Acıbadem Eskişehir Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Dr. Osman Son, D vitaminin birçok hastalıkla savaşmada önemli rol oynadığını fazla alındığında ise sağlık sorunlarına yol açacağını belirtti.
Vücudumuzda birçok fonksiyonu bulunan D vitamini, özellikle kalsiyum ve fosfor emilimini sağlayan ve bağışıklık sistemini güçlendiren etkisiyle son derece önemli. Sağlıklı bir gelişim ve güçlü kemiklere sahip olmanın yanında hastalıklara karşı savaşmak için de yeterli miktarda D vitaminine ihtiyaç duyuluyor. Bugüne kadar birçok vitaminin genel sağlığın korunması ve hastalıklar üzerine etkisiyle ilgili çalışmalar yürütülmesine karşın D vitamini biraz gölgede kaldı. 15-20 yıl öncesine kadar önemsiz bir konu olarak değerlendirilmesine karşın D vitamini eksikliği ya da fazlalığının hastalıklar üzerindeki etkisi ortaya kondukça önemi de artmaya başladı. Acıbadem Eskişehir Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Dr. Osman Son, D vitaminin kanserden, kalp hastalıklarına, osteoporozdan depresyona kadar birçok hastalıkta savaşmada önemli rol oynadığının yapılan araştırmalarla gösterildiğini söyledi. Dr. Son, D vitaminin fazlasının da birçok sağlık sorununa yol açacağını vurguladı.
"Türkiye güneş açısından şanslı ama yüzde 90’ında D vitamini eksikliği var"
D vitamini alınırken iki noktaya dikkat edilmesi gerektiğini dile getiren Uzman Dr. Son, “Öncelikle D vitamini içeren yiyecekleri yemek, sonrasında güneşlenmek çok önemli. Çünkü D vitamini cilt altında sentezleniyor. Sentez için de güneş ışığı gerekiyor. Yani siz D vitamini içeren yiyecekler yeseniz bile, bunun vücut tarafından kullanılacak hale gelmesi için güneşlenmek şart. Güneşlenirken de, ışınların dik geldiği öğlen saatlerinde 15-30 dakika arası, kol ve bacak açık olacak şekilde, güneş kremi sürmeden güneşlenmek yeterli. Türkiye’nin güneş ışığı açısından çok şanslı bir ülke olmasına rağmen yüzde 90’ununda D vitamini eksikliği var. D vitamini eksikliğinin oluşturabileceği sorunlar konusunda araştırmalar halen devam etse de osteoporoz ve kalp hastalıklarının yanı sıra bağışıklık sistemine ilgilendiren birçok hastalıkta D vitamini eksikliğinin riski artırdığını gösteren çalışmalar bulunuyor. Ancak fazlasının da kanda kalsiyum yükselmesi nedeniyle böbrek hastalıklarına, damar sorunlarına, böbrek taşlarına neden yol açıyor” dedi.
"D vitamini bağışıklık sistemini de güçlendirici etkiye sahip"
Bilinçsizce fazla alınan D vitamini kullanılmasının zehirlenmeler yol açabileciğini uyarısını yapan Uzman Dr. Osman Son, “Alınan kalsiyumun vücutta emiliminin sağlanabilmesi ve bebeklikten yaşlılığa kadar güçlü kemiklere sahip olabilmek için yeterli miktarda D vitaminine ihtiyaç duyuluyor. Özellikle erişkinlerde yeterli miktarda kalsiyum ve D vitamini alınması yaşlılıkta osteoporoz gelişme ve kırık riskinin düşürülmesine yardımcı oluyor. Eksikliği halinde yaşlılarda kaslarda zayıflamaya yol açtığından hastalarda denge kaybına bağlı düşme meydana gelebiliyor. Ayrıca çocuklarda raşitizmi önlemek için de D vitaminine ihtiyaç duyuluyor. D vitamini bağışıklık sistemini de güçlendirici etkiye sahip. Eksikliğinde akyuvar dediğimiz vücudun savunma sisteminde eksiklik ve bozukluk ortaya çıkıyor. Buna bağlı olarak da, bağışıklık sistemini ilgilendiren solunum yolu enfeksiyonları, zatürre ya da alerjik hastalıklara yatkınlık gelişiyor. Güneş görmeyen ülkelerde yapılan araştırmalar, D vitamini eksikliği ve depresyon arasında da bir bağ olduğunu ortaya koyuyor. Buna göre, beyinde ruh halimizi düzenleyen bölgelerde ve hipokampüste D vitamini reseptörleri bulunuyor. Ve eksikliği durumunda bu bölgeler normal işlevini yerine getiremediği için depresyona yatkınlık artıyor” ifadelerini kullandı.
"Beyin fonksiyonlarının kontrolünü etkiliyor"
D Vitamininin beyin fonksiyonlarının kontrolünü de sağladığını aktaran Acıbadem Eskişehir Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Dr. Osman Son, “D vitamini unutkanlığı önlediği ve beyni doğru çalışmaya sevk ettiğinden Alzheimer riskini de azaltmaya yardımcı oluyor. Dr. Osman Son’un verdiği bilgiye göre, araştırmalar D vitamini eksikliğinde depresyona eğilim gibi bilinçsel fonksiyonlarda azalma olduğunu gösteriyor. D vitamini eksikliği ile bazal metabolizma ve insülin direnci arasında da ilişki bulunuyor. Buna göre, D vitamini eksikliği durumunda bazal metabolizma yavaşlıyor ve insülin direnci artıyor. Ayrıca D vitamini eksikliği yaygın kemik ve kas ağrısı yaptığından bu kişiler daha az hareket edebildiği için kilo vermek zorlaşıyor. D vitamini eksikliği insülin direncinin yanısıra kan basıncını da etkilediğinden çocuklarda Tip 1 diyabet, erişkinlerde ise Tip 2 diyabete meyli artırıyor. D vitaminin doğal yollarda alınması önemli olduğunu söyleyen Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Dr. Osman Son, “En önemli kaynak güneştir. Ayrıca, balık, Norveç somonu, ton balığı, karides, sardalya, uskumru, yumurta sarısı, süt ürünleri, kefir, peynir ve yoğurt da beslenme rejimine eklenebilir” diyor. Gebelik ve emzirme döneminde vücudun D vitamini ihtiyacının arttığını ve bu nedenle hekim takibinde takviye yapılmasının doğru olacağını belirten Dr. Osman Son, “Yeteri kadar güneşlenmeyenlerde tedaviye geçilir. Bu durumda 8 hafta süren yalnızca akşamları alınan vitamin ile vücudun ihtiyacı olan miktarı sağlanmaya çalışılır. 70 yaş üstü hastalarda D vitaminin kalsiyum ile birlikte alınmasını öneriyoruz” diye belirtti.
Hangi yaşta ne kadar?
Günlük D vitamini ihtiyacının belirlenmesi konusunda araştırmaların devem ettiği söyleyen Acıbadem Eskişehir Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Dr. Osman Son, D vitaminin dozunun yaşa göre değiştiğine işaret ediyor. Azlığı kadar vücuda fazla alınması da sakıncalı bulunuyor. D vitamininin günlük alınması gereken miktar çocuklarda (0-1 yaş) 10 mg, 1-70 yaş 15 mg, 70 yaş üstü 20 mg olarak belirtiliyor.
