Karagöl Mahallesi'ndeki bir inşaata alanında iş makinesi ile başlatılan temel kazısı sırasında üzerinde üzerinde haç işareti olan bir tabuta rastlandı. İhbar üzerine sevk edilen polis, kazı alanı etrafında güvenlik önlemleri aldı ve Kars Müze Müdürlüğünden gelen uzmanlar sahada inceleme başlattı. Olayın ardından da Rus generale ait olduğu iddia edilen ceset ile ilgili ise çeşitli iddialar ortaya atıldı. Ancak Ardahan Üniversitesi İnsani Bilimler ve Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Levent Küçük, Rus haber ajansı Sputnik’in general Josip Gurko haberinin doğruluk taşımadığını, nedeninin ise Gurko’nun Rus ordusunun Balkan cephesinde savaşmış bir asker olduğunu iddia etti.
Rus General Vasily Geyman mı?
Kazı alanında Rus Generalin bulunduğuna ilişkin bilgiler sonrası açıklama yapma gereği duyduğunu söyleyen Küçük, konu ile ilgili Rusya İlimler Akademisinden Prof. Dr. Dmitry Vasilyev isimli Türkolog Hoca’nın kendisine mail atarak cesedin kime ait olabileceğine ilişkin bir bilgi paylaştığını söyledi. Küçük, kendisi ile paylaşılan bilgi ile alakalı, "Rus ordusunun 1877-78 Osmanlı Rus savaşında Kafkasya bölgesinde görevli subaylardan birisi olan ve 13 Nisan 1878 tarihinde Kars vilayetinde öldüğü bilgisi bulunan General Vasili Geyman'a ait olabileceği söylendi. Bununla birlikte burasının bir mezarlık olması, daha doğrusu Osmanlının son dönemleri ile Cumhuriyetin ilk yıllarında Karagöl Mahallesindeki bu bölge Maşatlık adı veriliyor. Yani Gayri Müslüm mezarlığı, dolayısıyla Rus generalin de gömülü olduğu alanın burada yaşayan Gayri Müslümlere ait olan mezarlıkta bulunması gayet doğal Ama isminin Vasili Geyman olduğu veya Rus haber ajansı Sputnik’in yaptığı haberdeki Josip Gurko olduğuna ilişkin iddialar ancak o cesedin üzerinde yapılacak olan bilimsel çalışmalar sonrasında belli olabilecektir" dedi.
"Rum kökenli bir Rus subayı olabilir"
Kalp cerrahı Prof. Dr. Bingür Sönmez’in cesedin kimlere ait olabileceği ile ilgili farklı bir ışık tuttuğunu ifade eden Küçük, "O da cesedin bulunduğu alanın bir odacık şeklinde inşa edildiğini, dolayısıyla Rumların mezar gömme usullerine daha çok benzediğini ve Ermenilerin de benzer metotlar uyguladığını ancak Ermenilerin daha çok lahit ve tabut şekli yani Müslümanların gömme şekillerine benzeyen bir şekille cesetlerini gömdüklerini söyledi. Ama Rumların cesetlerini gömme şekli ise aile mezarlığı gibi odacık türündeki mezarlıklar olduğudur. Bunun da Rus ordusunda görevli bir Rum subaya ya da generale ait olabileceği iddiasının daha güçlülük kazandığını söyledi" diye konuştu.
Küçük, "Tam olarak bu kişinin kim olduğunu kilise defterleri doğrulayabilir. Ancak bölgemizdeki kilise defterlerinden günümüze ulaşan pek bulunmamakta. Dolayısıyla bunu en çok doğrulayabileceğimiz kaynak bu kişinin DNA’sı üzerinde veya cesedin üzerinde yapılacak olan bilimsek çalışma ile ancak ulaşılabilir. Ama kişinin kim olduğuna ilişkin kayıtlar daha çok Rus ordusundaki görevli bir Rum kökenli bir Rus generalini daha çok güçlendiriyor. Bölgenin de Maşatlık yani Gayri Müslümlere ait olarak adlandırılması da bu kişinin 93 Harbinde, 1877-1878 Osmanlı Rus savaşında bölgede çalışmış olan subaylardan birisi olduğunu iddiasını kuvvetlendiriyor" dedi.
"Josip Gurko haberi doğru değil"
Rus haber ajansı Sputnik'te çıkan haberler ile ilgili bir değerlendirme de bulunan Küçük, "Bu kişinin general Josip Gurko haberi doğruluk taşımıyor. Çünkü Gurko Rus ordusunun Balkan cephesinde savaşmış. Kafkas cephesinde savaşmamış ve bu bilgi gerçekçi görünmüyor. Rus ordusunda görevli bu askerin tabutunda bulunan Haç işaretleri klasik haç işaretlerine benzememekte, dolayısıyla bu daha Çok Rum’ların tercih ettiği bir haç usulü ve daha çok Ortodoks grubunun tercih ettiği bir haç grubudur. Bu da Rum kökenli Rus General olma iddiasını daha çok güçlendiriyor" şeklinde konuştu.
Küçük, Rus generalin veremden veya vebadan ölmüş olabileceğini dile getirerek, "Dmitry Vasilyev hocanın bizimle paylaşmış olduğu bilgide Rus generalinin aslında veremden veya vebadan öldüğü, Kars’ta çıkan veba salgını sonrası hastalıktan öldüğü bilgisi paylaşıldı. Dolayısıyla kazı sırasında hijyenik şartlara dikkat edilmeden yapılan müdahalede enfeksiyon hastalıkları açısından tehdit içermekte" diye konuştu.
Olgun Yıldız
