TCMB Başkanı Şahap Kavcıoğlu, "Enflasyon Raporu 2022-II" bilgilendirme toplantısında son üç ay içerisindeki ekonomik gelişmelere, enflasyon tahminlerine ve makroekonomik görünümle ilgili değerlendirmelerine ilişkin açıklama yaptı.
Makine-teçhizat yatırımlarının istikrarlı ve güçlü bir büyümeye işaret ettiğini söyleyen Kavcıoğlu, “Nitekim, 2022 yılının ilk çeyreğinde makine-teçhizat yatırımları yıllık bazda yüzde 10,5 oranında büyümüştür. Bu çerçevede, sürdürülebilir büyüme ve fiyat istikrarına arz yönlü desteğin devamı için gerekli olan yatırım ihtiyacının ulaşılabilir, uzun vadeli ve düşük maliyetli Türk lirası finansman ile karşılanması önem arz etmektedir” dedi.
Üretimin yapısında, yatırım ve ihracat gibi sürdürülebilir bileşenlerin payının artmasının istihdam üzerinde de olumlu yansımaları olduğunu kaydeden Kavcıoğlu, “Mayıs ayı itibarıyla toplam istihdam edilen kişi sayısı mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış olarak 30,8 milyon kişi ile tarihsel yüksek seviyeye ulaşmıştır. Diğer taraftan, işsizlik oranının yüzde 10,9 olması istihdam açığının halen yüksek seviyelerde seyrettiğini göstermektedir. Türkiye ekonomisindeki son dönem istihdam gelişmeleri umut vericidir. 2020 yılı ikinci çeyrekten itibaren hızla artan sanayi üretiminin yanı sıra yatırım harcamaları ve ihracatın da etkisi ile istihdam edilen kişi sayısı 2022 yılı ilk çeyreği itibarıyla 1,3 milyonu hizmet sektöründe, 900 binden fazlası sanayi sektöründe olmak üzere yaklaşık 2,7 milyon kişi artmıştır. İstihdamdaki bu artış emsal ülkelere kıyasla oldukça yüksektir. Yıl başından itibaren ise istihdamımız yaklaşık 846 bin kişi artmıştır. Katılım ve istihdam göstergelerinin salgın öncesi seviyelerin üzerine çıkmış olması salgın sonrası işgücü piyasalarının sağlığını göstermesi açısından önemli gelişmelerdir” ifadelerini kullandı.
Kavcıoğlu, Mayıs ayı itibarıyla yatırım ve ihracat kredilerinin ticari krediler içindeki payının yüzde 28’e yaklaşarak son 17 yılın en yüksek seviyesine ulaştığını ve bu bağlamda yerli üretim ve ihracattaki artışın önem arz ettiğini kaydetti. Turizm sektörünün ilk 5 aydaki performansının memnuniyet verici olduğunu bildiren Kavcıoğlu, ziyaretçi sayılarının 2021 yılına göre aylık bazda artış kaydettiğini ve 2019 yılı rakamlarına yaklaştığını söyledi.
"Tüketici kredilerinin tüm krediler içindeki payı önemli ölçüde gerilemiştir”
Yılın ilk altı ayında gerçekleşen ticari kredi artış miktarının önceki altı ayda gerçekleşen artışın 3,9 katına, 2021 yılı tamamındaki artışın ise 2,5 katına çıktığı bilgisini veren Başkan Kavcıoğlu şöyle devam etti:
“Yılın ilk çeyreğinde kredilerde gözlenen bu ivmelenme sonrasında paydaşlarımızla koordineli ve hedefli kredi politikamızla uyumlu olarak, KOBİ, ihracat, yatırım, tarım gibi bazı seçili kredi türleri hariç olmak üzere makroihtiyati tedbirler aldık. Bu tedbirler sonucunda, son dönemde ticari ve bireysel kredilerin büyüme hızlarında bir yavaşlama gözlenmiştir. Yine bu doğrultuda, 2021 yılının ikinci yarısından itibaren atılan adımlar ile tüketici kredilerinin tüm krediler içindeki payı önemli ölçüde gerilemiştir.”
"İyileşme Haziran ayında da devam etmiştir"
Merkez Bankası Başkanı Kavcoğlu, tüketici enflasyonunun Haziran ayında yıllık bazda yüzde 78,6 oranında gerçekleştiğini hatırlatarak, “Nisan Enflasyon Raporu’nda öngördüğümüz patikanın üzerinde kalmıştır. Haziran ayı yıllık tüketici enflasyonun yüzde 81,5’inin dışsal şoklardan en çok etkilenen gıda, enerji ve temel mal grupları kaynaklı olduğunu görmekteyiz. Diğer taraftan, çekirdek enflasyon göstergeleri daha olumlu bir görünüm sergilemektedir. B ve C endekslerinin aylık değişim oranları, 2021 yılı Aralık ayında ulaştıkları en yüksek seviyeler sonrasında azalmış ve nispeten yatay seyretmiştir. Bu eğilimdeki iyileşme Haziran ayında da devam etmiştir” açıklamasında bulundu.
Enflasyon dinamiklerine ilişkin yapılan analizlerde, gıda ve enerji dışı kalemlerdeki enflasyonun temel belirleyicilerinin yaşanılan dışsal arz şokları ve döviz kuru gelişmeleri olduğunu söyleyen Kavcıoğlu, yılın ikinci çeyreğinde ithalat birim değer endeksinin özellikle enerji fiyatlarındaki artışa bağlı olarak yükseldiğini ve enflasyonu yukarıya çeken ana unsurlardan biri olduğunun altını çizdi.
"Araçlarımızı geçtiğimiz çeyrekte etkin olarak kullandık ve kullanmaya devam edeceğiz"
“Almakta olduğumuz kararlarla en kısa zamanda enflasyonda kalıcı bir düşüşü sağlamayı amaçlamaktayız” diyen Başkan Kavcıoğlu şunları kaydetti:
“Bu kapsamda faiz politikasıyla birlikte, likidite, teminat, zorunlu karşılık ve uluslararası rezervlerin yönetimine ilişkin politika bileşenini etkin bir şekilde kullanmaktayız. Bütünleşik politika çerçevemizde liralaşma perspektifiyle araçlarımızı geçtiğimiz çeyrekte etkin olarak kullandık ve kullanmaya devam edeceğiz.
Enflasyonun en önemli belirleyicilerinin sürekli ve güçlü negatif arz şokları olduğu bir görünümde, ekonomimiz üzerindeki tüm riskleri gözeten bütüncül ve basiretli bir yaklaşımla, arz sürekliliği ve cari fazla kapasitemizi destekleyecek finansal koşulları oluşturmak amacıyla, Mayıs-Temmuz döneminde politika faizinin sabit tutulmasına karar verdik.”
Diğer taraftan, kredilerin artış hızını ve kompozisyonunu, reel ekonomik faaliyetle uyumlu hale getirecek önlemleri bir önceki Enflasyon Raporu toplantımızda belirtmiş olduğum gibi kararlılıkla aldık. Ticari kredilerde gözlediğimiz ve parasal istikrarı tehdit eden hızlı artış karşısında son dönemde makro ihtiyati politikalarımızı güçlendirdik. İlk olarak bankalar ve banka dışı finansal aracıların bilançolarının aktif tarafında uygulanacak yeni zorunlu karşılık uygulamasını açıkladık. Bu çerçevede, bankaların kredi türlerine ve kredi büyüme oranlarına göre farklı zorunlu karşılık oranı uygulamasını getirdik.”
Orta Vadeli Tahminler
Ham petrol fiyatlarına ve emtia fiyatlarının genel seviyesine ilişkin yıl ortalaması varsayımlarının 2022 yılı için büyük oranda korunurken 2023 yılı için aşağı yönlü güncellendiğine dikkati çeken Kavcıoğlu, gıda fiyatlarına yönelik varsayımların ise 2022 ve 2023 yılları için yukarı yönlü güncellendiğini belirtti.
"Enflasyon tahmini yüzde 60.4'e yükseltildi"
2022 yıl sonu enflasyon tahminini açıklayan TCMB Başkanı Kavcıoğlu şunları söyledi:
“Bu çerçevede, enflasyon tahmin aralığımızın orta noktaları 2022 yılı sonunda yüzde 60,4, 2023 yıl sonunda yüzde 19,2 ve 2024 yıl sonunda ise yüzde 8,8 seviyelerine tekabül etmektedir.
Böylece, 2022 yıl sonu enflasyon tahminini 17,6 puanlık güncellemeyle yüzde 42,8’den yüzde 60,4’e; 2023 yıl sonu tahminimizi ise 6,3 puanlık bir güncelleme ile yüzde 12,9’dan yüzde 19,2’e yükselttik. Her iki yıl için başlangıç koşullarındaki güncelleme tahminler üzerinde sırasıyla 4,1 ve 4,4 puan kadar etkili oldu. Türk lirası cinsinden ithalat fiyatları ve gıda fiyatları varsayımlarındaki güncellemeler 2022 yılı enflasyon tahminlerini sırası ile 7,4 ve 3,0 puan kadar yukarı çekerken; 2023 yılı enflasyon tahminlerini 0,1 ve 1 puan yükseltti. Yönetilen yönlendirilen fiyatlardaki ayarlamalar ve reel birim ücretlerdeki artışın 2022 yıl sonu enflasyon tahminini toplamda 2,8 puan artırıcı etkisi oldu. Bu kalemlerdeki güncellemenin 2023 yıl sonu enflasyon tahminine katkısı ise 0,9 puan ile daha düşük kaldı. Öte yandan, 2022 ve 2023 yılları için çıktı açığındaki güncellemenin tahminlere etkisinin oldukça sınırlı kalacağını hesaplıyoruz.”
Doğukan Gürel
