Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Derya Yanık, ABD’nin New York kentinde Birleşmiş Milletler 66’ncı Kadının Statüsü Komisyonu Türkiye Yan Etkinliği: “Kadınların Kooperatifler Yoluyla Güçlendirilmesi” konulu çevrimiçi olarak düzenlenen toplantıya katıldı. Bakan Yanık yaptığı konuşmada, bu yılki komisyonun 66. Oturumunun öncelikli temasının "iklim değişikliği, çevre ve afet riskini azaltma politikaları ve programları bağlamında kadın-erkek eşitliği sağlanması ve tüm kadın ve kız çocuklarının güçlendirilmesi" olduğunu kaydederek, günümüz koşullarının göz önünde bulundurulduğunda, öncelikli tema başlığının doğru bir karar olduğuna yürekten inandığını ifade etti.
İklim değişikliği etkilerinin bazı yaygın sonuçlarının dünya üzerinde daha açık sinyaller verdiğine dikkat çeken Bakan Yanık, “İklim değişikliği, dünyadaki ekonomik ve sosyal eşitsizliklerin sebeplerinden biri olarak ortaya çıkmaktadır. Sadece teknik bir konu değil, aynı zamanda son derece sosyal bir konudur” dedi. Kooperatiflerin, kadınların kaynaklara ve ekonomik fırsatlara erişimini artırarak Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarına (SKA) katkı sağladığına yürekten inandığını vurgulayan Yanık, söz konusu etkinlik ile kadınların temsilini ve liderliğini güçlendirmek için güçlü bir araç görülen kooperatiflere dikkat çekmeyi amaçladıklarını bildirdi.
“Türkiye'de 8 milyonun üzerinde kooperatif ortağı bulunuyor”
Dünyada 1 milyardan fazla insanın çeşitli ülkelerde bulunan 3 milyon kooperatifin üyesi olduğunun bilgisini veren Bakan Yanık, “Kooperatifler dünya çapında 280 milyon kişiye istihdam sağlamakta. Bu oran çalışan nüfusun yaklaşık yüzde 10'una tekabül ediyor. Türkiye'de yaklaşık 85 bin kooperatif ve 8 milyonun üzerinde kooperatif ortağı bulunuyor. Her geçen gün artan ve küresel olarak katma değer üretene bu sistem, kadınların ekonomik yönden kalkınmasını desteklemektedir” dedi.
Türkiye'de kadın kooperatifleri hususunda farkındalık oluşturmak için çeşitli programlar yürüttüklerini de anlatan Bakan Yanık, “Bu konuda sorunlara dikkat çekiyor, çözüm üretmeye çalışıyoruz. İlgili taraflarla güçlü işbirlikleri geliştiriyoruz. 11’inci Kalkınma Planımız doğrultusunda eğitim, girişimcilik ve danışmanlık alanlarında kooperatifleri destekliyoruz. Bu kapsamda ‘Kadın Kooperatiflerinin Güçlendirilmesine İlişkin İşbirliği Protokolü’nü imzaladık. Bu protokol Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Tarım ve Orman Bakanlığı ve Ticaret Bakanlığı iş birliği ile 2018 yılında yürürlüğe girdi” dedi.
“Kadın Kooperatifleri Çalışma Grupları oluşturuldu”
Bakan Yanık, ayrıca 81 ilde “Kadın Kooperatifleri Çalışma Grupları” oluşturarak yıllık faaliyet planlarını hazırladıklarını, çeşitli çalıştaylar ve seminerler düzenleyerek deneyimlerini paylaştıklarının bilgisini verdi. Kadın kooperatiflerine satış konusunda destek olduklarını belirten Bakan Yanık, “Bugüne kadar 81 ilde gerçekleştirilen 825 çalıştay, eğitim ve bilgilendirme toplantıları ile toplam 40 bin kişiye ulaştık. Bu çerçevede toplamda 378 ziyaret gerçekleştirdik ve sonuçta 525 yeni kooperatif kuruldu” dedi.
Bakan Yanık, kadın kooperatiflerini desteklemek, kadın kooperatifleri arasındaki iletişimi geliştirmek, yerel yönetimleri bilinçlendirmek ve iyi uygulamaları yaygınlaştırmak amacıyla 10 adet bölgesel toplantı gerçekleştirerek 3 bin 522 kişiye ulaştıklarını kaydetti. Türkiye'de 702 kadın kooperatifinin 12 bin üyesi bulunduğuna dikkat çeken Bakan Yanık, yenilenen yasa ile kooperatiflerin, eylem planları ve protokollerinin ötesinde yapısal bir değişim ve gelişim olanağına sahip olduğunu aktardı.
Kooperatifler ile ilgili 26 Ekim 2021'de yeni bir kanunun yürürlüğe girdiğini hatırlatan Bakan Yanık, “Bu düzenlemeye göre kadın kooperatifleri için kuruluş ve işletme aşamalarında ödenen tescil ve ilan harçları ile ticaret odasına ödenen kayıt harçları kaldırıldı” dedi.
5 bin kadına eğitim verilecek
Kadın kooperatiflerine ilişkin yeni bir projeye başladıklarını belirten Bakan Yanık, “Kooperatifler Yoluyla Kadının Güçlenmesi Projesi, kadın kooperatiflerinin yaşadığı sorunlara çözüm getirecek ve ileriye dönük projeksiyonlar sunacak. Projemiz beş ana unsurdan oluşacak. Öncelikle kooperatif kurma veya ortak olma potansiyeline sahip 5 bin kadın ve 3 bin erkeğe yönelik yasal düzenlemeler, kurumsal destek mekanizmaları, iyi uygulamalar ve kadınların güçlendirilmesi gibi konularda eğitimler vermeyi planlıyoruz. Kooperatif ortağı olan kadınların ihtiyaçları göz önünde bulundurularak, periyodik olarak kooperatifçilik hukuku, sorumluluk ve yükümlülükler, sosyal güvenlik, muhasebe, markalaşma, e-ticaret gibi alanlarda ürün geliştirme desteği sağlayacağız. Kurumsal kapasite geliştirme hedefimiz doğrultusunda ilgili kamu kurum ve kuruluşları, üniversiteler ve STK temsilcilerinden oluşan kişilere kooperatifler konusunda eğitimler vereceğiz” dedi.
Bilimsel ve teknik çalışmalar eşliğinde Türkiye'deki kadın kooperatiflerinin sayısı ve çalışma alanlarının haritasını da çıkaracaklarını kaydeden Bakan Yanık, “Bu çalışmadan yola çıkarak iyi uygulamalar ve yenilikçi alanlar üzerine araştırmalar yapacağız. Bu araştırma ile dünyada ürün geliştirme, satış ve pazarlama, markalaşma ve işbirlikleri kurma gibi ihtiyaçların karşılanmasına yönelik çalışmaların nasıl yürütüldüğünü inceleyeceğiz. Bu tür ihtiyaçlar, özellikle kadın kooperatiflerinde sermaye eksikliğinden kaynaklanmaktadır. Bu sebeple kendi kadın kooperatifi ekosistem modelimizi geliştireceğiz” ifadelerini kullandı.
Kadın kooperatifleri arasındaki işbirliğini kolaylaştırmak için web portalı oluşturulacak
Projenin bir diğer önemli hedefinin kurumlar arası koordinasyon ve işbirliğini geliştirmek olduğunu belirten Bakan Yanık, “Bu bilinçle ilgili kamu kurumları, yerel yönetimler, üniversiteler, sivil toplum kuruluşları, özel sektör ve kadın kooperatiflerini bir araya getirerek yerel paydaş toplantıları düzenleyeceğiz. Ayrıca proje kapsamında mevcut kadın kooperatifleri arasındaki işbirliğini kolaylaştırmak için bir web portalı oluşturmayı planlıyoruz” dedi.
Bakan Yanık, artan gıda güvenliği ihtiyacı, çevre kirliliği ve iklim değişiklikleri ile son 20 yılda ortaya çıkan ekonomik krizler ve istihdam sorunları ve tüm dünyayı etkisi altına alan Covid-19 pandemisi gibi önde gelen birçok konunun yeniden ele alınması gerektiğini ifade etti.
Bakan Yanık, Türkiye olarak kadının statüsünün yükseltilmesi, kadının hayatın her alanına etkin katılımının sağlanması ve haklara, kaynaklara ve fırsatlara eşit erişiminin sağlanmasına yönelik çalışmaların sürdürüleceğini belirtti.
Öte yandan 66’ncı Kadının Statüsü Komisyonu Türkiye Yan Etkinliği: Kadınların Kooperatifler Yoluyla Güçlendirilmesi” toplantısına İtalya Fırsat Eşitliği ve Aileden Sorumlu Sayın Bakanı Elena Bonetti, Endonezya Girişimcilikten Sorumlu Sayın Bakan Yardımcısı SitiAziza, Birleşmiş Milletler Cinsiyet Eşitliği ve Kadınların Güçlendirilmesi Kurumu (UN WOMEN) Avrupa ve Orta Asya Bölge Direktörü Alia El Yassir, Avrupa Sanayi ve Hizmet Kooperatifleri Konfederasyonu (CECOP) Sayın Genel Sekreteri Diana Dovgan, TOBB Kadın Girişimciler Konseyi Değerli Başkanı Nurten Öztürk, Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) İşletmeler Departmanında Program Yöneticisi, Simel Eşim ve FAO'nun Seçkin Baş Bilimcisi Ismahane Elouafi katıldı.
