İş adamları, yılın ilk çeyreğinde yüksek çıkan, küresel ekonomideki daralmanın da etkisiyle ikinci çeyrekte hız kesen büyümenin olağan dışı gelişmelerin damgasını vurduğu üçüncü çeyrekte de bu eğilimi koruyacağı görüşünde. Ancak Kurban Bayramı’ndan sonra ticari hayat ve ekonomik faaliyetlerde canlanmanın başlayacağı ve son çeyrekte daha iyi bir büyüme performansı yakalanacağı öngörülüyor. İş dünyası temsilcileri, ekonomide başlayacak canlanmanın 2017 yılı boyunca da artarak süreceği beklentisinde.
Ekonomik gelişmeleri değerlendiren Barışkent B.A. Grup Yönetim Kurulu Başkanı Barış Aydın, revize verilere göre ilk çeyrekte yüzde 4.7 ile yüksek çıkan büyümenin ikinci çeyrekte yüzde 3,1’e gerilemesinde durağan seyreden küresel ticaret hacmi nedeniyle dış pazarlardaki talepte yaşanan düşüşün etkili olduğunu belirtti. Küresel ekonomideki zayıflamaya rağmen Türkiye’nin ilk altı ay itibariyle yüzde 3,9’la iyi sayılacak bir büyüme kaydettiğini belirten Aydın, Ramazan ayı nedeniyle üretimin baskılandığı ve FETÖ’nün darbe girişimi, yakın bölgemizdeki savaş, Türk ordusunun sınır ötesi operasyonu gibi olağan dışı gelişmelerin damgasını vurduğu üçüncü çeyrekte de büyümede yavaşlama eğiliminin devam edeceğini, ancak son çeyrekte trendin tersine döneceğini söyledi.
Aydın, millet iradesiyle püskürtülen FETÖ darbe girişimi sonrasında ülkede oluşan “birlik” ruhuna işaret ederek şu değerlendirmeyi yaptı:
“Oluşan birlik ve beraberlik ortamının verdiği destekle, önemli yapısal reformları uygulamaya koymaya hazırlanan hükümetimiz, art arda ekonomiyi güçlendirecek teşvik paketleri açıklıyor. Reel sektörün önünü açacak düzenlemeler hükümet tarafından bir biri ardına uygulamaya konuluyor. Bu düzenlemeler iç ve dış yatırımcıların güvenini artıracak, yatırım ortamını iyileştirecek, sermaye girişlerini özendirecek niteliktedir. Ekonomiyi canlandırmak için devlet ve özel sektör seferber olmuş, yeni bir hamle başlatmıştır. Özel sektör olarak her zamankinden daha fazla yatırıma, üretime, ticarete ve ekonomik büyümeye odaklanmış bulunuyoruz. Rusya ile düzelen ilişkilerin de ekonomik ve ticari hayata önemli katkıları olacaktır. Siyasi alanda ve dış politikada yaşanan sorunların bir bir aşılması ile ekonomide daha istikrarlı ve verimli bir döneme gireceğiz. Bayram sonrası dönemde ekonomik hayatın hızla canlandığı, üretim, yatırım ve istihdam artışının ivme kazandığı bir dönemi hep beraber göreceğimizi düşünüyorum. Türkiye ekonomisinin son çeyrek performansı çok daha iyi olacaktır. Demokrasimiz gibi ekonomimiz de bu süreçten güçlenerek çıkacaktır.”
Genç iş adamları son çeyrekten umutlu
Türkiye Genç İşadamları Derneği (TÜGİAD) Ankara Şubesi Başkanı Türker Naslı, Temmuz ayındaki başarısız darbe girişiminin de etkisiyle ekonomide zayıflayan koşulların sanayi üretimi ve ihracatta düşüşlere yol açtığını, ancak bu durumun kalıcı olmadığını vurguladı. Ağustos ayında ihracatta başlayan artışın büyümenin dış talep ayağındaki iyileşmeye işaret ettiğini, şokların atlatılmasıyla iç talebin de her zamanki canlılığına kavuşmak üzere olduğunu belirten Naslı, şunları söyledi:
“Sıcak bir yaz geçirdik. Bir darbe girişimi yaşadık. Darbe girişiminde bulunanlar, karşısında milletin kenetlenmiş çelik iradesini buldu ve başarısız oldular. Şimdi devlete sızmış FETÖ unsurlarının temizlenmesi sürecine ve örgütle mücadeleye aktif biçimde devam ederken, ekonomide de herkes üzerine düşen görevi daha iyi yapmaya gayret ediyor. Rusya ile düzelen ilişkilerin özellikle dış ticaret, turizm ve yurt dışı müteahhitlik başta olmak üzere ekonomik ve ticari hayata olumlu yansımaları da son çeyrekte görülmeye başlayacaktır. Uzun bayram tatilinin ardından son çeyrekte siyasi ve ekonomik alanda daha istikrarlı ve önümüzü görebileceğimiz bir döneme gireceğiz. Hem kamu hem özel sektörde hakim olan üretim ve yatırımları artırma azim ve kararlılığı, ekonomide canlanma beklentilerini güçlendiriyor. Tüm bu faktörlerle baktığımızda son çeyrekte yatırım, üretim ve istihdamda artış, ticari ve ekonomik hayatta canlanma ve daha iyi bir büyüme performansı bekliyoruz.”
Otomotivde asıl iyileşme 2017’de
Motorlu Araç Satıcıları Federasyonu (MASFED), Başkent Otomobilcileri Derneği (BOD) ve otomotiv alışveriş ve yaşam merkezi Otonomi’nin Yönetim Kurulu Başkanı Aydın Erkoç, mevsimsel olarak yılın sonlarına doğru durgunluk yaşayan sektörün en canlı sezonu olan yaz aylarında ise bu yılki gelişmelerin sektörün performansına olumsuz yansıdığını belirterek, şunları dile getirdi:
“Otomotivde yıl sonuna doğru tabii biraz durağanlık oluyor. Satışlar yaz aylarındaki gibi olmuyor. Bu mevsimsel bir durum. Ama önümüzdeki dönemde genel ekonomik canlanma ile birlikte sektörümüzde de canlanmanın hızlanacağını düşünüyoruz. Kayıtlı ikinci el satışlar olarak 2017 yılında 6 milyon araç hedefliyoruz. Hedefimizi büyük tutmamız gerekiyor. FETÖ darbe girişimi sonrası ülkede oluşan birlik ruhu, ekonomik hayata da yansıyor. Hükümetimizin açıkladığı teşvik ve yatırım paketleri, yatırım ortamını iyileştirecek, yatırımları özendirecek nitelikte. Komşularla sorunlar aşılıyor. Bu da ekonomik ve ticari ilişkilere yansıyacaktır. Ülke olarak büyük badireler atlattık. Şimdi çalışma zamanı, üretim, yatırım zamanı. Özel sektörde de bu azim ve heyecanın başladığı net görülüyor. Özel sektör artık üretime, yatırıma, ticarete ve büyümeye odaklanmış bulunuyor. Biz sektör olarak, yılın son çeyreğinde ekonomide daha istikrarlı ve verimli bir döneme gireceğimizi, asıl sıçramanın ise 2017 yılında yaşanacağına inanıyoruz.”
İnşaatta bayram sonrası hareketlilik beklentisi
Mebuskent’in yatırımcısı Aymor Grup’un Yönetim Kurulu Üyesi Kürşat Ayhan da milletçe atlatılan büyük badireye ve sağlam temelleri nedeniyle ekonominin bundan etkilenmediğine işaret ederek, kısa sürede sağlanacak toparlanma ile bayram sonrası dönemde canlanmanın başlayacağını dile getirdi. Ayhan, “Elbette yaz döneminin mevsimsel etkileri ve küresel ekonomideki yavaşlamanın yansımaları vardı. Şimdi de uzun bir bayram tatiline giriyoruz. Ama bayram sonrasında, yani yılın son çeyreğinde ekonomide çarkların hızlandığı, üretim, yatırım şevkinin arttığı bir dönemin başlayacağını düşünüyorum. Sıkıntılı dönemlerin ardından topyekûn ekonomiye, kalkınmaya odaklandığımız bir sürece girdiğimize inanıyorum” ifadesini kullandı.
FETÖ darbe girişimi sonrası ülkede oluşan milli birlik ruhu ve güçlenen demokrasi ile geleceğe daha umut ve güvenle bakan bir özel sektörün var olduğunu vurgulayan Ayhan, “Hükümetimizin açıkladığı yeni teşvik paketlerinin de reel sektörün önünü açacağını, ekonomimizi canlandıracağını düşünüyorum. Bayram sonrası dönemde hükümetimizin destek ve çabalarıyla büyük hareketlilik beklentisi içerisindeyiz” diye konuştu.
“Son dört ay öncekilerden daha iyi olacak”
Eskidji Ankara Merkez Bölge Ortağı Köksal Ünal da, 15 Temmuz darbe girişiminin yol açtığı sarsıntıya dikkat çekerek, “Zor günlerden geçerken tüm vatandaşlarımız ülkemize sahip çıktı. Sadece demokrasi nöbetleriyle değil, ekonomik olarak da çok sahip çıktık ülkemize. Darbe girişiminin akabinde vatandaşlarımızın çok ciddi miktarda döviz bozdurması, hükümetimizin faiz indirimleri ve ekonomik olarak aldıkları tedbirlerle ülke ekonomisinde herhangi bir sorun olmadı” dedi.
Yaşanan bu olumsuz gelişme ile aynı zamanda Türkiye ekonomisinin “sağlamlık testinden” de geçmiş olduğunu söyleyen Ünal, “Okulların açılmasıyla birlikte herkes dönmüş olacak ve kaldığımız yerden devam edeceğiz. Şu anda hem faizler hem döviz kurları ticaret yapmaya, gayrimenkul almaya çok müsait durumda. Sadece faizler ve döviz kurlarıyla değil, özelikle inşaat firmalarımız da üstüne düşen sorumlulukları büyük ölçüde yerine getirdiler. Faizlerin düşmesine talebin artmasına rağmen fiyatlarda artış olmadı. Tüm bunları üst üste koyduğumuzda ekonominin yılın son 4 aylık döneminde ilk 4 aylık ve 2. dört aylık dönemlere göre çok daha iyi bir performans göstereceğini söylemek mümkün” diye konuştu.
