Bursa'da Unesco Dünya Miras Listesi'nde bulunan Tarihi Hanlar ve Çarşıbaşı Projesi çerçevesinde 38 bina ve 15 işyeri yıkıldı. Son yılların en önemli projesinde 30 bin metrekarelik alanda Ulucami ve hanların çevresi temizlenirken, kazılarda 1958 yılında yok olan 500 yıllık Sarıca Sungur Camisi'nin duvarları bulundu. Cami bir yılda aslına uygun inşa edildi. Projenin diğer arkeolojik kazılarında Osmanlı şeyhülislamı Mehmet Dede'nin türbesi ile Pirinç Han duvarları arasında 12 mezarlık bir hazire bulundu. Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı Alinur Aktaş, "Aslında biz mezarların üzerinde geziyormuşuz. 40 yıldır hayal edilen projeyi inşa ettik." derken, 350 araçlık 4 katlı yer altı otoparkı ve meydan düzenlemesinin ilk etabının Nisan ayında tamamlanması hedefleniyor.
Tarihi Çarşı ve Hanlar Bölgesi’nin gün yüzüne çıkması için yapılan çalışmalar çerçevesinde Sarıca Sungur Mescidi ve Mehmet Efendi Türbesi'nin onarımı devam ediyor. Tarihi Çarşı ve Hanlar Bölgesi projesinin yüzde 70’i nisan ayı sonunda tamamlanacak. Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı Alinur Aktaş, Tarihi Çarşı ve Hanlar Bölgesi’nde çalışmaları İhlas Haber Ajansı Bursa Bölge Müdürü İhsan Altıkardeş ile yerinde inceledi.
Bünyesinde 14 han, 1 bedesten, 13 açık çarşı, 7 üstü örtülü çarşı, 11 kapalı çarşı, 4 pazar alanı, 21 cami,177 sivil mimarlık örneği yapı, 1 okul ve 3 türbenin bulunduğu alana 350 araçlık yer altı otoparkı da inşa ediliyor. Otopark projesi hariç diğer çalışmalar nisan ayı sonunda bitmesi planlanıyor. Ayrıca çalışmalar çerçevesinde gün yüzüne çıkartılan Sarıca Sungur Mescidi ve Mehmet Efendi Türbesi'nin onarımı da hızla devam ediyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan'a özel teşekkür
Başkan Alinur Aktaş, şehir için yapılan her projenin kıymetli olduğunu fakat Tarihi Çarşı ve Hanlar Bölgesi’nin yerinin ayrı olduğunu belirtti. Aktaş, “Taraflı tarafsız herkesin gıpta ettiği, çalışmaları büyük bir hayranlıkla izlediği ve neticelendirilmesini beklediği çok önemli bir projenin alanındayız. Tarihî Çarşı ve Hanların yer aldığı bu bölge bünyesinde 14 han, 1 bedesten, 13 açık çarşı, 7 üstü örtülü çarşı, 11 kapalı çarşı, 4 pazar alanı, 21 cami,177 sivil mimarlık örneği yapı, 1 okul ve 3 türbenin bulunduğu, tam anlamıyla bir açık hava müzesidir. Yani Osmanlı'nın dibacesi Bursa'mız, ülkemiz ve dünya mirası açısından tarihî çarşı ve hanlar bölgesi çok önemlidir. Sultan külliyeleri ve Cumalıkızık ile birlikte Bursa’nın UNESCO Dünya Miras listesinde yer almasını sağlayan bu alan, korunması ve gelecek nesillere hakkıyla taşınması gereken bir mirastır. Tabii, bu bölgenin etrafındaki yapıların yıkılması ve tarihin gün yüzüne çıkarılması fikri uzun yıllardır gündemde olan bir projeydi ancak zor bir süreçti. Biz konuyu; çok değerli Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanımız Murat Kurum’a arz ettik. Kendileri de bu projemize sahip çıktılar ve destek oldular. Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan da ilk günden itibaren himayelerini ve desteklerini eksik etmediler. Kamulaştırma maliyetleri ciddiydi ve yıkımı bile başlı başına bir iş. Cumhurbaşkanımıza da özellikle Bursalılar adına şükranlarımı arz ediyorum” dedi
“38 bina ve 15 işyerinin yıkımını gerçekleştirdik”
Projenin amacından da kısaca söz eden Başkan Aktaş, “Tarihî yapıların ortaya çıkmasını, bölgedeki esnafın daha görünür olmasını, hem Bursalıların hem de Bursa’ya gelenlerin daha ferah bir alanda dolaşmalarını,gezmelerini ve alışveriş yapmalarını sağlamaktır. Toplam 38 bina ve 15 işyerinin yıkımını gerçekleştirdik. Bursalıların yıllardır hayalini kurduğu Tarihî Çarşı ve Hanlar Bölgesi’nin önünün açılması bu binaların yıkılmasıyla gerçekleşmiş oldu. Uygulama projesiyle 9 bin metrekaresi yeşil alan ve peyzaj düzenlemelerinden oluşan, 19 bin metrekare alan tarihî bölgeye kazandırılıyor” şeklinde konuştu.
“350 araçlık yer altı otoparkı titizlikle inşa ediliyor”
Çalışmaları kısaca özetleyen Aktaş, “Tarihi ayağa kaldırıyoruz. Büyükşehir olarak 600 şantiyemiz var. Ancak en önemli ve bize heyecan veren çalışma burada yürütülüyor. 40 yıldır hayal edilen projeyi ayağa kaldırıyoruz. İlk etabını nisan ayında tamamını yıl sonunda bitirmeyi hedefliyoruz. Otopark çarşı ve bölge için önemli. Tarihi yapıdan dolayı ince eleyip sık dokuyoruz. Kuyu temelli bir inşaat yürütüyoruz. 73 kuyudan 60 tanesi açıldı. 17 metre aşağıya inen perdeler var. Şubat ayı sonunda perdelerin tamamı bitecek. Kazıya gireceğiz. Otopark için 14 bin metrekare inşaat alanı olacak. Bakırcılar Çarşısı Meydanı ve İpek Han Meydanı'nın alt yapı ve zemin tesviye çalışmalarına başladık. Nisan ayı sonuna kadar bitirmeyi planlanıyoruz. Yıllardır yok kabul edilen veya bir şekilde ortaya çıkarılamayan etrafında kamulaştırılmadan dolayı kaynaklanan sıkıntılardan dolayı çok önemi bir zatın medfun olduğu türbesi ve camisi ile çok önemli bir alan daha var. Sarıca Sungur Camisi'nin ve Mehmet Efendi Türbesi'nin ilk kayıtları 1549 yılına dayanmaktadır. Bir kaynağa göre Sarıca Sungur Mescidi’ni Hoca Sungur yaptırmıştır. İlk yapıldığı zamanlar kubbeli ve minareli olduğu anlaşılan cami sonraki zamanlarda onarım görmüş, 1678 yılı kayıtlarında Şeyhülislam Esiri Mehmed Efendi tarafından vakfedildiği ve onarımı yapılarak kiremit çatılı ve minaresiz formuna ulaştığı anlaşılmaktadır. 1681'de vefat eden Mehmet Efendi caminin kuzeyinde yaptırılan türbede defnedilmiştir. Türbede Şeyhülislam Mehmed Efendi’den başka annesi Fatma hanım ve kardeşi Ali Efendi’nin mezarları bulunmaktadır. Türbenin ve caminin kuzeyinde hazire alanı da bulunmaktadır. 1958 yangınına kadar mescid fonksiyonunu sürdüren camı yangın sonrası dükkana dönüşmüş ve Esiri Mehmed Efendi Türbesi de Esir Dede Türbesi olarak isim değiştirmiştir” ifadelerini kullandı.
“12 adet mezar ile hazire alanı bulduk”
Başkan Aktaş sözlerini şöyle devam etti; “Bursa Büyükşehir Belediyesi olarak Tarihî Çarşı ve Hanlar Bölgesi Çarşı Başı Şehir Tasarım projesi çerçevesinde Kızılay, Merkez Bankası ve İş-Kur binalarının ardından, Pirinç Han'ın arkasında bulunan Mehmet Efendi Türbesi etrafındaki 15 dükkânın da yıkımını tamamlamıştık. İşte bu yıkımların ardından yapılan temizleme çalışmalarında Sarıca Sungur Mescidi’nin beden duvarı ile kalıntılarına ulaştık. Türbe ile Pirinç Han arasında belediyemiz tarafından yapılan arkeolojik kazılar sonucunda 12 adet mezar ile hazire alanı bulduk. Meydan düzenlemesi çerçevesinde hazire alanı açığa çıkarılacak, ecdat yadigârı eserlerimize gözümüz gibi bakmayı şiar edindik. Sadece bizim için değil, insanlık tarihi için de çok kıymetli eserlerdir. Bundan dolayı da arkadaşlarımız çalışmalara başladı. Şu anda Sarıca Sungur Mescidi'nin dış duvar ve minare imalatı tamamlandı, çatı imalatı da devam ediyor. Nisan ayı sonuna kadar mescid ile birlikte tuvalet ve abdesthane yapılarını bitirmeyi planlanıyoruz. Sözün özü; hem yaparak hem de yıkarak Bursa'mızı güzelleştiriyoruz”
“Nisan sonu itibariyle yüzde 70’lik kısmı bitecek”
Nisan sonu itibariyle 350 araçlık yer altı otopark kısmı hariç, alanın yüzde 70’lik kısmının ince işçilikleri dahil tamamını bitirip, Bursa’ya kazandıracaklarını anlatan Aktaş, “Bunları yaparken bir taraftan da civardaki dükkanlarla alakalı dış cephe iyileştirmeleri alan düzenlemeleri yapacağız. Burada bir tarih ayağa kaldırılmaya çalışılıyor. Düz bir yapı harekete geçirilmiyor. Bir taraftan tarihi fonksiyonuna uygun olarak süreç araştırılıp planlama projelendirilme yapılıyor. Bir taraftan imalat uygulamaları ona göre hayata geçiriliyor” dedi.
Samet Doğru - Uğur Uslubaş
