Mevsimsel depresyona dikkat

Kış aylarında kapalı havanın yarattığı içsel sıkıntının ve kasvetin, sosyal etkinliklerin azalmasının, iş ve okul yükünün artmasının psikolojik stres oluşturduğunu belirten Psikiyatrist / Psikoterapist Yrd.Doç.Dr. Emre Tan, mevsimsel depresyona dikkat edilmesi gerektiğini söyledi.
Yrd.Doç.Dr. Emre Tan, "Açık ve parlak renkler, canlılık ve neşeyi çağrıştırırken, kapalı ve sönük renkler ise hüzün ve kederi çağrıştırır. İnsanlık tarih ve kültüründe bunun pek çok örneklerini görebiliriz. Açık ve canlı renkler deyince de ilk aklımıza gelen güneş, sadece gezegenimiz için değil, insan psikolojisi için de önemlidir" dedi.
Yrd.Doç.Dr. Emre Tan, "Kış aylarında kapalı havanın yarattığı içsel sıkıntı ve kasvet, sosyal etkinliklerin azalması, iş ve okul yükünün artması psikolojik stres oluşturur. Buna ek olarak Dopamin, Serotonin ve Melatonin gibi beyin kimyasallarındaki düzensizlikler mevsimsel depresyona neden olur" ifadelerini kullandı.
Yrd.Doç.Dr. Emre Tan, mevsimsel depresyon ile major depresyon arasında ki farkı şöyle sıraladı:
"Uyku: Genelde depresyonda uykuya dalmakta güçlük, sık uyanma veya sabah erken uyanma görülürken mevsimsel depresyonda tersi olur. Kişi sabahları yataktan kalkmakta zorlanır. Toplam uykuda geçirilen süre artmıştır ve kişi ne kadar çok uyusa da kendini dinlenmiş hissetmez.
İştah: Depresyonda hastaların genel bir isteksizliği olduğundan yeme istekleri de azalabilir. Veya hiçbir şeyden keyif almadıklarından, yiyeceklerden de zevk alamayıp uzaklaşabilirler. Bunun sonucunda kilo kaybı gözlenebilir. Fakat mevsimsel depresyonda özellikle karbonhidratlı yiyeceklere karşı iştah, çok fazla artar. Bu dönemde genellikle kilo alınır.
Bedensel Yakınma: Depresyonda ruhsal olduğu kadar fiziksel çökkünlük hali görülmekle birlikte, mevsimsel depresyona enerji azlığı, halsizlik, bitkinlik daha sık eşlik eder. Kişi düşünsel olarak açıklayamadığı yorgunluk ve bitkinlik hali tanımlar. Bel, boyun - sırt bölgelerinde ağrı, sızı veya kramplar şeklinde bedensel yakınmalar görülebilir."
Pek çok kişide, kış aylarında görülen her mutsuzluğun ve keyifsizliğin mevsimsel depresyon olduğunu söyleyebildiklerini ifade eden Yrd.Doç.Dr. Emre Tan, "Yaşam olayları veya biyolojik değişkenlere bağlı olarak insanların duygularında belli miktarda çökkünlükler olabilir. Her yüz kişiden 5 inde ise bu durum hastalık seviyesine ulaşır ve tedavi edilmesi gerekir" diye konuştu.
Yrd.Doç.Dr. Emre Tan, mevsimsel depresyon için temel kriterleri şöyle açıkladı:
"1. En az iki hafta süren depresif dönem
2. Kişinin sosyal hayatında önemli derecede bozulma
3. İşlevsellikte belirgin azalma
4. Kişinin hayatında yaşadığı mevsimsel depresyon dönemleri, mevsimsel olmayan depresyon dönemlerinden daha fazla olmalı."
Mevsimsel depresyonun, Major depresyona göre daha hafif seyrettiğini kaydeden Yrd.Doç.Dr. Tan, "Düşünsel olarak aşırı karamsarlık, mutsuzluk veya intihar fikirleri pek olmaz. Fakat bu durum hastalığın fark edilmemesine neden olup, ilerlemesine sebebiyet verebilir. Ayrıca mevsimsellik bipolar bozuklukta da sıkça görüldüğünden, mevsimsel depresyon ile ayırıcı tanısının yapılması gerekir. Risk grupları var. Bunlar; 1.Kadınlarda, erkeklere göre daha yüksek oranda mevsimsel depresyon görülür. 2. Ekvator bölgesinden kutuplara gidildikçe, yani güneş ışığından yaralanma oranı azaldıkça risk artar. 3. Gençler yaşlılara göre daha riskli gurupta yer alır. 4. Daha önce mevsimsel depresyon geçiren veya ailesinde bu rahatsızlığı olanlarda risk fazladır" açıklamalarında bulundu.
Yrd.Doç.Dr. Emre Tan, Mevsimsel depresyon yaşayan kişilere şu önerilerde bulundu:
"Kış aylarında mümkün olduğunca gün ışığından faydalanılmalıdır. Özellikle güneşli günlerde dışarıda bir kaç saat geçirilmesi uygun olacaktır. Spor yapmak ve diyete dikkat etmek hormonal düzensizliklerin önüne geçmek için faydalı olur. Ayrıca sosyal ilişkilerin arttırılması ve ara tatiller yapılması önerilir. Tüm bunlara rağmen kişinin şikayetlerinde düzelme olmuyor ise, psikiyatriste başvurması gerekir."