Dedeman Otel’de düzenlenen toplantıya, Kalkınma Bakanı Cevdet Yılmaz, İran Telekomünikasyon ve Bilişim Teknolojileri Bakanı Mahmoud Vaizi, İran Ankara Büyükelçisi Mohammad Teherian Fard, İran-Türkiye İş Konseyi Başkanı Reza Kami, Konya Valisi Muammer Erol, Konya Büyükşehir Belediye Başkanı Tahir Akyürek, AK Parti Konya Milletvekili Ziya Altunyaldız, Mehmet Babaoğlu, İl Emniyet Müdürü Mevlüt Demir, Konya Ticaret Odası Başkanı Selçuk Öztürk, Konya Sanayi Odası Başkanı Memiş Kütükçü, Konya Ticaret Borsası Başkanı Hüseyin Çevik, Selçuk Üniversitesi Rektörü Mustafa Şahin ve davetliler katıldı.
Konya Ticaret Odası Başkanı Selçuk Öztürk, Türkiye-İran İş Formu’nun hayırlı olmasını dileyerek, “Türkiye ve İran arasında ticaretin gelişmesine katkı sağlayacak böylesine önemli bir toplantının şehrimizde düzenlenmesinden dolayı iş alemi olarak büyük bir mutluluk ve heyecan duymaktayız. Tarihi ve coğrafyasıyla birbirini tamamlayan Türkiye ve İran’ın geri kalan ticari ilişkilerine bir ivme kazandırmak için önemli bir fırsat yakalamış durumdayız” dedi.
AK Parti Konya Milletvekili Ziya Altunyaldız, Konya’nın İran ile Türkiye arasındaki ticaretin merkezi olma yolunda ilerlediğini söyleyerek, iş formunun hayırlara vesile olmasını diledi.
İran Telekomünikasyon ve Bilişim Teknolojileri Bakanı Mahmoud Vaizi, İran ve Türkiye’nin çok önemli ortak noktaları olduğunu söyleyerek, “Bizim köklerimiz ortaktır. İki milletin birbirine bağlanması için bunlar yeterli olur. Bizim bu ilde ortak bir değerimiz olan Mevlana Hazretleri bulunuyor. Bugün biz önemli bir belge imzalayacağız. İki ülkenin resmi makamlarının Konya’ya verdiğini önemli göstergesidir. Mevlana’nın da bereketi sayesinde işlerimiz hızlanacak. Biz 35 gün önce çok aktif bir komisyonumuz olacak diye karar aldık. Biz bu ortak komisyonda iki konuya daha fazla ilgi gösterdik. Özel sektörü önündeki manilere kaldırmak istiyoruz. Bu maniler özel sektörü yavaşlatıyor. Bütün bu görüşmelerde hep özel sektörün temsilcisi olduk. İran ve Türkiye kesinlikle özel sektörü desteklemekten başka bir işimiz olamaz diyoruz. Özel sektör için zemin hazırlamalıyız. Gümrük konusundaki meselelerin hepsini ele aldık. Gümrüklerin kapasitesini önümüzdeki günlerde iki katına çıkaracağız. Özel sektörün önündeki maniler kaldırılırsa ilişkiler düzelir. Bu işin sonuna kadar takipçisi olacağım. Bizim bankacılık konusunda sorunlarımız dün çözüldü. Geri kalan kısımlarda kısa zamanda çözülecek. Bizim kültürümüz zor günlerde yanımızda olan arkadaşlarımızı iyi günlerde hiçbir zaman unutmayız. Ambargo döneminde en iyi arkadaşımız Türkiye idi. Bütün alanlarda ortak rekabete dayanarak Türkiye ön plana çıkmalıdır. Türkiye her açıdan bizim için önceliklidir. Turizm konusun iki ülke için çok önemli. İran’dan 1.7 milyondan fazla vatandaş Türkiye’ye gelmiş. Sırf Nevruzda 43 bin kişinden fazla Van iline gitmiş. İran’ın büyük bir kısmında yüreklerimiz aynı ve aynı dili konuşuyoruz. Üniversiteler arası işbirliği de önemli. Ticaretin yanı sıra bunları da gerçekleştirmeliyiz. Bilimsel işbirliği desteklenirse ticaretimizde güçlenir. Elektrik, doğalgaz, petrol, tarım, sanayi konusunda çok güzel kararlar alındı. İran ve Türkiye arasında iller arasındaki ilişkileri geliştirmesi yönünde karar aldık. Bugünkü toplantı bunun başlangıcıdır. Konya ve diğer iller arasındaki ilişkiler daha da artsın” diye konuştu.
Kalkınma Bakanı Cevdet Yılmaz, bugün 25. Karma Ekonomi Komisyonu’nun sonuçlanacağı gün olacağını belirterek, “Gerçekten çok yoğun bir mesai harcandı. Her iki tarafın heyetleri arasında son derece verimli toplantılar yapıldı. Genel konuların dışında özel olarak belli alanlarda derinlemesine toplantılar gerçekleştirdik. Bankacılık başta olmak üzere önemli mesafeler kaydettik. Bugün hepsini burada imzalayacağımız protokolle resmileştirmiş olacağız” dedi.
Türkiye ve İran’ın coğrafyanın iki büyük devleti olduğunun altını çizen Bakan Yılmaz, “Geleneği olan, tarihi derinliği olan iki komşu dost ülke. İran ve Türkiye nüfusunu topladığında 160 milyona yakın bir rakamdan bahsediyoruz. Yine iki ülkenin toplam milli gelirlere baktığımızda 1.5 trilyona yakın, satılma alma gücüyle 3 trilyon dolara yaklaşan ekonomik büyüklükten bahsediyoruz. Bu büyük bir pazar büyük bir güç. İran ile Türkiye ilişkileri ikili ilişkinin çok daha ötesinde önem taşıyor. İran ile Türkiye’nin ilişkileri geliştikçe bütün bölgenin refahı istikrarı da artıyor. İran ile Türkiye ekonomide, kültürde, ticarette, siyasette her alanda ilişkilerini geliştirdikçe bundan sadece İran ve Türkiye istifade etmeyecek. Bütün bölge ve insanlık istifade edecek. Ortadoğu’ya daha fazla refahın, istikrarın gelmesi Türkiye ile İran ilişkilerinde yakından ilişkili” diye konuştu.
İran ve Türkiye’nin birbirini tamamlayan iki ülke olduğunu kaydeden Cevdet Yılmaz, “Biz İran’ın Batı’ya açılan kapısıyız. İran bizim Doğu’ya açılan kapımız. Birbirimizi tamamlıyoruz. İran ile birlikte Türkiye Orta Asya’ya başka pazarlara erişiyor. İran’da Türkiye üzerinden Avrupa’ya başka pazarlara ulaşıyor. Enerjide Türkiye önemli bir tüketici konumunda, İran ise çok önemli bir üretim merkezi konumunda. Aramızda ciddi bir tamamlayıcı ilişki var” şeklinde konuştu.
Son dönemlerde en önemli ilerlemelerden birinin Türkiye-İran Tercihli Ticaret Anlaşması olduğunu anlatan Bakan Yılmaz, “Bu anlaşmanın çok daha etkili şekilde hayata geçmesini istiyoruz. Buradaki ürün sayısını yeterli görmüyoruz. Ürün sayısını arttırmak istiyoruz. 30 yeni ürünü anlaşma kapsamında uzlaşmış durumdayız. Bu anlaşmayı tamamlayan diğer bir anlaşma var. Ticaretin kolaylaştırılması anlaşması. Bunla birlikte iş dünyamız rahat ticaret yapma imkanı bulacak. Yatırımlar çok önemli. 2016 yılında her iki ülkedeki yatırım fırsatlarının değerlendirileceği bir forum yapacağız. Yatırım fırsatlarını değerlendireceğiz. İki ülkelerin odaları arasında tahkim mekanizması kurulmasına ilişkin mutabakat zaptını imzalayacağız. Şimdiden hayırlı olmasını diliyorum” ifadelerini kullandı.
Bankacılık konusunun önemine dikkat çeken Cevdet Yılmaz şöyle konuştu:
“Özellikle ambargolar döneminde en fazla sıkıntı yaşayan alanlardan biri oldu. Bu alanla ilgili özel bir toplantı gerçekleştirdik. Bu konuda ilişkilerimiz geliştirme konusunda anlaşmaya vardık. Bugün bankacılık alanında işbirliğini öngören zaptı da imza altına alacağız. Milli paralarımızla ticaret meselesi var. Geçen seneki ticaretlerimizin 3’te 1’i milli paralarımızla gerçekleşti. Daha da iyi olacak. Borsalar arası işbirliği olacak. Özelikle borsa İstanbul’la Tahran borsası arasında ortak ilişkiler geliştirmek istiyoruz. Enerji alanında en önemli alanlardan birisi. Petrol, doğalgaz, yenilebilir enerji, elektrik gibi enerjinin alt dallarında ilişkileri geliştirmek istiyoruz. İki ülke elektrik enerjisi takas kapasitesini arttırmaya karar verdik. Şu anda 450 megavat bir kapasitemiz var. İlk aşamada bunu 700 megavata çıkaracağız. İkinci ve üçüncü aşamalarda bin 300 megavata çıkarmak ve bu alışverişi arttırmak istiyoruz. Van’da ve Doğubeyazıt’ta back to back trafo merkezlerini tesis ederek bu takasın altyapısını kurgulamış olacağız. Diğer bir konu olarak kobiler var. Türkiye’de KOSGEB, İran’da İSİPO denen küçük işletmeler ve sanayi kurumu parkları arasında bir eylem planı hazırlandı. Bunu da hayata geçireceğiz. Sınırda Türkiye ile İran arasında ortak sanayi bölgesi oluşturma hayalimiz var. İki ülkenin avantajlarını kullanarak, rahat bir şekilde alışveriş yapılacak alan konusunu çalışmaya devam edeceğiz. Ulaşım alanı önemli sektörlerden birisi. Kara, hava, deniz yolunda İran ile ilişkilerimizi geliştiriyoruz. Demiryolu alanında işbirliği konusunda insiyatif geliştirildi. Şuan ki gümrük kapıları İran-Türkiye ticari ilişkilerine yakışmıyor. Yeni insiyatifler almış durumundayız.”
İran’ın uzun bir süre yaptırımlarla uğraştığını anlatan Cevdet Yılmaz, “Biz bu yaptırımların haksız olduğunu kaldırılması gerektiğini her fırsatta söyledik. Uluslararası platformlarda kardeş İran’ın yanında olduk. Elimizden gelen tüm imkanlarımızı seferber ettik. Dostlar zor zamanlarda belli olur. Geniş zamanda herkes dostluk yapabilir. İran ve Türkiye zor zamanda da geniş zamanda da hep birlikte olacak” açıklamasında bulundu.
Mart ayında İran ile ihracatta büyük bir artış olduğunu ifade eden Yılmaz, “Son dönemlerdeki rakamlarımızın iyiye doğru gitti söylemek isterim. Mart ayı ihracatımızda bir miktar artışımız var. En yüksek artış yüzde 44,2 ile İran ile olmuş. Mart ayında İran’a ihracatımızda yüzde 44,2 artışımız oldu. Mart ayındaki gelişme gösteriyor ki önümüzdeki dönemde çok farklı bir noktaya ulaşacağız. Geçen yıl 10 milyar dolar civarında bir ticaret hacmimiz olmuştu. Bu yıl hedefimiz 30 milyar doların üzerine çıkmak. İlk aşamada 30 ardından daha yüksek bir rakama hep birlikte çıkarız” dedi.
İran ile ilişkilerde önemli bir dönüm noktasında olduklarını vurgulayan Cevdet Yılmaz, “Gün bugün. İran ile ilişkilerimizde çok önemli bir dönüm noktasındayız. İran’ın yepyeni bir döneme geçtiği aşamadayız. Dünya küresel kriz, bölgesel problemler var. İran ile Türkiye çok yoğun ilişkiler geliştirirse her iki taraf buradan çok karlı çıkacak” şeklinde konuştu.
Konuşmaların ardından Bakan Cevdet Yılmaz’a İran halısı hediye edilirken, Büyükşehir Belediye Başkanı Tahir Akyürek, Bakan Yılmaz’a tablo, İranlı Bakan Vaizi’ye ise ney hediye etti. Konuşmaların ardından Kalkınma Bakanı Cevdet Yılmaz ile İran Telekomünikasyon ve Bilişim Teknolojileri Bakanı Mahmoud Vaizi arasında Karma Ekonomi Komisyonu ve bankacılık konusunda protokoller imzalandı.
İmzaların ardından protokol üyeleri toplu fotoğraf çektirdi.
