Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu bünyesindeki Türk Tarih Kurumu 21 Kasım’da William Holt tarafından verilen “Balkan Kaybı: 93 Harbi’nin Unutuluş Muhacirleri” isimli konferansa ev sahipliği yaptı.
Yargıtay Başkanı İsmail Rüştü Cirit, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Başkanı Prof. Dr. Muhammet Hekimoğlu, Türk Tarih Kurumu Başkanı Prof. Dr. Refik Turan ve Emekli Büyükelçi Bilal Şimşir’in yanı sıra çok sayıda akademisyen ve öğrencinin katılımıyla düzenlenen konferansın öncesinde konuşan Türk Tarih Kurumu Başkanı Prof. Dr. Refik Turan, Balkanlar’ın Türkiye için “vatanlaşma” sürecini ifade eden topraklar olduğunu söyledi. “Osmanlı’nın son yüzyılında vatanlaşmanın bir kanadı koptu” diyen Prof. Dr. Turan, insanlık açısından hazin hikayelere ev sahipliği yapan Balkanlar’da 93 Harbi ve Balkan Harbi neticesinde yaşananların da bu hazin hikayelerden olduğunu belirtti.
Prof. Dr. Refik Turan’ın konuşmasının ardından Osmanlı Devleti’nin Balkanlar’dan çekilmesi sürecinde yaşanan olaylara dair bir konferans veren William Holt ise sınırların insan faktörü göz önünde bulundurularak ele alınması gerektiğini söyledi. “Balkanlar’daki Müslüman hayat Ruslar geldiğinde yok oldu” diyen Holt, 93 Harbi sırasında Balkanlar’da yaşanan hırsızlık, katliam, tecavüz ve göçe zorlanma gibi olayların Batı’da hiç bilinmediğini, Balkanlar’da ise bu olayların inkar edildiğini dile getirdi. Büyük bir dram barındıran bu olayların Rusça kaynaklardan da izlenebildiğini söyleyen Holt, Ruslar tarafından Müslümanlara karşı tahrik edilen Bulgarların da karıştığı hadiselerin öç alma ve yok etme politikasına dayandığını belirtti. Yaşanan katliamlar sonucunda İstanbul’a göç etmek durumunda kalan muhacirlerin bazen 60 km’yi bulan kervanlar oluşturduğunu ifade eden Holt, bu kervanlara da saldırılar düzenlendiğini dile getirdi. Holt, 93 Harbi muhacirlerinin hikayelerinin Türkiye’de az bilindiğini ifade ederek konuşmasının devamında bu durumun nedenlerine değindi. Muhacirlerin iskanının nispeten çabuk sağlandığına dikkat çeken Holt, bu sayede muhacirlerin bir mülteci kimliği benimsemeden yeni hayatlarına başlayabildiğini söyledi. Muhacirler arasında okuma yazma oranının yüksek olmaması nedeniyle bu olaylara dair çok fazla hatıra bırakılmadığını da ifade eden Holt, 93 Harbi’nden kısa süre sonra başlayan Balkan Savaşlarının yeni mülteci akınlarına neden olduğunu anımsatarak 93 Harbi muhacirlerinin sonraki göç akınları karşısında yerli halk konumuna geldiğini dile getirdi. Bu gelişmeler neticesinde 93 Harbi muhacirlerinin Balkanlar’da yaşadıkları tecrübelerin unutulduğunu belirten Holt, Cumhuriyet’le birlikte Balkan muhacirleri de dahil olmak üzere tüm Türk Milleti için yeni bir kimlik ve yeni bir tarihin oluştuğunu da sözlerine ekledi.
Konferansın ardından Yargıtay Başkanı İsmail Rüştü Cirit, Holt’u Batı’nın göz ardı ettiği tarihi gerçeklere dikkat çektiği için tebrik ederek kendisine hediye takdiminde bulundu.
