Ankara’nın Beypazarı ilçesinde harabe ve terk edilmiş durumda olan tarihi cami kurtarılarak hem turizm hem de kültür varlıkları içerisinde yerini bulmayı bekliyor.
Tarihi yapıların korunması günümüzde büyük bir sorun olarak ortaya çıkarken, çoğu tarihi yapının bakımsızlık, terk edilmesi gibi nedenlerle mevcut durumunu koruyamaması veya yıkılması sonucu tarihi kültür varlıkları yok olmakta. Bunlardan biri de 19‘uncu yüzyıl eserlerinden Derbentçik Camii, Ankara’nın Beypazarı’na bağlı eski Derbentçik köyünde yer almaktadır. Derbentçik köyü, tarihi kent merkezinin yaklaşık 3 kilometre uzaklıkta yer alan, günümüzde tamamen terk edilmiş eski bir yerleşim alanı.
2001 yılında mihrap ve cami tavanı sağlam
Derbentçik Camii ile ilgili 2001 yılında yapılan çalışmalarda sağlam olan mihrap ve caminin tavanı günümüzde yok olmuş durumda. Caminin, duvarlarının neredeyse tamamı yıkılmış durumda. Ayakta olan kısımları ise zaman geçtikçe bozulmaların başladığı ve bahçede sert zemin olmamasından dolayı yıkılan cami duvarlarının taşları ve zeminde sık bir bitkileşme görünmekte. Camiye nazaran daha iyi durumda olan 20’nci yüzyıl yapımı minare ise taş bir kaide üzerine tuğla ile örülmüş, şerefe kısmından itibaren petek bölümü ve külahı yıkılmış halde. Minare konum olarak cami den ayrık olarak görülüyor.
Tarihi cami 2019 yılı yatırım programına alındı
Vakıflar Genel Müdürlüğü, Derbentçik Camii ile ilgili kapsamlı bir çalışma başlattı. 2017 yılı Temmuz ayında tamamlanan çalışmaların sonucunda, “Yapının büyük çoğunluğu yıkılmış olduğu ve duvarlarının bir kısmı ayakta kalabildiğini, kalan duvarlarında strüktür açısından sağlam olmaması ve aynı şekilde korunarak üzerine tamamlama yapılmasının imkansız olmasından ötürü camide ‘Rekonstrüksiyon’ (Diğer belgeler yardımıyla eski şeklinin belirlenerek yeniden yapılması işlemi) yapılması zorunludur” denildi. Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü, hazırlanan Rekonstrüksiyon Projesi’ni onaylayarak 2019 yılı yatırım programına koydu.
Derbentçik Camii hakkında bilgi veren Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Tolga Bozkurt, “Derbentçik Camii, bölgeye has geleneksel yapı tarzını göstermesi, süslemeli bir alçı mihrabının bulunması yine özgün 20’nci yüzyıla tarihli olan kâgir minaresi ile dikkatimizi çekmişti. 2001 yıllında biz ilk incelediğimiz zamanda da metruk bir vaziyetteydi” dedi.
2001 yılında metruk vaziyette
Derbentçik Camii ile ilgili 2001 yılında yaptığı çalışmada mihrap ve ahşap tavanının durduğunu ifade eden Bozkurt, şunları aktardı:
“Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün yapı ile ilgili gerçekleştireceği ’Rölöve Restorasyon’ projesi kapsamında tekrar yapıyı raporladığım esnada aradan geçen 16 yıl içerisinde herhangi bir müdahale, onarımın veya koruma önemlinin alınmadığını gördük. Buna bağlı olarak da cami için en önemli niteliği sayılan alçı mihrabının, ahşap tavanının ve dış duvarlarının tamamen ortadan kalktığı, içerisinden ağaçların çıktığı bir manzara ile karşılaştık. Bu haliyle de en azından kimliğini gösteren bir restorasyon ile belgelenmiş olur. Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü tarafından onaylanmış bir proje yer alıyor. Bundan sonra iş Vakıflar Genel Müdürlüğü ve bu konuya ilgi gösteren kesimlerin dikkatiyle ve hassasiyeti ile çözülecek.”
Cami tamamlandığında güzel sonuç ortaya çıkar
Derbentçik Camii ile ilgili Rekonstrüksiyon Projesi hazırlayan Yüksek Mimar Ercan Aksoy, cami yapılması durumunda güzel sonuçların ortaya çıkağını aktardı. Aksoy, “Derbentçik Camii’nin 3 duvarı yıkılmış sadece minaresi ayakta olan bir tarihi yapıdır. Projeler bizim tarafımızdan hazırlandı. Mevcut durumunu öncelikle çizdik. Daha sonra eski dönemine ait bilgilere ulaşmaya çalıştık. Bölgedeki yapıları karşılaştırarak oluşturmaya çalıştık. İlk hali ile ilgili bilgilere ulaşıldı ve Rekonstrüksiyon projemizi hazırlandı. Cami tamamlandığında güzel sonuç çıkacağını düşünüyoruz. Bir tane cami yapıp oraya bırakırsanız, kullanan olmayacağı için cami tekrar bakımsız kalacaktır. Kültür Bakanlığı öncülüğünde etrafına yatırım yapılması gerekiyor” ifadesini kullandı.
