"Mitchell'in netice alması zor"

DELAWIT MESFIN / EMRE USLU/VALLETTA

Malta'nın başkenti Valletta'daki Valdai Tartışma Kulübü'nde düzenlenen "Ortadoğu Barışı İçin Modeller ve Tartışmalar" başlıklı konferans kapsamında bir araya gelen Ortadoğu uzmanları George Mitchell'in barış görüşmelerinin yeniden başlatılması amacıyla bölgeye düzenleyeceği ziyareti İHA'ya değerlendirdiler.

Uzmanların genel görüşü bu ziyaretin barış görüşmelerinin yeniden başlatılmasına bir etkisinin olmayacağı yönünde oldu. İsrail-Filistin Araştırma ve Enformasyon Merkezi'nin eş CEO'su Gershon Baskin, İsrail ile Filistin arasındaki görüşmelere yeniden dönülmesinin aciliyet arz ettiğini aksi takdirde bunun ciddi sonuçları olacağını söyledi. Baskin, "Abbas istifa edecek, kapı dışarı edilecek. Başbakan Fayad da bırakmak zorunda. Bu yolda ilerlemelerini sağlamayan planla birlikte hareket etmenin bir anlamı yok" dedi. Önümüzdeki Filistin seçimlerinde Batı'nın ve İsrail'in "ılımlı Filistin partnerini" kaybedeceğine inandığını söyleyen Baskin, "İsrail'le hızlı barış yapmak isteyen veya İsrail'e daha fazla
toprak veren seçimlerde rekabet edemeyecektir. Halk arasında daha milliyetçi olan veya buna alternatif olarak İslami çizgilerde olanlar Filistin'de çoğunluğu elde edecektir" dedi. 2012'deki ABD başkanlık seçimleri öncesinde ABD'nin politikalarında bir değişimin an meselesi olduğunu hissettiğini söyleyen Baskin, "Başkan Obama 2011 yılının sonunda seçim kampanyalarına başlayacak. Bu yıl ilerleme kaydedilememesi durumunda seçim döneminin sonuna kadar barış sürecini kurtaramayız" dedi.

Filistin Ulusal Yönetimi Başdanışmanı Rami Tahboub da yaptığı açıklamada önümüzdeki yıl barışa ulaşılmasının mümkün olduğunu kaydetmekle birlikte İsrail'in yerleşim yeri inşaatlarının anlaşma bozucu olduğunu ve bu çıkmazın aşılmasında ABD'nin İsrail'e daha fazla baskı yapmasını beklediğini söyledi. Tahboub, "Yerleşimler müzakereler önündeki ana engeldir, böyle olduğunu İsrail de iyi biliyor, Amerikalılar da. İsrail, Batı Şeria ve Kudüs'te inşaatlara devam ederken biz müzakereleri sürdüremeyiz.

İsrail bütün yerleşim yeri inşaatlarını durdurma taahhüdü vermediği müddetçe müzakerelere dönemeyiz. İsrail tarafının barışa ulaşılması yönünde ciddi bir isteği varsa bunun çok kolay olacağına ve bir yıl içinde anlaşmaya varacağımıza inanıyorum. Aynı zamanda ABD yönetimi de inşaatların durdurulması için İsrail'e gerçek bir baskı uygulamalıdır ve İsrailliler ciddi gelişme kaydedilmesi konusunda isteksizken Filistinlilere müzakerelere geri dönme baskısı yapmamalıdır" dedi. Mitchell'in bölgeye düzenleyeceği ziyaret ve Clinton'ın İsrail ve Filistinli üst düzey yetkililerle Washington'daki görüşmeleri konusunda iyimser olmadığını söyleyen Tahboub, "George Mitchell bölgeyi ziyaret edene kadar bekleyip görelim. Mesele Saib Erakat veya Livni ile görüşme veya her ikisinin Amerikalılarla görüşmesi meselesi değildir. Problem barış konusunda yükümlü olan İsrail hükümetinin sağ kanadıyladır.

Ortadoğu uzmanı ve eski gazeteci İngiliz Patrick Seale de ABD'nin arabuluculuk konusunda oynadığı öncülük rolünün hayal kırıklığı oluşturduğunu söyledi. Seale, "Daha vakit olduğunu düşünen İsraillileri görüyorsunuz. Başkan Obama'yı mağlup etmeyi başardılar, şimdi daha çok İsrail yanlısının olduğu Cumhuriyetçi bir Kongre var. Birçok İsrailli tutucu kesim de daha fazla baskı yapmayı düşünüyor ve bu büyük hırslarına ulaşacaklardır. Önem taşıyan bu fikrin yeteri kadar paylaşılmadığından korkuyorum. ABD'yle ilgili büyük bir hayal kırıklığı var ortada. Obama en başında baskıyı kurmalıydı, maalesef bekledi, bekledi ve şimdi de zayıf duruma düştü. Mitchell bölgeye geri gidecek ve İsrailliler de uzlaşmaya hazır değil. Biz hoşlansak da hoşlanmasak da bu büyük İsrail projesini izleyen İsrail hükümetinin sağ kanadı var. Onlar süreci uzatmak istiyorlar, daha fazla toprak istiyorlar, barış için hazır değiller. Bundan dolayı son derece üzgünüm" ifadelerini kullandı.