YYÜ`DE `VAN DEPREMİ` ÇALIŞTAYI

Van’da 23 Ekim ve 9 Kasım tarihlerinde meydana gelen yıkıcı depremler ve sonrasında yaşanan gelişmeler, uzmanlar tarafından masaya yatırıldı.
Van Valiliği, Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) ve Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü iş birliği ile düzenlenen ’Van Depremi Çalıştayı’, YYÜ Zeve Kampüsü’nde gerçekleştirildi. Büyük felaketin ardından ortaya çıkan bilgi kirliliğinin ortadan kaldırılmasının amaçlandığı çalıştayda, ’Van Depremi’, ’Bölgenin Sismotektoniği, Fayları’, ’Sismoloji-Artçı Şok Etkinliği’, ’Van Depremi ve Artçı Depremlerinin Deprem Oluş Düzenleri Açsından İrdelenmesi’, ’İnşaat Mühendisliği
Açısından Van Depreminden Öğrendiklerimiz’ konuları ele alındı.
Yapılanlar ve yapılması gerekenlerin masaya yatırıldığı ve bilimsel bir bakış açısının ortaya konulduğu çalıştayın açılış konuşmasını yapan YYÜ Rektörü Prof. Dr. Peyami Battal, daha sonra uluslararası bir sempozyum düzenlemeyi hedeflediklerini söyledi. Depremlerin kendisi ve etkisinin soğuk olduğunu ifade eden Prof. Dr. Battal, depremlerin yıkıcı özelliğinin insanlarda iz bıraktığını kaydederek, "Tabii ki hepimizi tedirgin ediyor, panikletiyor. En güvendiğimiz varlığımız toprak. Deprem güvendiğimiz toprağı
takır takır sallıyor. Depremin beraberinde getirdiği olumsuzluklar oldukça fazla. Ama sanki en büyük olumsuzluk, insan üzerinde bıraktığı psikolojik olumsuzluklardır. Bunları çözmemiz lazım. Vanlıları, bölgeyi rahatlatmamız lazım. Biraz araştırma yaptım. İnsanların bizden istediği net bilgidir. ’10 büyüklüğünde deprem olacak’ desen, o net bilgi olduğu için rahatlatıyor aslında. Bu olay yerin dibinde gerçekleşiyor. Net bilgi verme şansı var mı kimsenin? Net bilgi yoksa bu panikletici açıklamalar niye?’’
dedi.
Bilgi sahibi olmayan kişilerin depremlerle ilgili asılsız açıklamalar yaparak insanların paniklemesine neden olduklarını söyleyen Prof. Dr. Battal, "Adamlar internet sitesi kurmuş, ’6,2 büyüklüğünde deprem olacak 12 saat sonra’ diye saat veriyor. 12 saat doluyor, ’Olmadı, 80 saat sonra’ diyor. Zaman doluyor, ’Olmadı 80 gün sonra olacak’ diyor. Böyle bir şey var mı? Böyle bir şey olmaz, olmaması lazım. Bilimde de böyle bir şey yok. Burada insanların psikolojisini bozmaya devam ediyorlar. Peki bunun karşılığı
ne? Hiçbir şey. Yüz tane tahminde bulunuyor, biri tutuyor, sonra depremi bilen bilim adamı, kahin oluyor. Kim yüz tane tahminde bulunsa herkesinki tutar. Şu anda İstanbul’da, Ankara’da, Hatay’da, Balıkesir’de, Kütahya’da ne kadar deprem riski varsa Van’da da odur. Belki Van’da bu risk daha azdır" ifadelerini kullandı.
Bir bilim adamının 6,2 büyüklüğüne varabilecek artçı deprem beklentisinin hala sürdüğünü belirttiğini anlatan Prof. Dr. Peyami Battal, insanların bundan dolayı korkup evlerine giremediğini kaydetti. WEB sitesi kurarak hiçbir bilimsel etkinliği ve yetkinliği olmayan insanların vatandaşların psikolojisini bozmaya hakkı olmadığını belirten Prof. Dr. Battal, "Kandilli Rasathanesi, diğer üniversitelerdeki yetkin hocalarımızdan oluşacak bir heyetten ruhsat almadan böyle bir WEB sitesi kurmaması lazım. Bunu
gerekirse toplantı sonrası bir sonuç raporu olarak da Başbakanlığa sunalım. Elimde bir tane daha ilginç bir tahmin daha var. Bu yetkisi varsa o zaman hepimiz bir tane WEB sitesi kuralım, deprem toto oynayalım’’ şeklinde konuştu.
Çalıştayda bir konuşma yapan Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Mustafa Erdik, Van’da yaşanan depremden doğan maddi zararın 3 milyon lira civarında olduğunu belirtti. Bu rakamın Van’ın gayri safi milli hasılasının yüzde 30’una denk geldiğini belirten Prof. Dr. Erdik, "Bu deprem bize birçok konuda dersler verdi. Bunların en önemlisi, giden canlar gibi geri dönüşü olmayan tarihi eserlerimiz oldu" dedi.
Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nden Prof. Dr. Ali Koçyiğit ise 1441 yılında yaşanan Nemrut Depremi ile birlikte bölgede böyle bir fay hattının olduğunun bilindiğini söyledi. 23 Ekim’de yaşanan 7,2’lik depremin diğer depremlerle ilişkilerini harita üzerinde anlatan Prof. Dr. Koçyiğit, Van’da söylendiği gibi 2 değil, 5 depremin yaşandığını belirtti. 7,2 büyüklüğündeki depremin ardından yaşanan artçıların uzun süre devam etmesinin sebebinin ise çok yakın olan fay hatlarının birbirini tetiklemesi olduğunu
vurgulayan Prof. Dr. Koçyiğit, "En az 6 aya kadar böyle artçıların devam etmesini bekliyoruz" dedi.
Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü’nden Dr. Doğan Kalafat ’Sismoloji-Artçı Şok Etkinliği’, Kocaeli Üniversitesi Yer ve Uzay Bilimleri Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Şerif Barış ise, ’Van Depremi ve Artçı Depremlerinin Deprem Oluş Düzenleri Açısından İrdelenmesi’ konularında açıklama yaptı.
Son olarak ’İnşaat Mühendisliği Açısından Van Depreminden Öğrendiklerimiz’ konusunda ise Boğaziçi Üniversitesi’nden Prof. Dr. Mehmet Nuray Aydınoğlu, İTÜ’den Prof. Dr. Zekai Celep ve YYÜ’den Yrd. Doç. Dr. Mucip Tapan tarafından bilgilendirme yapıldı.
Çalıştay, katılımcıların konuşmalarının ardından soru-cevap bölümüyle sona erdi.