Gıda maddelerinin çeşitli sebeplerden dolayı bozulabildiğini ve bunu engellemek için çeşitli gıda saklama yöntemlerinin geliştirildiğini aktaran Beykent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Meslek Yüksekokulu Beslenme ve Diyetetik Bölümü Arş. Gör. Kübra Şahin, geleneksel koruma yöntemlerinin dışında radyasyon (ışınlama) ile koruma teknolojisi gibi yeni yöntemlerin geliştirildiğini ifade etti. Arş. Gör. Kübra Şahin, gıdalarda radyasyon uygulamalarına yönelik bilgilendirici açıklamalarda bulundu.
Kübra Şahin, “Radyasyonun; gıda maddesinin, pozitif ve negatif yükler oluşturabilecek şekilde gama ve X-ışınları veya hızlandırılmış e- demetleri kullanılarak hastalığa neden olan mikroorganizmaları etkin bir şekilde öldüren veya kontrol eden, besinsel özelliklerini korumak ve sürdürmek amacıyla uygulanılan soğuk bir işlemdir. 'Bu uygulama; gıdaların ısısında önemli bir artışa sebep olmadığından termal olmayan bir işlem olarak bilinir. Gıdaya uygulanan radyasyonun miktarı gıdayı radyoaktif yapacak düzeyin çok altında olduğu için, gıdanın radyoaktif hale gelmesi mümkün olmayacağı gibi kimyasal yapısında da büyük değişiklikler söz konusu olmamaktadır” dedi.
Neden tercih ediliyor?
Şahin, radyasyon yönteminin kullanılma nedenlerini ise şöyle sıraladı:
• Hastalığa neden olan mikroorganizmaları yok etmek ve neden olmayan mikroorganizmaları azaltmak
• Enfeksiyonlara sebep olan mikroorganizmaları elimine etmek
• Küflenme, filizlenme, çimlenme ve tomurcuklanmayı önlemek
• Olgunlaşmayı geciktirmek ve raf ömrünü uzatmayı sağlarken duyusal kaliteyi de korumak
''Radyasyon her gıdaya uygulanmamalı''
Radyasyon, taze ve kolay bozulabilen gıdaların korunmasında uygulanan etkin bir yöntem olmakla birlikte, bu yöntemin her gıdaya uygulanmasının mümkün olmadığının altını çizen Şahin, Dünya Sağlık Örgütü (WHO) raporlarına göre karbonhidratlarda, proteinlerde, mineral tuzlarında ve yağlarda radyasyon uygulamalarının problem oluştuğuna dikkat çekti.
''Diğer koruma yöntemlerinden daha güvenli''
Şahin, yöntemin gıda üzerindeki etkisini ise şu sözlerle aktardı;
''Gıda koruma işlemlerinde bazı vitamin kayıpları olabilmektedir. Radyasyon özellikle katı gıdaların tat ve aromalarında önemli değişikliklere sebep olmadan koruyucu etki yapmaktadır. Bu yöntemin dondurulmuş ve çiğ gıdalarda da aynı koruyucu etkiyi gösterdiği bilinmektedir. Fakat özellikle süt ve etlerde önlem alınmadığı takdirde ortaya çıkan kötü tat-koku dışında meydana gelen besinsel ve duyusal kayıplar yoktur. Yapılan çalışmalarda radyasyon yöntemi, diğer gıda koruma yöntemlerinden daha güvenli bulunmuştur. Günümüz toplumlarının sağlıklı gıdaya erişimi güçleştikçe, gıda koruma yöntemleri daha da önem kazanmıştır. Gıda üzerindeki bütün hastalığa neden olan veya zararlı mikrobiyel yükün radyasyon ile yok edilmesi; başta gıda güvenliği ve besin değerleriyle birlikte, tüketici güveninin de korunmasını sağlamaktadır.''
