Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, 21 elektrik dağıtım şirketi için Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nda (EPDK) düzenlenen 14. Elektrik Dağıtım Şirketleri Sektör Değerlendirme Toplantısı’na katıldı. Toplantıya EPDK Başkanı Mustafa Yılmaz ve Elektrik Dağıtım Hizmetleri Derneği (ELDER) Başkanı Kıvanç Zaimler de konuşmacı olarak katıldı. Akdeniz Elektrik Dağıtım A.Ş., Akedaş Elektrik Dağıtım A.Ş., Aras Elektrik Dağıtım A.Ş., Adm Elektrik Dağıtım A.Ş., Ayedaş Elektrik Dağıtım A.Ş., Başkent Elektrik Dağıtım A.Ş., Boğaziçi Elektrik Dağıtım A.Ş., Çamlıbel Elektrik Dağıtım A.Ş., Çoruh Elektrik Dağıtım A.Ş., Dicle Elektrik Dağıtım A.Ş., Fırat Elektrik Dağıtım A.Ş., Gdz Elektrik Dağıtım A.Ş., Kayseri ve Civarı Elektrik Türk A.Ş., Meram Elektrik Dağıtım A.Ş., Osmangazi Elektrik Dağıtım A.Ş., Sakarya Elektrik Dağıtım A.Ş., Toroslar Elektrik Dağıtım A.Ş., Trakya Elektrik Dağıtım A.Ş., Uludağ Elektrik Dağıtım A.Ş., Vangölü Elektrik Dağıtım A.Ş., Yeşilırmak Elektrik Dağıtım A.Ş. şirketlerinin temsilcilerinin katıldığı toplantıda şebeke ağlarına ilişkin gelişmeler ve yatırımlar ele alınırken, şirketlerin planları, yol haritaları, dijitalleşme hedefleri masaya yatırılacak.
Bakan Dönmez toplantıda yaptığı açılış konuşmasında, 2021’de iklim değişikliğinden kaynaklı elektrik kesintileriyle karşılaşıldığını hatırlatarak, yaşanan sel, yangın, aşırı kar yağışı gibi olayların kriz yönetimi gibi konulara daha fazla ağırlık vermeleri gerektiğini hatırlattığını söyledi. Bakan Dönmez, doğal afetler karşısında her zaman dağıtım şirketlerinin hazırda tuttuğu kriz yönetim planları olmasına karşın bazı dağıtım şirketlerinin doğal afetlere kısa sürede müdahale edecek altyapıya sahip olmadığını gördüklerini söyledi. Bakan Dönmez, iş güvenliği kültürünün geliştirilmesi için bugüne kadar 20 Araştırma-Geliştirme (Ar-Ge) projesini hayata geçirdiklerini belirterek, “Dünyadaki iyi örnekleri ve teknolojileri baz alarak koruyucu donanım ve teknik ekipmanlarımızı geliştirdik. Böylece sahaya daha hazırlıklı ve daha tecrübeli çıkmış oluyorlar” diye konuştu.
Dönmez, çalışanlara sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamı sağlayacaklarını kaydederek, can kaybının yaşanmadığı, iş sağlığı ve güvenliği uygulamalarının sürekli geliştirildiği bir iş ortamı oluşturacaklarına dikkati çekti.
“16 milyar lirası şebeke, 4 milyar lirası da diğer yatırımlar olmak üzere toplam 20 milyar liralık bir yatırım hayata geçirildi”
Elektrik dağıtım sektörünün 2021 yılında yaşanan küresel tedarik sorunlarına rağmen yatırımlarını büyük oranda hayata geçirebildiğini ifade eden Bakan Dönmez, “Bazı şirketlerimiz beklenin altında kaldı ama onlara da biz bu yıl içerisinde geçtiğimiz yıl yapılamayan bu yatırımların telafi edilmesi konusunda ikazlarımızı da yaptık. 2016-2020 yılları arasında yani üçüncü uygulama döneminde toplam 74,3 milyar liralık elektrik dağıtım yatırımı yapıldı. 2021-2025 yıllarını kapsayan dördüncü uygulama dönemi için bu rakam 124 milyar lira olarak belirlendi. Halihazırda 16 milyar lirası şebeke, 4 milyar lirası da diğer yatırımlar olmak üzere toplam 20 milyar liralık bir yatırım hayata geçirildi” dedi.
“Planlı bakım için 2021 yılına tekabül eden 3,24 milyar liralık bütçemizin 3,21 milyar liralık kısmını kullandık”
Bakan Dönmez, dördüncü uygulama dönemi için yatırım bütçesine ilaveten toplamda 21 milyar liralık bir planlı bakım bütçesi ayırdıklarını hatırlatarak, “Planlı bakım için 2021 yılına baktığımızda 3,24 milyar TL’lik bütçemizin neredeyse tamamına yakınını yani 3,21 milyar TL’lik kısmını kullandığımızı gördük. Bu da yüzde 99,3’lük bir gerçekleşme oranına ulaştığımızı gösteriyor” ifadelerini kullandı.
Teknik ve ticari kayıp ile mücadelenin geçtiğimiz yıllara oranla bir düşüş gösterdiğini dile getiren Bakan Dönmez, “Kayıp oranımız 2000’li yılların başında yüzde 20’nin üzerindeydi. Bugün ise neredeyse yarı yarıya bir düşüş olduğunu görüyoruz. Özellikle son 5-6 yıldır bir puanlık bir düşüş var. 2021 yılında kayıp oranını yüzde 11,9 oranı ile kapatmış olduk” diye konuştu.
Bakan Dönmez, borçtan kaynaklı kesintilerin resmi ve dini bayramlar ile cuma, cumartesi ve pazar günleri yapılmamasına ilişkin uygulamayı hayata geçirdiklerini belirtti.
“2030 yılına kadar elektrikli araç soket ve şebeke altyapısı için 1 milyar dolarlık yatırım yapılacak”
Bakan Dönmez, ilerleyen yıllarda en önemli konu başlıkları arasında elektrikli otomobillerin yer alacağına işaret ederek, “Elektriğin hayatımıza girmediği nokta yok. Bizim bir asırdır bindiğimiz araçların yakıtı petrol türevleri iken artık orada da ciddi bir dönüşüm yaşanacak. 2030 yılına kadar bir projeksiyon var elektrikli araçta. 2030 yılında muhtemel araç sayısını dikkate alarak şebeke altyapısında bir yatırıma ihtiyacımız olacak. İşte bu altyapı için 1 milyar dolarlık yatırım devreye alıyoruz” dedi.
“2030 yılına kadar dağıtık üretim ve yenilenebilir enerji teknolojileri için 2 milyar dolarlık şebeke yatırımı yapılacak”
Dağıtık enerji üretiminin özellikle ana şebekeye binen yükün azaltılması açısından önemli olduğunu anımsatan Bakan Dönmez, “Tüketicilerimizi de bu konuda teşvik ediyoruz. 2030 yılına kadar dağıtık üretim ve yenilenebilir enerji teknolojileri için yaklaşık 2 milyar dolarlık şebeke yatırımı yapılması gerekiyor” ifadesini kullandı.
“Yaklaşık her 9 siber ataktan 1’i enerji sektörüne yapılıyor”
Bakan Dönmez, dijital dönüşüm ve siber güvenlik konusunda da şunları söyledi:
“Son olarak dijital dönüşüm ve siber güvenlik başlığından bahsedeceğim. Sektörel dijital olgunluk seviyesi diye bir çalışma yaptırdık, 1,4 çıktı. Havacılık ve savunma, sigorta, otomotiv, telekom ve teknoloji sektörlerinin gerisindeyiz bir miktar. Dijital olgunluk seviyemizi artıracak uygulamaları hayata geçirmemiz gerekiyor. Aksi halde tüketici memnuniyeti ve şebeke güvenliğimiz noktasında sıkıntı yaşayabiliriz. Sektörel siber ataklarda popüler olduğumuzu görüyoruz. Siber saldırıların yüzde 11’i enerji sektörüne yapılıyor. Yaklaşık her 9 siber ataktan 1’i enerji sektörüne yapılıyor.”
“Sektörümüzü, yatırım yapmak isteyen sanayicimizi üzenleri biz de üzeceğiz”
EPDK Başkanı Mustafa Yılmaz ise şunları kaydetti:
“Eşitliği ve herkese eşit davranmayı kesinlikle şiar edinmemiz lazım. Bazı dağıtım şirketlerimizin mühendislik, tedarik ve kurulum (EPC) firmalarını öne çıkararak, kimlerin kapasite alabileceği yönünde birtakım dedikoduların oluşması kabul edilebilir bir durum değildir. Bununla ilgili gerekli çalışmaları yapıyoruz. Bununla ilgili çok keskin kararlar almak durumundayız. Bir dağıtım şirketinin esas faaliyeti şu: O bölgede elektrik ve enerji işinin tüketiciye sardığı şekilde gitmesi. Verilecek kapasite bedelinin, lisanssız üretim tesislerinin kurulumu değildir. Geçen gün birisi beni masumane bir şekilde aradı. Bir dağıtım şirketinin bir diğer dağıtım şirketine henüz yapılmadan tüketim tesisi kapasite tahsis etmesini istedi. Böyle bir şey olur mu? Üretim tesisini kim yapmışsa kapasiteyi o alacak. Bu kanunun amacı bu. Biz bu sürecin sonunda hayırlı işlerin olacağını düşünenlerdenim. Çünkü enerji fiyatlarının korkunç derecede artması ve bizim enerji ithalatına bağımlı olmamız belki de yerel enerji kaynaklarımızın özellikle lisanssız elektrik üretim tesislerinin şahlanmasının önünü açacak. Ama burada lütfen dağıtım şirketlerimiz buna engel olmasın. Bununla ilgili gerekli çalışmalarımızı yapıyoruz. Çok keskin düzenlemeler yapacağız. Bu hususta sektörümüzü, yatırım yapmak isteyen sanayicimizi üzenleri biz de üzeceğiz.”
Program, açılış konuşmalarının ardından basına kapalı gerçekleştirilecek sektör toplantısı ile devam etti.
Mustafa Cenik
