Kültür ve Turizm Bakanlığı, Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) New York eyaletinde geçtiğimiz yıl düzenlenen açık artırmada, Türkiye’den kaçırılan ve 14,5 milyon dolara (yaklaşık 60 milyon lira) alıcı bulan "Guennol Yıldız Avcısı" adlı eserin satışına ihtiyati tedbir koydurarak mahkeme sürecini başlattı.
Anadolu kökenli Prehistorik Devre ait mermer heykelciğin ABD’nin New York eyaletindeki Christie’s Müzayede Evi’nde satışa çıkarıldığı öğrenildikten hemen sonra, Kültür ve Turizm Bakanlığı bu eserin ulusal ve uluslararası mevcut hukuka aykırı olarak ABD’ye kaçırıldığı gerekçesiyle dava açtı. New York Eyalet Mahkemesi’nin söz konusu müzayedenin yürütmesini 60 günlük süre ile durdurmasının ardından Adnan Menderes Üniversitesi (ADÜ) Fen-Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Rafet Dinç, geçtiğimiz hafta Bakanlığın görevlendirmesiyle New York’ta devam etmekte olan davaya bilirkişi olarak katıldı. Dr. Dinç, Türkiye’den ABD’ye illegal yollarla kaçırılan “Guennol Stargazer (Yıldız Avcısı, Tepegöz)” olarak dünyaya tanıtılan ve Kalkolitik çağa tarihlenen mermerden yapılmış Kiliya heykelciğinin ait olduğu topraklara geri dönmesi için gerekli dokümanları ve bilimsel bulgularını ilgili Mahkemeye sundu.
Heykelciklerin üretildiği atölye Manisa’nın Akhisar ilçesinde
Anadolu kültür tarihi açısından çok önemli bir eseri, ait oldukları topraklara tekrar kazandırmak için var güçleriyle çalıştıklarını dile getiren Rafet Dinç, Kiliya tipi mermer idollerinin ilk üretildiği atölyenin Manisa’nın Akhisar ilçesine bağlı Kulaksızlar köyü yakınlarında olduğunu ifade etti. Heykelciklerin üretildiği atölye ilk kez 1991 yılında, Kulaksızlar köyünden bazı köylülerin Manisa Müzesi’ne getirdiği idol parçaları ile gündeme gelerek o zamanlar Manisa Müzesi’nde arkeolog uzman olarak görev yaptığı dönemde kendisi tarafından keşfedilerek bilim dünyasına kazandırıldığını belirtti.
Anadolu Tarihi’nin yaklaşık 7 bin yılına ışık tutan eserlere sahip çıkılarak korunması gerektiğine dikkat çeken Dinç, "Kiliya" tipi grubuna giren bu heykelciklerin büyük bir çoğunluğunun illegal yollarla dünya müzeleri ve özel koleksiyonlara dağıldığını söyledi. Dinç, “Kalkolitik Çağ’da, Anadolu insanının mermere yansıttığı duygu, düşünce, sanatsal anlayış, kültür ve inanç dinamiklerinin birer simgesi durumunda olan mermerden yapılmış ‘Kiliya’ tipi idollerin medeni dünyanın antikacı dükkanlarında hukuki meşruiyetten uzak bir şekilde haraç-mezat alınıp satıldıklarını görmek üzücü olduğu kadar düşündürücüdür” diye konuştu.
Öte yandan; Kültür ve Turizm Bakanlığı, Türkiye’den yurt dışına kaçırılan Kiliya tipi idolünün satışı nedeniyle New York Times Gazetesi’nde tam sayfa açık mektup yayınlatarak, tarihi eser kaçakçılığına dikkat çekti. Tam sayfa olarak yer alan mektupta, Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığının, kayıp eserlerin Anadolu’daki köklerine dönmesine yardımcı olan kurum ve kuruluşlara teşekkür edildi.
