Konuyla ilgili açıklamalarda bulunan Trabzon Su Ürünleri Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürü Doç. Dr. İlhan Aydın, TAGEM destekli proje kapsamında yaptıkları çalışmada Karadeniz ve Marmara Denizi'nde bulunan 67 balık türünü kataloglayıp bilgilerini derlediklerini belirterek bu çeşitlerin mutlaka tescillenmesi gerektiğini söyledi.
Hamsinin, tescillenmesinin ardından bu yöndeki çalışmaların sürdüğüne dikkat çeken Aydın, sırada kırlangıç, Barbun ve Pisi gibi balıkların bulunduğunu belirtti. Dünyanın artık biyo çeşitliliğini koruma altına alarak envanterini çıkartmaya çalıştığını kaydeden Aydın, “Dünya, biyo çeşitliliği koruma altına alıyor. Bunun içinde önce envanterini çıkartıyor daha sonra korumayla ilgili tedbirler alarak tescil çalışmaları yapıyor. Bunun sürdürülebilir kullanımı için olmazsa olmaz sınai mülkiyet hakları var. Elde ettiğiniz canlının biyolojik özelliklerini belirlediğinizde bu bölgenin ürünüdür, dolayısıyla bunun hakları tüm ulusun tüm ülkenin faydasınadır. Bunun için dünya bu konuda ciddi yol aldı. Mikroorganizmalarla ilgili çalışmalar ve çok yaygın devam ediyor. Ülkemizde bu kapsamda bu çalışmalardan geri kalmamak adına ciddi çalışmalar başlattı. Özellikle bununla ilgili Bakanlığımız, Su Ürünleri genetik kaynakların tesciline ilişkin bir yönetmelik çıkarttı. Gıda ve Tarım Hayvancılık Bakanlığı Tarımsal Araştırma ve Politikalar Genel Müdürlüğü'nün çalışmalarıyla kaç dönemdir bazı türlerin tescili yapılıyor. Bunlardan bir tanesi de hamsi. Enstitümüzün yürüttüğü çalışmalarla hamsinin özellikle vücuduna ait özellikleri, genetiğine ait özellikleri incelenerek bir çalışma yapıldı. Bu çalışma ulusal su ürünleri genetik kaynakların tesciline ilişkin komiteye sunuldu. Bu komitenin çalışması neticesinde de Resmi Gazete'de 16 Şubatta tescil edildi. Bu tescil aslında bir deklarasyon. Bu varlığımızın bize ait olduğunu ve gelecek her türlü sınai mülkiyet haklarıyla ilgili hak sahibi olduğumuzu iddia etme anlamında önemli" dedi.
"Balık tescil çalışmalarını Trabzon Su Ürünleri Merkez Araştırma Enstitüsü yapıyor"
"Bu tescillemeler hamsiyle başladı" diyen Aydın "Hamsiden sonra diğer türlerle devam etmesi gerekiyor. Kırlangıç, Barbun, Pisi gibi diğer türlerle bu tescil çalışmalarımız devam edecek. Bu noktada enstitümüze çok büyük görevler düşüyor. Bakanlığımız Resmi Gazete'de deklare ettiği üzere tüm diğer türlerle ilgili yapılacak çalışmalarda genetik çalışmaların sorumluluğunu enstitümüze yüklemiş durumda. Bizim son yaptığımız TAGEM destekli projede 67 türü Karadeniz ve Marmara’da katalogladık yani fotoğraflarını çekerek bilgilerini aldık. Dolayısıyla ilerleyen dönemlerde fırsat oldukça tescil ile ilgili çalışmalar yapılması lazım. Çünkü bu envanter bize geçmişimizden miras, aynı zamanda geleceğimize emanet durumunda. Bu değerli zenginliğimizi biyo çeşitliliğimizi korumamız lazım. Ülkemiz bu anlamda zengin” şeklinde konuştu.
Bekir Koca - Ozan Köse
