İlçeye bağlı Kale Mahallesi'nde bulunan ve Evliya Çelebi’nin Seyahatname adlı eserinde adı geçen tarihi cami, hicri 1117, Miladi 1705 yılında Garzan Aşiretinden Murtaza Bey oğlu İbrahim Bey tarafından inşa edildiği rivayet ediliyor. Görenleri kendine hayran bırakan yapının minaresi toplam 5 kemer üzerine kurulu ve el yapımı işlemelerle süslenmiştir. İç ve dış cephe duvarları kesme taşlarla kaplı olan cami, günümüze kadar sağlam bir şekilde ulaşmayı başardı.
Caminin muhteşem bir mimari özelliğe sahip olduğunu ifade eden imam Abdurrahman İnal, "Günümüze kadar ulaşan kitabede yazılan bilgilere göre bu cami, 1705 yılında Murtaza Bey oğlu İbrahim Bey tarafından minaresi 5 kemer ve bir kaide üzerinde hafif eğik şekilde inşa edildi. Muhteşem bir sanat eseri olan bu minarenin merdivenleri 100 basamak çıkış, 99 basamak ise iniş olmak üzere 199 basamaktan oluşuyor ve aynı anda merdivenlerden inen ve çıkan kişilerin birbirini göremeyeceği şekilde inşa edilmiştir. 300 yılın üzerinde ibadethane ve medrese olarak kullanılan bu cami, günümüzde de kullanılmaya devam ediliyor’’ dedi.
"Cami, Artuklu sanatına göre inşa edilmiş’’
Cami minaresinin kıble tarafında namaz vakitlerini tespit etmek için güneş saatinin bulunduğu belirten İnal, "Cami minaresinin kıble tarafında o zamanın tekniğine göre yapılması zor olan ve namaz vakitlerinin tespit etmek amacıyla güneş saati uygulaması yapılmıştır. Artuklu sanat eserlerinin izlerini taşıyan bu yapı geçmişte birçok büyük deprem atlatmasına rağmen hala dimdik varlığı koruyor’’ diye konuştu.
"Camimiz İnönü döneminde büyük tahribatlar yaşadı’’
Cumhuriyet döneminin ilk yıllarında İsmet İnönü döneminde camilerin büyük tahribatlar yaşadığını aktaran İnal, "İbrahim Bey Camii, Cumhuriyet döneminin ilk yıllarında depo ve ahır olarak kullanıldı. Bu yüzden de çok büyük tahribatlar yaşadı. Caminin avlusunda günümüze kadar ulaşan at ve diğer binek hayvanların bağlanması için duvarlara demir çakılar çakılmış, bu çakılar hala yerinde duruyor. Tarihte yapılmış bu zulmün işaretleri şu anda bile gözümüze çarpmaktadır’’ şeklinde konuştu.
Caminin geçmişten günümüze ulaşan çok büyük bir eser olduğunu ifade eden Muhammet Budak ise, "Geçmişten günümüze ulaşan böyle nadide eserlerde ibadet etmek gerçekten insana manevi olarak huzur veriyor" ifadelerinde bulundu.
Emrullah Işık
