Fransız çimento devi Lafarge'nin, ABD’nin New York kentindeki Brooklyn Federal Mahkemesi’nde görülen davada Suriye'de bir fabrikasını çalışır halde tutmak için terör örgütü DEAŞ’a ödeme yaptığı için kendisine yöneltilen “DEAŞ'a yardım etme" suçunu kabul ettiğiği ve 777,8 milyon dolar para cezası ödeyeceği açıklandı.
Şirketin, Ağustos 2013ten Ekim 2014e kadar yaklaşık 17 milyon dolar ödeme yaptığı ifade edilirken, dava kapsamında henüz hiçbir şahıs suçlanmadı. Lafarge’nin suçunu kabul etmesi ile bir şirket ABD'de bir terör örgütüne maddi destek sağlama suçlamalarını ilk kez kabul etmiş oldu.
İsviçre merkezli Holcim tarafından 2015 yılında satın alınan Lafarge tarafından yapılan açıklamada, “Lafarge ve Lafarge Çimento Suriye, davranışları Lafarge’ın davranış kurallarını açıkça ihlal eden ilgili yöneticilerin eylemlerinin sorumluluğunu kabul etti. Bu davranışın gerçekleşmesinden derin üzüntü duyuyoruz ve bu sorunu çözmek için ABD Adalet Bakanlığı ile birlikte çalıştık” denildi.
Fransa’da 2018 yılında DEAŞ’a yaptığı ödemelerle bağlantılı olarak insanlığa karışı suç işlemeye ortak olmakla suçlanmıştı. Lafarge, Fransa’da devam eden soruşturmada Fransız makamlarıyla tam işbirliği yapmaya devam ettiğini ve Fransa’daki yargılamada haksız olarak gördüğü herhangi bir adli eyleme karşı kendisini savunacağını belirtti.
“Holcim’in temsil ettiği her şeyle taban tabana zıt”
Holcim tarafından yapılan açıklamada ise, Lafarge’ın ABD Adalet Bakanlığı ile yaptığı savunma anlaşmasının desteklendiği belirtilerek, davanın hiçbir şekilde Suriye’de faaliyet göstermeyen Holcim’i, ABD’deki herhangi bir Lafarge operasyonunu ve çalışanını içermediği aktarıldı. Açıklamada, söz konusu davanın Holcim’in temsil ettiği her şeyle taban tabana zıt olduğu vurgulandı.
Holcim, 2015'teki birleşme sırasında söz konusu ödemelerin yönetim kurulundan gizlendiğini belirterek, “Holcim 2016 yılında iddiaları duyduğunda proaktif ve gönüllü olarak büyük bir ABD hukuk firması tarafından yönetilen ve Yönetim Kurulu tarafından denetlenen kapsamlı bir soruşturma yürüttü. 2017deki başlıca araştırma bulgularını kamuya açıkladı ve bu olaylara karışan eski Lafarge SA ve Lafarge Çimento Suriye yöneticileri ile yollarını ayırdı” dedi.
Lafarge daha önce bir iç soruşturmanın ardından, Lafarge Çimento Suriye’nin Suriye’deki fabrikasındaki personeli korumak amacıyla silahlı gruplara ödeme yaptığını kabul etmiş, insanlığa karşı işlenen suçlara ortak olduğu yönündeki suçlamaları reddetmişti.
Fransa’daki dava devam ediyor
Lafarge hakkındaki dava, Sherpa isimli STK ve Avrupa Anayasa ve İnsan Hakları Merkezi'nin (ECCHR) yanı sıra Suriye'deki 11 eski Lafarge çalışanının şikayeti üzerine Haziran 2017'de açılmıştı. Haziran 2018'de ise Lafarge şirketi "terörizmi finanse etmek", "başkalarının hayatını tehlikeye atmak" ve "insanlığa karşı suçlara ortak olmak" ile suçlanmıştı. Paris Temyiz Mahkemesi, 7 Kasım 2019’da Suriye'deki terörist grupları finanse etmekle suçlanan Lafarge’in insanlığa karşı suçlarda suç ortaklığı iddianamesini iptal etmişti. Karara itiraz eden sivil toplum kuruluşu Sherpa ve Avrupa Anayasa ve İnsan Hakları Merkezi, Yargıtay'a temyiz başvurusunda bulunmuştu. Yargıtay, geçtiğimiz sene 7 Eylül’de Paris Temyiz Mahkemesi’nin, Lafarge'ın Suriye'deki faaliyetlerine ilişkin yürütülen soruşturmada "insanlığa karşı suçlara ortak olma" iddianamesini iptal etme kararını geçersiz kılmıştı.
CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN: "SÖYLEDİM, KULAK ARKASI ETTİLER"
Cumhurbaşkanı Erdoğan, geçen yıl 'Lafarge' firması ile ilgili yaptığı açıklamada, ' Lafarge’ın DEAŞ’a rüşvet verdiğini, terörü finanse ettiğini, Macron’a ve Avrupa’da pek çok lidere söyledim. Ancak hep kulak arkası ettiler' demişti.
Erdoğan'ın konu ile ilgili yaptığı açıklamada şunları söylemişti:
“Fransa Yüksek Mahkemesi tarafından konunun belgelenmiş olması önemli bir konu. Lafarge’ın DEAŞ’a rüşvet verdiğini, bununla beraber terörü finanse ettiğini, Macron’un kendisine ve Avrupa’da görüştüğüm pek çok lidere söyledim. Ancak hep kulak arkası ettiler. Lafarge firmasının faaliyeti, insanlığa karşı işlenen suçlara bir örnektir. Daha önceki konuşmalarımda da söyledim. ‘Başta Amerika. Irak üzerinden bunlara 30 bin TIR silah, mühimmat, araç-gereç desteği veriyor. Öbür tarafta Avrupa. Almanya’sıyla, Fransa’sıyla her türlü desteği veriyor. 90 kilometreyi aşkın tünel nerede? Suriye’de. Bunun çimentosu nereden geliyor? Lafarge. Lafarge nerede? Bu bir Fransız firması. Neyle izah edeceksiniz? Kimi aldatacaksınız? Bunların durumu devekuşu gibi. Saklamıyorlar, her şey meydanda. Ama bunların da hesabını verecekler’ demiştim. Bu çok önemli bir karar...”
