Manisa’nın Demirci ilçesi kadınların hünerli elleriyle dokunan halıları ile Türkiye’de halıcılığa yön vermeye devam ediyor. İlçede bin bir zahmetle dokunan dünyaca ünlü Türk halıları, ilginç bir yöntemle antika görünüme kavuşuyor. Tezgahlarda hünerli ellerin dokuduğu halılar cadde ve sokaklara serilerek güneşte bekletiliyor. Asfaltta yaklaşık 10-15 gün bekletilen ve üzerinden birçok aracın geçtiği halılar inceliyor ve eskimiş görüntüsü veriliyor. Üzerinden ne kadar çok araç geçerse o kadar eski görünümüne kavuşan halılar, değerine değer katıyor. Yıkamacılar tarafından yollardan toplanan halılar, özel bir yıkama işleminden geçirildikten sonra bakımları yapılarak satışa hazır hale geliyor. Eskitilme işlemi tamamlanan halılar yurt dışı pazarında yoğun talep görüyor. Antika görünümü verilen halılar özellikle Amerika’ya ihraç ediliyor. Yolda eskitilen halının metrekaresi 150-200 dolar arasında alıcı buluyor.
“Halı bu sayede yüzlerce yıl geriye gitmiş oluyor”
Halılara eskitme işlemi uygulayan işletmeci Ali Sarı, “Bu halılarımızın bir özelliği eskitme yapılması. Yolda geçen araçlarla düğüm dediğimiz olay daha da inceliyor. O da halıya eskimiş görünümü kazandırıyor. Halı bu sayede yüzlerce yıl geriye gitmiş oluyor. Onun için bu sistemi kullanıyoruz. 10 gün yolda kalan halılar daha sonra yıkamaya alınıyor. Örgüleri de yapıldıktan sonra yurtdışına ihraç ediyoruz” dedi.
“Görenler şaşırıyor, motorla kaza yapanlar da oldu”
Yollara serilen halıları görenlerin şaşırdığını, motorla üzerinden geçmek istemeyen bazı sürücülerin düşerek kaza yaptığını ve bu yüzden de davalık olduklarını söyleyen Sarı, insanların artık duruma alıştığını belirtti. Sarı, “Görenler şaşırıyor tabii ki. Neden yola serdiğimizi soruyorlar. İlk başlarda halıların üzerinden geçmeye çekiniyorlardı. Motorla birkaç kişi kaza yaptı. Birkaç kişiyle de davalık olmak üzereydik. Ama insanlar artık alıştılar. Rahat rahat üzerinden geçebiliyorlar. Bizi de rahatlattılar” diye konuştu.
“Amerika’da eskimiş halıya çok rağbet var”
Amerikalıların eskimiş görünümlü halılara rağbet gösterdiğini belirten Sarı, “Bu işlemin halının ömrüne zararı yok. Diğer halı 20 yıl dayanacaksa bu çok az farkla daha az dayanır. Çok fazla ömrüne zararı yok. En çok Amerika, Kanada, İngiltere gibi ülkelere gidiyor. Ama en çoğu Amerika’ya gidiyor. Amerika’da eskimiş halıya çok rağbet var. Türkiye’de bu yöntem sadece Demirci ve Aksaray tarafında yapılıyor” dedi.
“Artık dokuyucu bulmak zorlaşıyor”
Halıcılığın hem Demirci hem de Türkiye ekonomisine katkısının bulunduğunu ancak halı dokuyucusu bulmanın zor olduğunu söyleyen Sarı, “Hem Demirci ilçemize hem de Türkiye ekonomisine kazandırıyor. Burada yapılan işlemlerin katkısı büyük. Eskiden bizim Demir ilçemizde halı dokuyanlar bankaya gitmezdi. Halıcıdan para alırlardı. Bizde banka yoktu halıcılar verirdi krediyi. Artık halı dokuyan da yok. Ortalama yaş 50-60’a geldi. Her yıl halı dokuyanlar azalıyor. Gün gelecek çok özel bir iş olacak. Artık dokuyucu bulmak zorlaşıyor. Türk düğümü dünyada birinci sırada. Ama tabii insanlar büyükşehirlere göçüyor. Büyükşehirler çoğaldıkça dokuyucu bulmak zorlaşıyor” ifadelerini kullandı.
Eskimiş görünümlü halıların taze dokunan halılara oranla daha yüksek fiyattan satıldığını belirten Sarı, satıcıların halıları İstanbul’da müşterilerle buluşturduğunu ifade etti.
Aykut Yeniçağ - Önder Aydın
