Öğretim Görevlisi Sıddık Doğan’ın, İnönü Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ergün Doğan ve Alptekin Makine A.Ş.’nin de desteğiyle tasarladığı özel makine hem her türlü arazide çalışabilmesi hem işçi sayısını yüzde elli azaltması hem de hasat süresini kısaltmasından dolayı kayısı üreticilerinin işini kolaylaştırıyor.
Yaklaşık 3 yılda hazırlanan makine traktör veya çapa yardımıyla çalışıyor. Ağaçtan toplanan kayısılar ilk olarak makineye dökülüyor. Kayısılar daha sonra makine yardımıyla kalibresine göre en küçük, orta ve en büyük olarak ayrılıp kasalara toplanıyor.
Kayısının çöplerden de arındırıldığı işlemden sonra kayısılar kurutulmaya hazır hale getirilirken makine sayesinde hem 5 işçinin en az 1 saate yapacağı iş en fazla 5 dakikada yapılarak maliyet azalıyor hem de zamandan tasarruf sağlanıyor.
“Amacımız kayısıdaki mekanizasyonun artmasına katkıda bulunmak”
Çocukluğundan beri kayısının içinde olduğunu ve kayısı hasadının zorluğunu bildiğini ifade eden makinenin tasarlayıcısı Sıddık Doğan, “Biz bu makineyi kayısı için yaptık, hedefimizde kayısı var, makine değil. Kayısıda şu an mekanizasyon çok ilkel bir düzeyde. Dünyada gelişmiş birçok ülkede tarımda mekanizasyon ileri düzeydeyken biz kayısıda maalesef mekanizasyonda çok geride kaldık. Biz de bu noktada mücadeleler vererek üç yıl içinde bu makineyi tasarladık. Bu makine mevcut sistemlerin bir araya getirilmesi ile oluşmuş, lastikli bantlarla çalışan ve yaş meyveleri sınıflayan bir makine” şeklinde konuştu.
“Bu makinenin en önemli farkı arazide çalışabiliyor olması”
Tasarladıkları makinenin sisteminin birçok fabrikada kullanıldığını ancak kendi makinelerini diğerlerinden ayıran en büyük özelliğinin arazide çalışabilir olması olduğunu kaydeden Doğan, “Bu sistemler fabrikalarda sabit olarak kullanılıyor. Biz bunların birçoğunu bir araya getirerek arazide çok rahat ve çok enerji tüketmeden çalışabilecek mobil olanını yaptık. Bilindiği gibi kayısı yarı mamulden mamule arazide dönüşen bir ürün. Yani kayısının en büyük işi arazidedir. Bunun için arazide birçok işçiliği bitirmeniz gerekiyor. Biz hem çiftçinin elini güçlendirmek hem de kayısının kalitesini artırmak için bu makineyi tasarladık. Makine ile en küçük kayısıyı en başta ayırma imkanına kavuşuyoruz. Böylelikle az ücret verilen kayısıyı daha az güneşte bekletiyorsunuz ve harcadığınız emek daha az oluyor. Normal yöntemlerle büyük, küçük bütün kayısılara aynı işçilik veriliyordu ancak alınan ücret çok azdı. Yani arada bir ters orantı vardı. Şu an yaptığımız makineyle bu ters orantı ortadan kalkmış oluyor. Çiftçimiz için çok büyük bir avantaj bu makine” ifadelerini kullandı.
“Makine basit gelebilir ama kayısı için büyük bir adım”
Tasarladıkları makinenin kayısı için büyük önem taşıdığını dile getiren Doğan, “Makine insanlara çok basit gelmiş olabilir ama kayısı için büyük bir adım. Zaten burada asıl mesajımız tarımda mekanizasyonun önemine vurgu yapmak. Zira geldiğimiz nokta itibariyle kayısıda sadece tahta kasalardan plastik kasaya, toprak islim damlarından da betonarme islim damlarına geçtiğimiz düşünülürse bu makinenin önemi on kat daha artar. Çünkü çiftçinin kaybedecek zamanı yok. İşlerini hızlıca bitirip yoluna bakmalı. Ben önümüzdeki yıllarda bu makinenin bütün bahçelerde olacağını düşünüyorum. Makinenin yaklaşık maliyetinin de bir ton kayısı fiyatında olacağını tahmin ediyoruz. Yani çiftçilerimiz bunun daha donanımlı ve modern halini uygun fiyata alabilecekler. Ayrıca ‘Makinemiz sadece traktörle çalışıyor’ diye bir şey yok. Bunun çapa makinesi modülü de tasarlandı, isteyen çapa ile çalıştırır, isteyen traktör ile” dedi.
“Daha büyük bir projemiz var”
Kayısıdaki işçiliği azaltmak için daha büyük bir proje tasarladıklarını aktaran Doğan, “Bizim aslında amacımız kayısıda biçerdöver yapmak. Bunun projesini hazırladık, destek görürsek bu projeyi ayağa kaldırmayı düşünüyoruz. Bu makinemiz ile bir çiftçi bahçeye girdiği zaman kayısını silkeleyecek, sınıflayacak, kasalayacak ve römorklara istifleyecek. İşçilik hemen hemen hiç olmayacak. Bu makine bütün işleri kendi yapacak” diye konuştu.
Barış Türel
