Kalkınma Bakanı Lütfi Elvan katıldığı bir televizyon programında gündeme dair önemli açıklamalarda bulundu. Başbakan Binali Yıldırım’ın açıkladığı Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri’ndeki yatırım destek planlarının daha öncekilerden çok daha farklı olduğunu söyleyen Elvan, “Aslında çok önemli farklılıkları olduğunu öncelikle ifade etmek istiyorum ama daha önce uygulanmış olan teşvik sisteminin, mekanizmalarının da bölgeye faydalı olmadığı şeklinde bir yorum yapmak istemiyorum. Çünkü o dönemde en son hatırlarsanız 2010 yılında uygulamaya konulan teşvik mekanizması işte 6 bölgeye ayrılıp Türkiye’yi ve bu çerçevede bir teşvik mekanizması öngörmüş idik ve 2011, 2013 döneminde özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ne ciddi bir yatırım artışı olduğunu gördük ama bu hazırladığımız olduğumuz paket diğerlerinden oldukça farklı” şeklinde konuştu.
Yapılan yatırım destek planları ile bölgedeki işadamlarının önündeki belirsizlikleri ortadan kaldırmayı hedeflediklerinin altını çizen Elvan, “Bir yatırım yapmak isteyen iş adamı önünde bir belirsizlik olmasın ister, risk oranının mümkün olduğu ölçüde düşük olmasını ister ve bir fabrikayı üretime geçirdiği takdirde bu ürünü satıp, satamayacağını düşünür. Pazarlamasını nasıl ve ne şekilde yapacağını düşünür, lojistiği düşünür, eğer sürdürülebilir bir işletme olacaksa, kar getirici bir yönü olacaksa, o zaman o şahıs, o girişimci bu yatırıma karar verdik. Biz bu belirsizliği nasıl minimize edebiliriz, yani iş dünyasının ben şu hususları belirsiz görüyorum dediği alanları nasıl ortadan kaldırabiliriz arayışı içerisinde olduk ve şunu söyledik; ‘ta yatırımın düşünce fikrinden, yatırım projelerinin hazırlanmasından yatırımın yapılmasına, yatırımın yapılmasından işletme safhasında işletmenin desteklenmesine ve pazarlama aşamasına kadar olan tüm süreçleri destekleyen paket bir mekanizma ortaya koyalım ve bunu iş dünyasına sunalım’ dedik ve böyle bir yaklaşım içerisinde hareket ettik” değerlendirmelerinde bulundu.
Elvan, yatırım destek planları ile işletmelere kredi desteği sağlanacağını belirttiği konuşmasında, şu ifadeleri kullandı:
“İşletme kredisi desteği vereceğiz. Ne kadar destek vereceğiz? Yine 1 yıl ödemesiz 1+4, daha sonraki müteakip 4 yılda ödeme koşuluyla. 8 puan faiz desteği sağlayacağız, diyelim ki işte yüzde 14’le ticari kredi aldı, yüzde 8’ini biz karşılayacağız, daha doğrusu 8 puanını biz karşılayacağız, 6 puanını kendisi karşılayacak, yani faiz desteği sübvansiyonu yapıyoruz burada işletme kredilerinde. Daha sonra üretime geçecek, özellikle kamunun ihtiyacı olan, işte Türk Silahlı Kuvvetlerimizin ihtiyacı olan bazı ürünler varsa biz bunları da alacağız. Örneğin işte Silahlı Kuvvetlerimiz asker elbisesi diktiriyor değişik yerlerde, ayakkabı ihtiyacı oluyor, diğer taraftan gıdaya yönelik bazı ihtiyaçlar söz konusu oluyor, tabi ki bu işletmelerin belirli bir standarda sahip olmasını öngöreceğiz ve o çerçevede de bu yolla eğer kamunun ihtiyacı olan bir ürünse bunun da alımı yoluna gideceğiz. Biz bu çalışmayı yaparken tamamıyla ayakları yere basan ve her bir desteğin bize ne kadara mal olacağı, ne kadarlık kamuya yük geleceği ve ne kadarlık kısmının özel kesim tarafından yapılacağını detaylı şekilde çalıştık, bunların etki analizlerini yaptık, her bir desteğin ayrıntılı olarak etki analizlerini yaptık ve bu çerçevede vatandaşlarımıza Sayın Başbakanımız bunu ilan etti. Gerçekten son derece cazip, o bölgenin bir anlamda güçlenmesine vesile olacak önemli yatırımlar diye düşünüyorum.”
23 şehri kapsayan detaylı bir çalışma yapıldığının altını çizen Elvan, bu şehirlerin rekabet alanları, güçleri ile ilgili bilgilerin derlendiğini söyledi.
Devletin işletmelere arazi, fabrika, makine, teçhizat gibi konularda destekçi olacağını kaydeden Elvan, “Araziyi karşılıksız vereceğiz, onu da söyleyeyim. Yani diyelim ki işte arazi tahsisi gerekiyor, ücretsiz araziyi tahsis edeceğiz, o araziye fabrika binasını yapacağız, makine- teçhizatı için yatırım kredisi, işletme dönemi için işletme kredisini vereceğiz” dedi.
“Bir taraftan terörün kökünü kazıyacağız, diğer taraftan da oradaki genç, nüfusumuza iş imkanı ortaya koyacağız”
Elvan, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinin terörden temizlenirken kalkınma hamlelerine de ihtiyacı olduğunu vurgulayarak, “Şimdi biliyorsunuz özellikle bu son işte birkaç ayda yaşadığımız sıkıntılar, bu Fethullahçı terör örgütünün bu hain darbe girişimi, arkasından bunun bertaraf edilmesinden sonra işte PKK terör örgütünün yoğun bir şekilde yine FETÖ’yle işbirliği halinde birtakım eylemlere girme hazırlığı, eylem yapma yönündeki çabalarını hepimiz gördük, görüyoruz ama buna yönelik olarak da hükümetimiz sizler de görüyorsunuz son derece kararlı bir tutum sergiliyor, hem bu Fethullahçı terör örgütü yapılanması, hem de bölücü terör örgütünün yapılanmasına yönelik ciddi bir mücadele devam ediyor. Bunları temizleyeceğiz, bu bölgemizden de temizleyeceğiz. Bakın bu bölgede, Güneydoğu’da yaşayan vatandaşlarımız, Kürt kardeşlerimiz bu terör örgütünden mağdur, mağdur olmuşlar yıllarca, onların baskısı altında kalmışlar, onlar da bir an evvel bu terör örgütünden bu bölgenin temizlenmesini istiyorlar, arzu ediyorlar, bunları biz sağlayacağız. Bakın böyle bir ortamda biz bu paketi açıklıyoruz. Bir taraftan inşallah bunların kökünü kazıyacağız, diğer taraftan da oradaki genç, dinamik nüfusumuza iş imkanı ortaya koyacağız, ki bir taraftan terörü temizlerken diğer taraftan da bu yatırımların, bu binaların yavaş yavaş yükselmeye başladığını görelim ve bu bölgenin inanılmaz büyük bir potansiyeli var, bunu bilelim, gerçekten büyük bir potansiyeli var” açılamasında bulundu.
“Büyük şirketlerimizin deneyimli personelini de gönüllü olarak o bölgelere gönderip buradaki işletmelere destek olmasını sağlayacağız”
Elvan, bölgedeki kalifiye eleman bulma sorununa “Biz bir kere yatırım yapmak isteyen bu firmaların eğitimle ilgili tüm masraflarını karşılayacağız, yani herhangi bir şekilde işte yatırım yapmak istiyorsa, bölge insanın eğitimi için elbette 3 ay, 5 ay bir para harcama zorunluluğu ortaya çıkacak bunun masraflarını tamamıyla biz karşılayacağız devlet olarak. Özellikle danışmanlık konusunda, eğitim konusunda ciddi destekler vereceğiz, her türlü danışmanlığı vereceğiz, hukuk alanında danışmanlık vereceğiz, işte eğitim alanında her türlü altyapıyı, desteği sağlayacağız. İhracatla ilgili, gümrüklerle ilgili aklınıza ne geliyorsa bu alanlarda tamamıyla bir bütün olarak bu firmalara destek vereceğiz. Aynı zamanda şunu da yapmayı arzu ediyoruz biz; Özellikle batı’da İstanbul’da, İzmir’de, Kocaeli’nde gelişmiş olan illerimizde, Bursa’da büyük şirketlerimizin deneyimli personelini de gönüllü olarak o bölgelere gönderip buradaki işletmelere destek olmasını sağlayan bir mekanizma da oluşturacağız” şeklinde çözüm getireceklerini söyledi.
Elvan, yapılan planlarla birlikte bölgedeki istihdam sorununa da yıllık 200 bin kişinin istihdamı ile çözüm getireceklerini vurguladı.
Bölgede yapılan planlarla birlikte cazibe merkezleri oluşturulacağının altını çizen Elvan, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Biz 5 bölge oluşturduk, 5 bölgemiz var bu 5 bölge içinde cazibe merkezi ve cazibe merkezinin hinterlandında ki iller var, o illerde cazibe merkezi kapsamında. Örneğin, Kars’tan başlayalım Kars, Ardahan, Iğdır, Ağrı bu bir merkez. Ne yapacağız? Kars bu alt bölgenin merkezi. Öncelikli olarak Kars’a yoğunlaşacağız. Hangi alanlarda yoğunlaşacağız? Biz biraz önce bahsetmiş olduğum Kars’ın rekabet edebileceği alanlar hangisiyse işte büyükbaş hayvancılık dedik, lojistik dedik, turizm dedik, et, süt ürünleri dedik. Şimdi ne yapacağız? Biz bu alanda sadece teşviklerle yetinmeyeceğiz, örneğin Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığımız büyükbaş hayvancılıkta bu bölgeye yoğunlaşacak, desteklerini artıracak bu bölgedeki. Örneğin, üniversite Kafkas Üniversitesi Kars’ta Kafkas Üniversitemiz var. Kars’taki Kafkas Üniversitemiz hayvancılık alanında Türkiye’nin en iyi üniversitelerinden birisi olacak. Biz Kalkınma Bakanlığı olarak o üniversiteye destek verirken hayvancılığa yoğunlaşacağız, bunlarla ilgili laboratuvarlara yoğunlaşacağız, öğretim üyelerinin bu alanda uzmanlaşmasını sağlayacağız. Diğer taraftan diğer Bakanlıklarımız da bu alanlara yönelik desteği diğer bölgelere göre daha fazla verecekler ki, o alanda bir uzmanlaşma sağlansın, bir rekabet, güçlü bir rekabet gücüne, güçlü bir rekabete sahip olsun. Bunu sağlamadığınız takdirde işletmelerin sürdürülebilirliği mümkün değil. Yani siz belirli bir sektörde yoğunlaştığınız anda o sektörle ilişkili olan alt sektörleri de geliştirmek zorundasınız. Aksi takdirde sürdürülebilir bir işletme yapısını öngöremezsiniz. Dolayısıyla, biz bunların hepsini öngördük neler yapılacağını, nasıl yapılacağını en ince detayına kadar çalıştık, etki analizlerini yaptık ve gerçekten hem Doğu Anadolu’muzun, hem de Güneydoğu Anadolu Bölgesinin kalkınmasına önemli bir hamle getireceğimize inanıyorum.”
“Çağrı merkezi yatırımlarını teşvik edici bir mekanizmayı devreye sokuyoruz”
Bölgede kurulacak olan çağrı merkezleri ile lise ve üniversite mezunu işsiz insanlar için önemli bir istihdam alanı oluşturulacağını kaydeden Elvan, “Şimdi bizim dünya ortalamamasın yakalamamız için aşağı yukarı şu anda 300, 400 bin kişinin çağrı merkezlerinde çalışması gerekiyor, halbuki bu oran çok daha düşük Türkiye’de. O nedenle biz bir taraftan çağrı merkezlerinin önündeki bazı engelleri kaldırdık, diğer taraftan da bu çağrı merkezi yatırımlarını teşvik edici bir mekanizmayı devreye sokuyoruz. Peki, nedir bu? Çağrı merkezi kurmak isteyenlerin binalarını yapacağız, her türlü donanım sağlanacak. Alacakları o bölgeden alacakları personeli eğiteceğiz ki bunlar lise ve üniversite mezunu ağırlıklı olarak tercih edilecek ve özellikle lise ve üniversite mezunu işsiz olan gençler için önemli bir istihdam alanı oluşacak. Ve 20 bin, 25 bin kişinin istihdam edileceği çağrı merkezlerini bu bölgemizde kuracağız. Bundan sonraki süreçte özellikle batı illerine yapılmak istenen bazı çağrı merkezlerinin de doğuya yapılması teşvik edilecek ki bu da önemli. Düşünün bir imalat sanayinde bir kişinin istihdamı için aşağı yukarı 100, 150 bin dolar gerekiyor. Ama siz bir kişiyi çağrı merkezinde istihdam etmek için gerekli olan yatırım miktarı sadece 8 bin 500 lira. Dolayısıyla, çağrı merkezleri hem yatırım açısından oldukça düşük maliyeti olan, hem de istihdam açısından, işsizliğin önlenmesi açısından son derece önemli. O açıdan biz bölgelerin nüfusuna göre, illerimizin nüfusuna göre hangi ile ne kadarlık bir çağrı merkezi yapacağız, ne kadar kişiyi istihdam edeceğiz bunları dahi belirledik. İnşallah önümüzdeki günlerde bunu da devreye sokacağız” ifadelerini kaydetti.
“2020 yılının sonuna kadar 67 bin konutu vatandaşlarımızın hizmetine sunacağız”
Terörden zarar gören şehirlere 2020 yılına kadar 67 bin konutun yapılacağının müjdesini veren Elvan, “Şimdi tabi bu bölgede özellikle terörden etkilenen bazı ilçelerimiz var, illerimiz var biliyorsunuz, işte Diyarbakır’da Sur, işte Mardin’de, Şırnak’ta, Yüksekova’da vatandaşlarımız etkilendi. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığımız barınma, gıda, giyim, her türlü ihtiyaçlarını bu vatandaşlarımızın karşılıyor, karşılamaya da devam edecek. Kira desteği yapılması, bununla ilgili zaten bir ödenek ayrıldı, bu çerçevede Bakanlığımız her türlü desteği veriyor ama bu arada tabi o terör nedeniyle bu teröristlerin gerçekten ortadan kaldırılmış oldukları, tahrip etmiş oldukları o binaların yıkılacak olanlarının tespiti yapıldı, daha önce yıkılmış olanların tespiti yapıldı, mevcut devam edecek olanların, yani korunacak olanların tespitleri yapıldı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığımız bu konuda çok yoğun bir şekilde ilgili bakanlıklarımızla işbirliği halinde bu çalışmaları yürüttüler, gerek imar planı, gerekse TOKİ tarafından bunların yapımı yönünde tüm çalışmalar tamamlandı, bu aşamadan sonra artık yapım aşamasına gelindi. Burada biz yaklaşık işte 36, 37 bin konut sadece terörden etkilen vatandaşlarımıza yönelik yapıyoruz. Diğer illerimizde yapacağımız şu anda devam eden TOKİ konutları ve diğer ileride yapacağımız konutlarla birlikte aşağı yukarı bu 2020 yılının sonuna kadar şöyle söyleyeyim 67 bin konutu vatandaşlarımızın hizmetine sunacağız. Sadece tabi konutla yetinmiyoruz burada, rekreasyon alanlarıyla, işte sosyal donatılarıyla bir bütün halinde yaşanabilir bir kentte, yaşanabilir bir ilçeye bu yörelerimizi dönüştüreceğiz, ki eskisinden çok daha iyi olacak, çok daha güzel mekanlarda vatandaşlarımız yaşama imkanına kavuşacaklar. Yeşil alanlarıyla, oyun alanlarıyla gerçekten o bölgenin insanına yaraşır yaşanabilir bir kente dönüştüreceğiz inşallah” diye konuştu.
