğini düşünüyoruz. Özellikle bu anlaşmadan çekilenlerin gerekli adımları atması gerekiyor. İran’a yönelik tek taraflı yaptırımların kaldırılması gerekiyor. Viyana’daki görüşmelerin tekrardan başlatacak olmasından da bu vesileyle mutluluk duyduğumuzu vurgulamak isterim. Bu görüşmelerin olumlu neticelenmesi sadece ekonomik ilişkilerimiz açısından değil bölgenin istikrarı bakımından da önemli olacaktır” ifadelerini kullandı.
“Kazımi’nin konutuna gerçekleştirilen saldırıyı da kınadığımızı vurgulamak isterim”
Bölgede önemli gelişmelerin olduğunu sözlerine ekleyen Bakan Çavuşoğlu, “Bu nedenle bölgesel konularda diyalog ve işbirliğimizi sürdürmemiz her zamankinden daha da önem arz ediyor. Afganistan bunlardan bir tanesi. Suriye’de siyasi çözüm için çalışmaya devam etmemiz lazım. Irak her ikimizin de komşusu. Körfezde gelişmeler var, Yemen’deki problem devam ediyor, Güney Kafkasya’nın istikrarı için başta 3+3 formatı olmak üzere bu konularda İran’la yakın çalışma arzusu içerisindeyiz. Irak’ta düzenlenen seçimlerin özellikle barış içerisinde gerçekleşmesinden memnuniyet duyduk. Ama geçen hafta Kazımi’nin konutuna gerçekleştirilen saldırıyı da kınadığımızı bir kere daha vurgulamak isterim. Irak’ın istikrarı için iki ülke olarak önemli katkı sağlayabileceğimizi düşünüyorum. Suriye’de Astana formatında işbirliğimizi sürdüreceğiz. Önümüzdeki süreçte hem liderler düzeyinde hem de dışişleri bakanlıkları düzeyinde toplantı gerçekleştirmeyi arzu ediyoruz. Afganistan’ın kalıcı barışı ve istikrarı için aynı düşünüyoruz. Bölgesel konulara baktığımızda İran’la birçok konuda görüşlerimiz örtüşüyor ve Afganistan’daki şu anki durumdan endişe duyuyoruz. İnsani kriz bir taraftan ekonomik sıkıntı diğer taraftan, zorluklar var. Kapsayıcı, herkesi kucaklayan bir hükümetin kurulması arzumuz. Son zamanlarda DAEŞ terör örgütünün Hazaralar başta olmak üzere toplumun değişik kesimlerine yönelik terör saldırılarını bir kere daha kınıyoruz ve Afganistan’ın istikrarı için yine birlikte çalışmaya hazırız” açıklamasını yaptı.
“Tahran’da kendimi dostumun evinde hissettim”
Bakan Çavuşoğlu, “İran’la köklü ilişkilerimizin yanı sıra diğer küresel konularda da işbirliğimizi geliştirmek istiyoruz. Sonuçta bugünkü ziyaretim hem ikili ilişkilerimize yeni bir ivme kazandırmak gemde bölgesel konularda istişarelerimizi geliştirmek bakımından son derece faydalı geçiyor. Modern İran şiirinin en önemli isimlerinden Sohrap Sepehri’nin meşhur şiirlerinde ‘Dostumun evi nerede’ diye sorarak başlar. her zaman olduğu gibi Tahran’da kendimi dostumun evinde hissettim. Bu sıcak misafirperverlik için bir kere daha teşekkür ediyorum” dedi.
Basın mensuplarının sorularını da yanıtlayan Çavuşoğlu, "Birleşik Arap Emirlikleri ile İran ve Türkiye’yi birbirine bağlayan ticaret koridoruna Afganistan ve Pakistan gibi bölgedeki başka diğer ülkelerde eklenebilir mi" sorusuna “Biz Türkiye olarak bölgemizdeki ticareti artıracak ve ülkeler arasındaki bağlantıları güçlendirecek her türlü projenin içinde oluyoruz ve destekliyoruz. İran’ında içerisinde olduğu birçok üçlü dörtlü mekanizmalarımız var. Bununda anacı budur. Tabi bunu sadece dörtlü değil başta Körfez ülkeleri olmak üzere ve Pakistan ve orta Asya ülkeleri olmak üzere bu tür projeleri olumlu buluyor ve destekliyoruz” yanıtını verdi.
“İki kardeş ülkeyi ziyaret edeceğiz”
Çavuşoğlu, Lübnan ziyaretine ilişkin soruya, “Lübnan’a ziyaretim uzun bir aradan sonra yeni hükümet kuruldu ve sayın Başbakan ve Dışişleri Bakanıyla telefon görüşmemde kendileri beni davet etmişlerdi. Yaklaşık 2 ay önce bu ziyaretin kararını almıştık ve tarihi Lübnan’la belirlemiştik. Tabi Tahran’la arka arkaya olması da güzel bir tevafuk oldu. İki kardeş ülkeyi ziyaret edeceğiz. Elbette bölgesel konuları konuşurken Lübnan’ın içerisinde bulunduğu durumu konuşmamak olmaz. Bugün öğle yemeğinde zaten bu konuları kardeşim Hüseyin ile ele almaya devam edeceğiz. İkisinin arka arkaya olması planlanmış değil, tevafuk” yanıtını verdi.
“Türkiye’de sonuç odaklı bir hükümet var”
Bakan Çavuşoğlu, Yüksek Düzeyli İşbirliği Konseyinin 7’nci Toplantısı’nın ne zaman yapılacağına ilişkin soruyu şu şekilde yanıtladı:
“Bugün tarihi ile ilgili fikir alışverişinde bulunduk. Bu sene içerisinde gerçekleştirmeyi arzu ediyoruz. Bunun hazırlıklarını tam olarak yapmamız lazım ki sonuç odaklı olması lazım. Türkiye’de sonuç odaklı bir hükümet var, İran’da da sonuç odaklı bir hükümet var. Dolayısıyla sadece bir araya gelmek için değil, ilişkilerimize yeniden bir içme kazandırmak için bu ziyareti ve Yüksek Düzeyli İşbirliği Toplantısını gerçekleştirmek istiyoruz. İmzalamamız gereken anlaşmalar var. Daha önce imzaladığımız anlaşmalar ve karalar var bunlarında gözden geçirilmesi lazım. Geleceğe yönelik de yol haritamızı, ilişkilerimizi istediğimiz hedefe götürebilmek için belirlememiz gerekiyor. İki tarafta da tecrübeli diplomatlar var. Bizler de iki dışişleri bakanlığı olarak da zaten bunun hazırlığını yapmakla mükellefiz. Sorumluluk bizde ve inşallah en kısa zamanda tarihini belirleyip, sayın Cumhurbaşkanımız da uygun görürlerse bu yılın sonuna kadar yapma önerisinde geldi. Bu ziyareti ve yüksek düzeyli işbirliği toplantısını inşallah gerçekleştiririz.”
Aynur Sena Çabuk
