"The Ever Given" isimli dev konteyner gemisi, geçen ay Süveyş Kanalı'nda yaptığı kaza sonucu 6 gün boyunca deniz trafiğinin durmasına neden oldu. Bu trafiğin aksaması da ham petrol, LNG ve pek çok ürün sevkiyatlarında aksamalara yol açtı. Geminin kaldırılıp trafiğin açılmasının ardından bu seferde otomotivde başlayarak elektronik gibi diğer sektörlere de sıçrayan küresel çip tedariki sorunu ortaya çıktı. Bu sorun çerçevesinde birçok firma üretimini durdurdu.
“Dünya ticaretince 1 hafta işletmeyi kapattınız”
Global İklimlendirme İthalatçıları ve İhracatçıları Derneği Başkanı Ergün Kurluk, konuyla ilgili İhlas Haber Ajansı’na açıklamalarda bulundu. Kurluk, Süveyş kanalındaki tıkanıklığın üretimde aksamalara yol açtığını belirterek, “Süveyş kanalında ki kapanma sektörü çok olumsuz etkiledi. Bizim dahi ürünlerimiz gemide ve yaklaşık 1 haftadır çıkmıyor. Düşünün ki dünya ticaretince 1 hafta işletmeyi kapattınız. Böyle bir şekil aldı. Ürünler gelmedi, ticaretin her noktasını etkiledi. Fabrika da klima bitmiş fakat kartonu o gemide yada araba bitmiş silecek motoru bekliyor. Bu çok ciddi anlamda üreticileri sıkıntıya soktu. Daha sonra bunun etkilerini düşündüğümüzde iş birikmeleri, sırada bekleyen evraklar, TSE işlemleri, gümrük işlemleri, bunların navlun ve lojistik hizmetleri gibi faktörleriyle ticarette minimum 15 gün işletmeleri etkiledi” diye konuştu.
“Son 5 ayda navlun fiyatları anormal şekilde arttı”
Uluslararası taşımacılıkta kiralık konteyner fiyatlarının bin 900 dolardan 10 bin dolara çıkmasını da değerlendiren Kurluk, “Kanaldaki tıkanıklığın tüketiciye yansımasında bitmiş ürünlerin 15 gün gecikmesi olacaktır. Stoklu ürünlerde bu süspanse edilir ama diğer taraftan tüketicinin bir şeye ihtiyacı varsa beklemeye almak zorunda kaldı. Bir tek bunlar değil ama son 5 ayda navlun fiyatları anormal şekilde arttı. Dünyadaki birkaç armatür firma ellerinde ki bin 900 dolarlık 40’lık konteyneri 10 bin dolarla yükselttiler. Biran da konteyner bulunmadı. Belli yerlerde bir takım sıkıntıları suni olarak oluşturarak bir ürünü 5 katına kadar çıkarttılar” dedi.
“Çiple alakalı üretimlerde önlem alınmazsa çok ciddi sıkıntılar çekilecek”
Çip sıkıntısının da gündemde olduğunu belirten Kurluk, “Bu en son 2017’de Japonya’daki Tsunami sonucu olmuştu. Çip üreten tesisler yerle bir olmuştu ve dünya 1 sene çipsiz kalmıştı. Kimse çip üretemedi, üretilen ürünlere çipler takılamadı. Çok büyük bir hadiseydi ama o atlatıldı. Şimdi tekrar gündeme geliyor ama bu yaşanmıyor. Üretim tesisleri Uzak Doğu’da olduğundan dolayı yavaş yavaş söylenmeye başlıyor ama Türkiye ve Avrupa’ya bunun yansıması birkaç ay alacak. Eğer çiple alakalı üretimlerde önlem alınmazsa çok ciddi sıkıntılar çekilecek. Her türlü sektöre kötü bir şekilde yansıyacak. Dünya bir şeyi bir anda çekiyor fiyatlar yukarı gidiyor, bir anda bollaştırıyor fiyatlar aşağı gidiyor. Maalesef yukarıya çıkan fiyatlar biraz güç aşağıya iniyor. O nedenle bakırda da, alüminyumda da çipte te belli kişiler tarafından oynanılıyor ve buda ekonomiye kötü yansıyor” şeklinde konuştu.
Umutcan İşledici - Elif Ayşenur Bay
