Çin Devlet Başkanı Xi, yaklaşık 5 yıl aradan sonra ilk kez bir ABD dışişleri bakanını kabul etti. Başkent Pekin’deki Büyük Halk Salonu’nda gerçekleşen görüşme 35 dakika sürdü. Çin Devlet Başkanı yaptığı konuşmada, Blinken’ın ziyareti kapsamında Çin Dışişleri Bakanı Qin Gang ve Çin Komünist Partisi Merkez Komitesi Dış İlişkiler Komisyonu Ofisi Direktörü Wang Yi ile “samimi ve derin” görüşmeler gerçekleştirdiğini söyledi. Xi, “Çin tarafı kendi pozisyonunu net bir şekilde ortaya koydu. İki taraf, Başkan Biden ile Bali Adası’nda vardığımız ortak kararların takip edilmesi üzerinde mutabık kaldı. Ayrıca bazı konular üzerinde de ilerleme kaydedilerek anlaşmaya varıldı” dedi.
“İki ülkenin ortak refahı için yeterli alan mevcut”
Devletler arası temasların her zaman karşılıklı saygı ve samimiyete dayanması gerektiğini belirten Xi, “Dışişleri Bakanı Blinken’ın ziyaretinin Çin-ABD ilişkilerinin istikrar kazanmasına olumlu katkılar yapmasını temenni ediyorum” diye konuştu. Dünyanın istikrarlı Çin-ABD ilişkilerine ihtiyaç duyduğuna işaret eden Xi Jinping, “Çin ve ABD’nin doğru bir şekilde anlaşıp anlaşamayacağı, insanlığın geleceği ve kaderi üzerinde bir etkiye sahip. Bu uçsuz bucaksız dünyada, iki ülkenin bağımsız gelişmesi ve ortak refah elde etmesi için yeterli alan mevcut” dedi. Xi, “Uluslararası toplum, Çin-ABD ilişkilerinin durumundan endişe duyuyor. Çin ile ABD arasında çatışma ve zıtlaşma görmek istemiyor, iki ülke arasında taraf seçmek istemiyor. İki ülkenin barış içinde bir arada yaşamasını ve dostane işbirliği yürütmesini sabırsızlıkla bekliyor” ifadelerini kullandı.
“Çin, ABD’ye meydan okumuyor”
Çin Devlet Başkanı Xi, Çin ile ABD’nin tarihe, halka ve dünyaya karşı sorumlu davranarak ilişkilerini en iyi şekilde yürütmenin yanı sıra, küresel barış ve kalkınmaya katkıda bulunması ve karmaşık dünyaya istikrar, kesinlik ve yapıcılık kazandırması gerektiğini vurguladı. Büyük güçler arası rekabetin çağın gidişatına uymadığını ifade eden Xi, “Çin, ABD’nin çıkarlarına saygı duyuyor. ABD’ye meydan okumaya veya onun yerini almaya çalışmıyor. Aynı şekilde, ABD de Çin'e saygı duymalı, Çin'in meşru haklarına ve çıkarlarına zarar vermemeli. Hiçbir taraf, diğerini kendi arzuları doğrultusunda şekillendiremez, karşı tarafı meşru kalkınma hakkından mahrum bırakamaz. Çin, daima Çin-ABD ilişkilerinin sağlıklı ve istikrarlı olmasını umuyor ve iki büyük gücün tüm zorlukların üstesinden geleceğine inanıyor” diye konuştu. Xi Jinping, ayrıca Çin’in ABD’nin akılcı ve pragmatik bir tavır sergileyerek Çin ile orta yolda buluşmasını ve birlikte çalışmasını umduğunu belirtti.
“Çin ile çatışmaya girmeyi düşünmüyoruz”
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ise görüşmede Washington’un Başkan Biden’ın verdiği taahhütlere bağlı olduğunu, yeni bir Soğuk Savaş arayışında olmadığını ifade etti. Çin'in sistemini değiştirmeye, ittifakları güçlendirerek Çin'e karşı koymaya çalışmadıklarını dile getiren Blinken, Tayvan'ın bağımsızlığını desteklemediklerini ve Çin ile çatışmaya girmeyi düşünmediklerini söyledi. Blinken, Çin ile üst düzey temaslarda bulunmayı, farklılıkları sorumlu bir tavırla yönetmeyi istediklerini diyalog, temas ve iş birliği arayışında olduklarını kaydetti.
Wang Yi ile 3 saatlik görüşme
Çin ziyaretine dün başlayan ABD Dışişleri Bakanı Blinken, Çin Komünist Partisi Merkez Komitesi Dış İlişkiler Komisyonu Ofisi Direktörü Wang Yi ile de bir araya geldi. Çin Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamaya göre Wang, 3 saatten fazla süren görüşmede Çin-ABD ilişkilerinin tarihin en düşük seviyesinde olmasının temel nedeninin ABD’nin Çin’i yanlış algılaması olduğunu söyledi. Wang görüşmede yaptığı açıklamada, “Halka, tarihe ve dünyaya karşı sorumlu bir tavır takınmalı, Çin-ABD ilişkilerindeki sürekli düşüşü tersine çevirmeliyiz” ifadelerini kullandı. İkili ilişkilerde iniş çıkışlar yaşandığını hatırlatan Wang, “ABD’nin farklılıkları yönetmesi ve stratejik sürprizlerden kaçınması için Çin tarafıyla çalışması gerekiyor” diye konuştu.
Çin’in Tayvan meselesinde taviz vermeyeceğine vurgu yapan Wang Yi, Washington’dan tek Çin ilkesine bağlı kalarak Çin’in egemenlik ve toprak bütünlüğüne saygı göstermesini istedi. Wang, ABD yönetimini Çin’den gelen tehditlere ilişkin spekülasyonları sonlandırmaya, Çin’in bilimsel ve teknolojik gelişmelerine baskı uygulamayı bırakmaya ve Çin’in iç işlerine müdahale etmekten kaçınmaya çağırdı.
ABD Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada ise Blinken ile Wang arasındaki görüşme “verimli” olarak nitelendirilirken, Blinken’ın rekabetin yönetilmesi için iletişim kanallarının açık kalmasının öneminin altını çizdiği belirtildi.
Şubat ayındaki ziyaret iptal olmuştu
ABD Dışişleri Bakanı Blinken, şubat ayında Çin’e yapmayı planladığı ziyareti “balon krizi’” nedeniyle iptal etmişti. ABD hava sahasına giren Çin’e ait olduğu belirtilen bir hava aracı, casus balonu olduğu şüphesiyle Amerikan ordusu tarafından vurularak düşürülmüştü. Pekin, ABD’nin iddiasını yalanlamış, Washington’u kazayı krize dönüştürmekle suçlamıştı.
Joe Biden yönetiminin şu ana kadar Çin’i ziyaret eden en üst düzey yetkilisi olan Blinken’ın ardından, ABD Hazine Bakanı Janet Yellen ve Ticaret Bakanı Gina Raimondo’nun da yakın tarihte Çin’e gelmesi bekleniyor.
Cenk Özkömür
