Eski Sırp komutan “Bosna Kasabı” lakaplı Ratka Mladic, Hollanda’nın Lahey'deki Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesin’de (ICTY) 22 Kasım 2017'de hakkında hazırlanan iddianamedeki 11 suçun 10’undan suçlu bulanarak, müebbet hapis cezasına çarptırılmıştı. ICTY'nin 2017 yılında hakkında verdiği ömür boyu hapis cezasına itiraz eden Mladic, adil yargılanmadığını ve hakimlerin yargılamada hata yaptığı öne sürerek, yeniden yargılanma ya da beraatini talep etmişti. Mladic’in itirazını kabul edilmesinin ardından Uluslararası Ceza Mahkemeleri Rezidüel Mekanizması’nda (IRMCT) Ağustos 2020'de başlamıştı.
IRMCT’nin bugün karara vardığı duruşmada, Mladic, ilk kararda olduğu gibi yeniden 11 suçlamanın 10’ununda suçlu bulunarak, hakkındaki müebbet hapis cezası onandı. Mahkeme, Mladic’i 1995 yılında Srebrenitsa soykırımının yanı sıra insanlığa karşı suç işlemek, savaş kanun ve geleneklerini ihlal etmek suçlarından yeniden suçlu bulurken, “Foca, Vlasenica, Kljuc, Sanski Most, Kotor Varoş ve Prijedor” şehirlerinde "soykırım suçu işlendiği" işlediği yönündeki maddeden suçlu bulmadı.
Saraybosnalılar duruşmayı canlı olarak takip etti
Saraybosnalılar mahkemenin karar duruşmasının, Saraybosna Belediye binasındaki eski Ulusal Kütüphanede canlı olarak takip ederken, kararın açıklanmasının ardından kurbanların aileleri değerlendirmede bulundu. “Savaş Kurbanı Kadınlar” organizasyonundan Bakira Haseçiç yaptığı açıklamada, “Tabii ki üzgünüz ama en azından dünyaya suçlunun kim olduğunu göstermiş olduk. Tam adalet değil, benim Prijedorum hakkını alamadı” dedi.
“Burada cezasını alan kişi hala Sırbistan’da bir kahraman gibi karşılanıyor”
Eski Saraybosna Belediye Başkanı Ivo Komşiç ise yaptığı açıklamada, “Eski mahkemelerde Ratko Mladici gördük, gururluydu. Mesajlar verip el sallıyordu. Bu mahkemede asıl halini görmüş olduk. Mahkemenin sonucu gayet açıktır ama bir problemimiz kaldı. Burada cezasını alan kişi hala Sırbistan’da bir kahraman gibi karşılanıyor ve öyle muamele görüyor” ifadelerini kullandı.
ABD Başkanı Joe Biden, Salı günü BM mahkemesinin Bosnalı Sırp ordu komutanı Ratko Mladic'in 1995 Srebrenica katliamında soykırımdan ömür boyu hapis cezasına çarptırılmasının "tarihi" onayını memnuniyetle karşıladı.
Biden’dan açıklama
ABD Başkanı Joe Biden IRMCT’nin Mladiç hakkında verdiği kararı değerlendirerek, "Bu tarihi karar, korkunç suçlar işleyenlerden hesap sorulacağını gösteriyor" ifadelerini kullanarak, "Bu, dünyanın herhangi bir yerinde gelecekteki vahşetleri önlemek için ortak kararlılığımızı güçlendiriyor" dedi. Biden, "Bugün düşüncelerim, Mladiç'in vahşetinin birçok kurbanının hayatta kalan tüm aileleriyle birlikte. Ölümlerin trajedisini asla silemeyiz, ancak umarım bugünkü yargı, yas tutan herkese biraz teselli sağlar" ifadelerini kullandı.
AB’den karar için “önemli bir adım” değerlendirmesi
Avrupa Birliği (AB) Konseyi Başkanı Charles Michel sosyal medya hesabı üzerinden yaptığı açıklamada, “Uluslararası mahkemenin Ratko Mladic aleyhindeki davasında verdiği nihai karar, mağdurlara adalet sağlanması adına bir diğer önemli adımdır. Hepimizin acı dolu geçmişi geride bırakmamıza ve geleceği ilk sıraya koymamıza yardımcı olacak” dedi.
“Cezasızlık söz konusu olamaz”
AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell ise yaptığı yazılı açıklamada, “Uluslararası Ceza Mahkemeleri Rezidüel Mekanizması (IRMCT) tarafından Ratko Mladic davasında verilen nihai karar, Avrupa'nın yakın tarihinde Bosna-Hersek'te gerçekleşen soykırım da dahil olmak üzere savaş suçlarıyla ilgili önemli bir davayı sona erdiriyor” ifadelerini kullandı.
“Hayatını kaybedenleri anıyor, sevenleri ve hayatta kalanlarla birlikte başsağlığı diliyoruz. Bu yargı, acı çeken herkesin iyileşmesine katkıda bulunacaktır” diyen Borell, “AB, Bosna-Hersek ve Batı Balkanlar'daki tüm siyasi aktörlerin uluslararası mahkemelerle tam işbirliği göstermelerini, kararlarına saygı duymalarını ve bağımsızlıklarını ve tarafsızlıklarını kabul etmelerini beklemektedir” ifadelerini kullandı.
Borell, “Soykırım inkarı, revizyonizm ve savaş suçlularının yüceltilmesi, en temel Avrupa değerleriyle çelişmektedir. Bugünkü karar, gerçekler ışığında, Bosna-Hersek ve bölgedeki liderler için, kurbanları onurlandırmada yol göstermeleri ve savaşın miraslarını aşmak ve kalıcı barışı inşa etmek için uzlaşmaya elverişli bir ortamı teşvik etmeleri için bir fırsattır” dedi.
“Bosna ve Hersek'teki ve komşu ülkelerdeki uluslararası ve yerel mahkemeler, tüm savaş suçları, insanlığa karşı suçlar ve soykırım mağdurları ve aile üyeleri için adalet sağlama misyonlarını sürdürmelidir” ifadelerini kullanan Borell, “Cezasızlık söz konusu olamaz” dedi.
Mladic, 1992'de Bosna Hersek'te kurulan Sırp Cumhuriyeti Ordusunda komutan olarak görev yaptı. Bosna Savaşı'nda (1992-1995) Sırp askerlerinin komutanlığını yapan Mladic, 1995'te hakkında hazırlanan iddianame nedeniyle 16 yıl saklanmasının ardından 26 Mayıs 2011'de Sırbistan'da bir köyde yakalanmıştı. 1992-1995 yılları arasında Bosna Savaşı'nda 100 binden fazla kişi hayatını kaybederken, 2 milyondan fazla kişi de evlerini terk etmek zorunda kalmıştı.
Zehra Adiloviç
