1922 yılının kış aylarına ait olduğu düşünülen görüntülerde esir Yunan askerlerinin bugünkü Ordu Bulvarı’nda silahlı Türk askerlerinin nezaretinde Maliye Kavşağı diye adlandırılan bölgeye götürüldükleri gözleniyor. Kış aylarında çekilen görüntülerde Yunan askerlerinin üzerinde battaniyelerin bulunması ise Türklerin vatanı işgale gelen düşman ordusunun mensuplarına her şeye rağmen merhametli davrandıklarını gösteriyor. 27 saniye süren görüntülerin propagandadan ziyade o dönem Anadolu’daki esir kamplarını inceleyen Kızılhaç yetkililerinin esirlere iyi muamele yapıldığının kanıtı için yabancı kameramanlara çektirildiği düşünülüyor. Yunan esir askerlerinin tarihi Karahisar Kalesi’nin de kameraya girdiği görüntüde elleri cebinde, başları bez ve berelerle örtülü bir şekilde üzerilerinde battaniyeler ile yürütüldükleri görülüyor. İki parçadan oluşan görüntüde esirlerin önce bugünkü Ordu Bulvarı’nda, ardından ise Maliye Kavşağı diye adlandırılan bölgede yürütüldükleri görülüyor. Görüntüde bir başka dikkat çekici ayrıntı ise işgale rağmen bazı binalarla birlikte telgraf tellerinin ayakta kaldığının görünmesi oluyor. Görüntü, esirlerin arkadan çekilen ve yüzlerce kişi olduklarını gösteren kare ile son buluyor.
Esirler 1923 yılında Yunanistan’a iade edilmiş
Görüntüleri ortaya çıkaran ve kentte tarih araştırmalarında hatırı sayılır bir saygınlığı bulunan Araştırmacı Yazar Hasan Özpunar, görüntülere ‘Türk sinemasında Afyonkarahisar’ isimli bir araştırma yaparken ulaştığını kaydederek, “Bu araştırma esnasında değişik yabancı koleksiyon ve arşivlere ulaşma imkanı buldum. Bu araştırma esnasında hiç yayınlanmamış görüntülere eriştim. Afyonkarahisar’ın düşman işgalinden kurtarılmasından yani 27 Ağustos 1922’den sonra Türk ordusunun Yunan ordusundan yaklaşık 21 bin civarında bir esir asker aldığı bilinir. Bu esir askerler hemen hemen 1 yıl kadar Afyonkarahisar’da, Ankara’da, Kayseri’de değişik şehirlerde tutulduktan sonra 1923 yılında esir değişim antlaşma neticesinde Yunanistan’a iade edilmişler. Afyonkarahisar’ımız da tutulan esir askerlerin görüntülerinde de bugünkü şehir merkezinde, Ordu Bulvarı dediğimiz cadde de guruplar halinde Türk askerinin nezaretinde yürüyen Yunan askerlerini görüyoruz, geri planda ise Afyon Kalesi açık olarak görülebilmekte” diye konuştu.
“Esirler tahrip ettikleri demiryolu, köprü ve kamu binaların tamirinde çalışmış”
Özpunar, esir Yunan askerlerinin tutuldukları bölgelerde ise neler yaptıklarını şu sözlerle anlattı:
“Yunan ordusunun Afyonkarahisar’a verdiği zararlar var. Demiryollarının, değişik kamu binalarının ve evlerin tahribi gibi verdikleri zararlar var. Afyonkarahisar’da tutulan esir askerler bu tahribatların giderilmesinde çalıştırılmış. Yol yapımında, demiryolunun, köprülerin ve kamu binalarının tamirinde bu esir askerlerin çalıştırıldığı gerek bu görüntülerde gerekse de elimize bulunan farklı fotoğraflarda görülebilmekte.”
Özpunar, görüntüler ile ilgili ayrıca “Görüntüleri büyük zaferin 95. yıldönümünde yine ilk kez Türk halkıyla paylaşmaktan büyük gurur duyuyoruz” ifadelerini kullandı.
Gökten Ceylan
