2022 Merkezi Yönetim Bütçe ve 2020 Kesin Hesap Kanun Teklifi görüşmeleri Hazine ve Maliye Bakanlığı ile bağlı kuruluşlar ile devam etti. Elvan milletvekillerinin sorularını cevapladı. Elvan, cari açık ile ilgili olarak, “Merkez Bankasının temel görevi fiyat istikrarını sağlamaktır. Cari açıkla ilgili yapısal bir problemimiz var. Yapısal cari açığın azaltılması noktasında hükümetin görevidir. Para politikasında kullanılacak araçlar bellidir.
Bu araçları Merkez Bankası uygular. İthalatımızın, yüzde 70 ara mal, yüzde 20 yatırım malı, yüzde 10’u tüketim malı. Türkiye yüzde 90 ara mal, yatırım malı ithal eden bir ülkedir. Ara mal ve yatırım malı ithalatını aşağı çekebilecek, dışarıdan ileri teknoloji getirebilecek bir alt yapının oluşturulmasıdır. Savunma sanayindeki başarımız. Savunma sanayinde ihtiyacımızın yüzde 20’sini yurt içinden karşılarken, şu anda yüzde 80’e ulaşmışsak, yapısal cari açığın azaltılmasında savunma sanayinin önemli katkısı olmuştur” ifadelerini kullandı.
Sağlık Endüstrisi ile ilgili örnek veren Elvan, “Yerli üretim sağlık endüstrisi alanında istediğimiz noktaya ulaşamadık. Biz diyoruz savunma sanayindeki örnek önemli. Benzer modeli sağlık endüstrisinde oluşturmalıyız. Yazılım, donanım alanında, Türkiye önemli bir merkez olabilir. Halen Bakanlıklarımızın yurt dışından ithal ettiği yazılımlar var. Yapısal cari açığı azaltmak kısa vadede mümkün değil. Orta ve uzun vadede yapısal cari açık sorununu çözmek” şeklinde konuştu.
Elvan, şöyle konuştu:
“Birkaç gün önce iki büyük yatırımcıyla bir araya geldik. Sanayi, Ticaret Bakanımız ve ben her biri 8-10 milyar dolarlık yatırımların yapılması gerekiyor. Bu yatırımları yaptırmaya çalışıyoruz. Yumurtalık’ta bir yatırımın temeli atıldı. 2022 ikinci yarısında ikinci temeli atılacak. Bizim özel sektörümüz bu yeteneğe sahip. Gerekirse yabancı ortak alarak bunu gerçekleştireceğiz. Yapısal cari açık problemini kökünden çözebilecek adımları teker teker atıyoruz, atmaya devam edeceğiz.”
Dünya Bankası ile 3.1 milyar dolarlık anlaşma imzaladıklarını söyleyen Elvan, 2.5 milyar dolarlık bir destek alacaklarını ifade etti.
Bütçe konusunda Elvan, “Covid problemi var. Bunlara yönelik harcamalar var. Ne kadar borçlanma yapacağız. Bunların hepsini kalem kalem çalıştık. Türkiye’nin en azından 619 milyar TL açıkladık. Hazine olarak yılın başında açıklıyoruz. Bütçe açığı 4.3 üzerinde bütçe açığı ile karşı karşıya kalacağımızı, 619 milyar TL’nin üzerinde yüklü bir borçlanma ile karşı karşıya kalacağımız çıktı. Çok sayıda düzenlemeler yaptık. Geliri arttırıcı, kayıt dışılığı azaltıcı bir takım tedbirler aldık. Tevkifat oranlarını genişlettik. Sadece bu alanın genişletilmesi 20 milyar TL üzerinde gelir elde ettik. Kurumlar Vergisi’ni yüzde 25 çektik”
Merkezi Yönetim olarak borçlarının yüzde 50’sinin yabancı para cinsinden olduğuna işaret eden Elvan, “Kontrollü gitmek zorundayım. Amerika Birleşik Devletleri rezerv para, kendi parasını kullanıyor. Covid'e yönelik ciddi harcamalar yapmamıza rağmen, covid destekleri sıralamasında Türkiye destekler gayri safi yurt içi hasılaya oranla 12. sırada. Merkezi yönetim bütçesinden yüzde 2 biraz üzerindedir. Eğer bizim sanayimiz güçlüyse, o dönemde aldığımız önlemlerin ciddi katkısı olmuştur. 2022 gelişmiş, gelişmekte olan ülkeler problemsiz devam etmeyecekler. 2022, 2023 yılı gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler açısından bütçe açısından zorlu olacak. Biz 2022 yılında daha rahat nefes alacağız” diye konuştu.
Borçlanma konusunda Elvan, “464 milyar lira ile yılı kapatacağız. Borçlanmaya genel olarak baktığınızda, Türkiye’nin tüm borçlarının milli gelire oranı yüzde 150 civarında. Gelişmekte olan ülkelerin borçlarının milli gelire oranı yüzde 250 civarında. Küresel ölçekte tüm ülkelerin borçlarının gayri safi yurt içi hasılalarına oranı yüzde 350 üzerinde. Hazine olarak yurtiçi borçlanmamızı azaltacağız. Toplam borcumuzun yüzde 50’si kadar yurtiçi dövizle borçlandık. 2022 yılında yurtiçi döviz borçlanması yapmak istemiyoruz” dedi.
Altın ile ilgili olarak Elvan şunları kaydetti:
“2022 yılında 2021 yılında yurt içinden almış olduğumuz altının yarısından daha az altın alımı gerçekleştireceğiz. Yastık altındaki altının ekonomiye kazandırılması amacıyla bir miktar devam edelim istiyoruz. Yüzde 50’nin altında bir altın alımını planlıyoruz. Hem yabancı para hem de altını yurt içi borçlanmada tamamıyla sıfırlayacak yaklaşım içinde yolumuza devam ediyoruz.”
Enflasyon ile ilgili olarak, gerçekleşen ve hissedilen enflasyon olduğunun altını çizen Elvan, “Hissedilen ile gerçekleşen enflasyon arasında fark olabilir. Sepetteki gıda ağırlığı Avrupa ülkelerinde yüzde 10-15 iken Türkiye'de yüzde 24-25 civarında. Avrupa Birliği’nde enflasyon 4-5 varken, başka sebepler de var. Orada sepetteki gıda oranı düştük” ifadelerini kullandı.
Elvan Kamu İhale Kanunu ile ilgili değişikliğin Meclise geleceğini ifade etti.
Akaryakıt fiyatlarına ilişkin Elvan, “Akaryakıt fiyatları Avrupa’da bir euro civarında, bizde de bir euro civarında. Şu anda akaryakıt fiyatları bir doların altında. Bugüne kadar 64 milyar liralık eşel mobil üzerinden alacağımız vergiyi almadık. Eşel mobil sistemi tamamen devreden çıktı. Brent petrol 83-84 dolar. Ocak ayına göre yüzde 60-70 artış oldu. Biz vatandaşlarımıza yansıtmamaya çalışıyoruz” şeklinde konuştu.
Doğalgaz fiyatlarının konutlara yönelik destekleri olduğunu hatırlatan Elvan, “Biz vatandaşlarımızın doğalgaz açısından sıkıntı çekmemesi açısından aşağı yukarı 100 liraya mal olan doğalgazı 25 liraya vatandaşla veriyoruz” diye konuştu.
Vergi cennetleri konusunda Elvan, “Vergi cenneti dediğiniz ülkelerden Türkiye Cumhuriyeti vatandaşının bilgilerini alıyoruz. Bizde bilgileri veriyoruz. Bilgiler üzerinde MASAK, Vergi Denetim Kurulu, Gelir İdaresi Bakanlığı çalışıyor. Herhangi yanlış iş yapan olursa gereken yapılacaktırlar” dedi.
Ahmet Umur Öztürk
