Türkiye’den Yunanistan’a 65 yıl aradan sonra cumhurbaşkanı düzeyinde gerçekleşen ilk ziyarete “Lozan” tartışması damga vurdu.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan önceki gün, Yunanistan’ın Skai TV kanalına yaptığı açıklamada, “Lozan’da güncellemeye ihtiyaçlar var. Bu güncellenme iki taraf için de faydalı olabilir” ifadelerini kullanmıştı. Yunan mevkidaşı Pavlopulos, ortak açıklamada Erdoğan’ın bu sözlerine, “Lozan Anlaşması’nın reform edilecek bir sözleşme olduğuna inanmıyoruz” şeklinde cevap verdi. Bu ifadeler üzerine Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan sert cevap geldi. Erdoğan, bazı gerçekleri açık ve net olarak Yunan mevkidaşı Pavlopoulos’un açıklamasında ortaya koyduğunu belirterek, “Ben de açık ve net olarak ortaya koyacağım. Özellikle Lozan konusunda zannediyorum hâlâ anlaşılmayan bazı incelikler var” diye konuştu.
Erdoğan, Batı Trakya’da yaşayan Müslümanların kendi seçtikleri baş müftüyle değil, atanan bir baş müftüyle yönetilmeye çalışıldığını belirterek şöyle konuştu:
“Ama Türkiye’deki patrik atanmış değil, Sen Sinod Meclisinin seçmiş olduğu bir patriktir. Hatta Sen Sinod Meclisindeki sayı azaldığı için patriğin verdiği ismi Türk vatandaşlığına aldım. Ama Batı Trakya’daki Müslümanlar baş müftüsünü seçememiştir. Nasıl oluyor da Lozan Anlaşması’nın uygulamada olduğunu söylüyoruz. Demek ki Lozan uygulamada değil” diye konuştu. Batı Trakya ile ilgili ekonomik boyuta da değinen Erdoğan, “Bugün Yunanistan’da kişi başına milli gelir 18 bin dolar, ama Batı Trakya halkının ortalaması ise 2 bin 200 dolar civarındadır. Yatırım noktasında bir ayrımcılık söz konusudur. Türkiye’de benim Rum vatandaşlarıma yönelik böyle bir uygulama göremezsiniz. İbadethaneleri noktasında en ufak bir ayrımcılık göremezsiniz ama Batı Trakya’da bırakın bunları, ‘Türk’ kelimesinin yazılmasını dahi hazmetmek mümkün değil. Bir okulun kapısında veya dernekte ‘Türk’ yazıyorsa onu bile hazmedemiyorlar” dedi.
Özellikle askeri konularda sıkıntılar yaşandığını belirten Erdoğan, “Siz NATO’dan çıktınız, tekrar NATO’ya girişinizi biz sağladık. Eğer biz engel olsaydık siz NATO’ya giremezdiniz” diye konuştu.
Erdoğan, özellikle arzuladıkları konuların başında Batı Trakya’da yaşayan soydaşlarının haklarının korunmasının geldiğini vurguladı.
65 yıl aradan sonra Yunanistan’a çok farklı bir heyecan ile geldiklerinin altını çizen Erdoğan, “Soydaşlarımızı ziyaret etmeyi arzu ettim ama birileri de bunu provoke ediyor. Dağıtılan broşürlerden tutunuz oradaki binaların kapılarına çizilen çeşitli işaretlere varıncaya kadar... 65 yıl aradan sonra böyle bir cesareti ortaya koyarak buraya eğer bir cumhurbaşkanı geliyorsa, bunun çok kontrol altında tutulması gerekir diye düşünüyorum” değerlendirmesinde bulundu.
Erdoğan, Pavlopoulos’un Lozan Antlaşması’nın bir hukuk metni olduğu yönündeki sözleri üzerine de şunları kaydetti: “Ben hukuk profesörü değilim ama siyaset hukukunu iyi bilirim. Siyaset hukukunda ‘anlaşmaların güncellenmesi’ diye bir şart vardır ve bunu da biz yaparız. Ben tabii sizler bu konuyu açtığınız için bunlara girdim. Sizler açmasaydınız da Sayın Çipras’ı kabulümde girerdim bu konulara...”
