Yüzde 70’i ormanlarla kaplı olan Kastamonu’da ve Türkiye genelinde zararlı kabuk böceğiyle mücadele edebilmek için elektronik tuzaktan faydalanılacak. Elektronik tuzak sayesinde meteorolojik verilerden sıcaklık, rutubet ve saat gibi veriler kaydedilerek Orman Genel Müdürlüğüne bildirilecek. Özellikle Orman Genel Müdürlüğü tarafından fenomon destekli tuzaklarla yapılan mücadelede böceklerin izlenmesi ve popülasyonların ne düzeyde olduğunun belirlenmesi amaçlanıyor.
Kastamonu Üniversitesi, “Elektronik Denetleme Birimli Feromon Destekli Tuzak Tasarımı (Versiyon 2)” adlı patentini ormanlık alanda deneyerek test etti. “Elektronik Denetleme Birimli Feromon Destekli Tuzak Tasarımı”nın tanıtımına katılan Kastamonu Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Seyit Aydın, sistemin Kastamonu Üniversitesi tarafından geliştirildiğini belirterek, “Sistemin özelliği ormanda böcekler üzerinde kullanılan ve patenti alınan bir sistem. Böceği yakalıyor, böceğin türünü tespit ediyor ve sadece hedef türünü sayıyor ve kaydediyor. Aynı zamanda o andaki meteorolojik verilerden sıcaklık, rutubeti kaydediyor ve saati kaydederek merkeze yani Orman Genel Müdürlüğü’ne bildiriyor. Böyle bir sistem dünyada ilk oldu. Kastamonu Üniversitesi olarak yeni geliştirilecek olan çalışmaları sonuna kadar destekleyeceğiz” dedi.
“Tuzaklara elektronik denetleme birimi eklendi”
Elektronik Feromon Destekli tuzaklarla zararlı kabuk böceklerinin hedef türlerini yakalamak amacıyla ormanlarda kullanılacağını ifade eden Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Orman Mühendisliği Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Gonca Ece Özcan ise, “Böcekler, üreme enerjisi çok yüksek olan canlılardır. Bu sebeple üreyerek ormanlarda ciddi zararlar oluşturabilirler. Özellikle Kastamonu bölgesinde çam ormanlarında feromon destekli tuzaklarla mücadele gerçekleştiriliyor. Özellikle feroman destekli yapılan mücadelede böceklerin varlığı, izlenmesi, popülasyonlarının ne düzeyde olduğunu belirlenmesi amacı güdülüyor. Biz böceklerin yakalanması ve biyolojik gözlem metotlarındaki eksiklikleri gidermek için mevcut feromon destekli tuzak aparatı zararlı böceklerin gün, ay, yıl, saat, anlık sıcaklık ve nem gibi parametreleri de belirleyebilen ve bunları dijital ortama kaydederek saklayan Elektronik Denetleme Birimli Feromon Destekli Tuzak Tasarımı tarafımızca geliştirilmiştir. Geliştirilen aparat belirtilen parametreleri elde edebilmesi için feromon destekli tuzaklara elektronik denetleme birimi eklenmiştir. Bu birim mikro denetleyici tarafından denetlenmekte ve her bir böceğin tuzağa yakalandığı anda oluşturacağı tetikleme ile parametrelere ait veriler bir dijital depolama ortamına kaydedilmektedir. Böyle böceklerin teknik mücadelesinde veya geliştirilecek olan mücadele yöntemlerinde sonuçlar elde etmeyi hedefliyoruz. Tuzağa yakalanıp geçtiklerinde ses yakalanan böceğin bir adet olduğunu kaydediyor. Çift geçtikleri zaman saliselik farkla kaydederek ayrı ayrı kaydediyor ve aynı zamanda yakalandıklarında ki metodolojik verileri de kaydediyor” diye konuştu.
“Böcekler kısa sürede çoğalarak ormanlarda ciddi zararlar oluşturabilirler”
Böceklerin üreme enerjileri çok yüksek canlılar olduğuna işaret eden Yrd. Doç. Dr. Özcan, “Bu nedenle kısa sürede üreyerek, çoğalarak ormanlarda ciddi zararlar oluşturabilirler. Bizim üzerinde çalıştığımız böcekler kabuk böcekleri türlerindendir. Özellikle Kastamonu bölgesinde çam ormanlarında önemli zararlara neden olabilecek türlerde fenomon destekli tuzaklarla mücadele gerçekleştirmekte. Böceklerle sadece biyoteknik değil biyolojik, mekanik mücadele yöntemleri de devam etmekte. Özellikle fenomon destekli tuzaklarla yapılan mücadelede böceklerin varlığı izlenmesi ve popülasyonların ne düzeyde olduğu belirlenmesi amacı güdülmektedir. Aynı zamanda böceklerle mücadele yöntemleri geliştirilirken böceklerin biyolojileri ile ilgili ekolojileri ile ilgili verilerin daha net olmasını istiyoruz. Şu ana kadar yapılan çalışmalarda hedef türlerin hangi zamanlarda uçtuklarını bilinmekte ancak bunlar bazı iklim koşullarına göre değişiklikler gösterilmekte. Gün içerisinde hangi zaman aralıklarında ne kadar sürelerde ne kadar böcek yakalandığı hakkında tam bir fikrimiz yok. Bizim amacımız bunları belirleyerek elde edilen verilerle yapılacak olan modellerle hem işletmelere hem de genel müdürlüğe sonuçların elde edilmesini sağlamaktır. Hedefimize de hemen hemen ulaştık. Ormanlarda zarar yapma potansiyeli yüksek yerlere asıp verilerimizi elde edeceğiz” şeklinde konuştu.
“Versiyon 2 ile daha sağlıklı bilgi verecek”
Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Korhan Enez de, “Elektronik Denetleme Birimli Feromon Destekli Tuzak Tasarımı (Versiyon 2)” isimli tuzakla daha sağlıklı veriler elde edeceklerini belirterek, şunları kaydetti: “Bu çalışmaya başlamamızın nedeni orman köylüsünün bunu bilmemesi ve toplanan böceklere zarar vermeleri belirli periyotlarda toplandığı zaman bilgilerin sağlıklı olmaması nedeniyle çalışma başlattık. Versiyon 2 ise sağlıklı bilgi verecek. Saatini de depolaması ileride yapılacak olan böceğin biyolojik yapısına sahip olan çalışmalarda bize bilgi sağlamış olacak.”
Tosya Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi Öğretmeni Mustafa Yıldız da, “Elektronik Denetleme Birimli Feromon Destekli Tuzak Tasarımı (Versiyon 2)” adlı tuzağın çalışma sistemiyle ilgili detaylı bilgiler verdi.
