2014 yılında “Avrupa Birliği’nde Kişilerin Serbest Dolaşımı: Ortak Sınır Denetimi ve Vize politikası” adlı kitabı ile tanınan AB Hukuku uzmanı Dr. Serçin Kutucu, AB sınır denetimi ve göç düzenlemelerini detaylarıyla masaya yatırdı.
Türkiye üzerinden Avrupa’ya düzensiz geçiş yapılması uzun süredir gündemde olan bir konu ve Türk vatandaşların yaşadıkları vize sıkıntıları dile getirildiği zaman Avrupa da güvenlik ve düzensiz göç kaygılarını öne sürüyor. Bu konuda Türkiye’nin göçmen kaçakçılığında bir güzergah olarak göründüğünü dile getiren Dr. Serçin Kutucu, “AB, 7 yıl Türkiye ile bir geri kabul anlaşması imzalanmasını ısrarla müzakere etti. Böyle bir anlaşma olmadan hiçbir şekilde vize serbestisini görüşmeyeceğini açıkça ifade etti. Haziran 2012 tarihinde Anlaşma’nın imzalanmasının ardından vize serbestisi gündeme alındı. Mevcut yol haritası bu sürecin ürünüdür. Ancak bu süreç Suriye’den gelen göç akınıyla başka bir kulvara taşındı. Geri kabul anlaşmasından göç sorununa bir çözüm çıkmasını beklemiyorum. Vize serbestisinin gündeme alınmasını sağlamıştır” dedi.
“AVRUPA’NIN TÜRKİYE İLE ORTAKLIĞI GELİŞTİRMEK GİBİ BİR YAKLAŞIMI GÖRÜLMÜYOR”
Türkiye yol haritasındaki yükümlülüklerin tamamını yerine getireceğini açıklamasına rağmen kamuoyunda hiçbir şekilde AB’nin vizeleri kaldırmayacağı inancı var. Bu doğrultuda Türkiye’yi yine de iyi haberlerin bekleyip beklemediği konusuna da değinen Kutucu, “Yol haritası seyahat belge güvenliği, göç yönetimi, kamu düzeni ve güvenliği, temel haklar ve yasadışı göçmenlerin geri kabulü şeklinde 5 başlık altında çok çeşitli yükümlülükler getiriyor. Avrupalılar sınır denetimi, belge güvenliği ve vize işlemlerinin AB standartlarına getirilmesini istiyorlar. Mesela, VIS (Visa Information System)gibi bir Türk Vize Bilgi Sistemi geliştirilmesi, iltica taleplerini kabul edecek ve inceleyecek özel bir birim kurulması, Türkiye topraklarından geçen göç akınları inceleyen mekanizmalar kurulması gerekiyor. Pek çok uluslararası anlaşma TBMM’de geçtiğimiz aylarda onaylandı. Türkiye hızla yol haritasındaki yükümlülükleri hayata geçirmek için gerekli yasal düzenlemeleri çıkarıyor. Ancak mekanizma kurulması sadece yasal düzenlemeye bağlı değil. Bunların hayata geçmesi için donanımlı insan gücüne yani yetişmiş kadroya ihtiyaç var. Bu kadrolar yeni birimleri kurup, işlevsel hale getirecek. Türkiye’nin bu anlamda hazırlı olduğunu ileri sürmek çok zor. Avrupa tarafında da, Türkiye ile olan ortaklığı geliştirip ilerletmek gibi bir yaklaşımda görmüyorum. Eylül’de Avrupa’ya kesin top yekun vizesiz gideriz diyemem. Ama şu anda uygulanan vize eziyetini rahatlatacak uygulamalar bekleyebiliriz” şeklinde konuştu.
Kutucu, vize eziyetini rahatlatacak uygulamalar için de, “Belli bir kuruma bağlı meslek odaları olan avukat, tıp hekimi, iş adamı gibi çalışanlarla öğrenci ve araştırmacılar, öğretmenler, sporcular, kamu kuruluşunda çalışanlar için farklı bir uygulama bekleyebiliriz. Ama bu Türk kamuoyunun biraz hayalperest bulduğum vize serbestisi beklentisini karşılar mı bilmiyorum. çünkü vize serbestisi konusunda kamuoyunu biraz hayalperest buluyorum. Vize serbestisi, sadece 3 ay için Schengen Alanı’na vize almadan seyahat etme imkanı veren bir uygulamadır. Bu süre içinde Avrupa içinde vize almadan ülke değiştirebilirsiniz. Size tanıdığı kolaylık bu. Bu 3 ayın sonunda Birlik topraklarından çıkmanız gerekir” ifadelerini kullandı.
“VİZE SERBESTİSİ, AVRUPA’DA KALMA HAKKINI VERMEZ”
Kamuoyunun bildiğinin aksine vize serbestisinin Avrupa’da kalma hakkını vermediğini sadece seyahat kolaylığı sağladığını söyleyen Kutucu, “Yerleşme ve işe girme hakkı, bir üye ülkeden yasalara uygun olarak yerleşme ve çalışma izni almış kişiler için söz konusudur. Oysa AB vatandaşları için bir başka üye ülkede yerleşme ve çalışma vatandaşlık hakkıdır. Türk vatandaşlarının bu nitelikte bir hakları yok. Çünkü İç Pazar’a katılım anlamında bir dolaşım hakları yok. Bu süreç içinde müzakere edilen de bu nitelikte bir hak değil. Vize serbestisi aynı zamanda Schengen Alanı’na dâhil olmayan İngiltere, İrlanda ve Danimarka’yı kapsamıyor.Yani, Türkiye için vize uygulaması kalksa bile, bu 3 Avrupa ülkesini ziyaret etmek isteyen Türk vatandaşları yine vize başvurusunda bulunmak durumunda kalacak” diye konuştu.
“AVRUPA’DA ÇALIŞMAK VE YAŞAMAK İSTEYENLER TÜRKİYE’NİN AB ÜYELİĞİNİ BEKLEMEK ZORUNDA”
“Avrupa’da yaşamak ve çalışmak isteyenlerin Türkiye’nin tam anlamıyla AB üyesi olmasını beklemeleri gerekecek” diyen Kutucu, “Çünkü İç Pazar’da kişilerin serbest dolaşımına katılım anlamında bir serbest dolaşım hakkı, sadece ve sadece AB üyesi olmakla mümkün. Ama Türkiye’de yaşanan vize sıkıntısı göz önünde tutulduğunda, yaşatacağı rahatlık tartışmasız büyük olacaktır” diyerek sözlerini tamamladı.
