Türkçe Konuşan Ülkeler Uluslararası Gazeteciler Derneği (TKÜUGD) Doğu Türkistan Masası Uygur Türkleri’nin Kazakistan Devlet Başkanı Nursultan Nazarbayev’den destek beklediklerini açıkladı.
Sürgündeki Doğu Türkistan Başbakanı İsmail Cengiz, Türkçe Konuşan Ülkeler Uluslararası Gazeteciler Derneğini ziyaretinde yaptığı açıklamada, ’’Pekin Hükümeti’ne çağrı keyfi baskı ve yasaklarla sorunlar çözülmez” dedi.
Bölgedeki baskıların giderek arttığını kaydeden Cengiz, “1949 yılından bu yana Çin Halk Cumhuriyeti egemenliği altında özerk bölge statüsünde yönetilen Doğu Türkistan’da Uygurlara yönelik artan baskıların yanı sıra son bir kaç aydır da sayıları 1 milyon 200 bin civarındaki Kazakların pasaport ve kimliklerinin toplanması, aydınların, din adamlarının ve gençlerin keyfi göz altına alınmaları ve inançlara yönelik getirilen yasaklar, bölgede gerilimin tırmanmasına neden olmuştur. 1992’de Kazakistan’ın bağımsız devlet olmasından sonra, Doğu Türkistan’ın kuzey taraflarında Altay dağları eteklerinde yaşayan Kazakların hak ve hukuklarının korunması noktasında daha iyimser bir siyaset uygulayan Pekin yönetiminin özellikle Nisan 2017 ayından itibaren Uygurlara olduğu gibi Kazaklara da baskılarını arttırması, iki ülke arasında sıkıntılara neden olmuştur. Astana’da düzenlenen Dünya Kazak Kurultayında, Almanya’dan katılan Ömürhan Altın gündem dışı söz alarak, Çin yönetiminin Kazaklara yönelik baskı ve yasaklarını dile getirmesi Kurultay delegeleri tarafından alkışlanarak desteklenmiştir. Çinli Genel Vali Şing Sı Sey’in zulmünden dolayı Doğu Türkistan’dan kaçarak 1953’de Türkiye’ye sığınmış olan Kazak ailenin bir ferdi olan Ömürhan Altın’ın, Kazak lider Nursultan Nazarbay’ın huzurunda, “Doğu Türkistan’daki Kazak kardeşlerimize yönelik baskı ve yasaklar bu kurultayın gündemine getirilmesi ve Kazak Hükümeti’nin de bu hususta diplomatik girişimlerde bulunması gerekir. Onları yalnız bırakmak bize yakışmaz. Liderimiz Nazarbay, Altaylar’daki Kazakların da hamisi olduğunu göstermelidir” diyerek yaptığı çağrının, Kazak lider Nazarbay tarafından da alkışlanarak desteklenmiş olmasını önemli bir gelişme olarak değerlendirmekteyiz. Nitekim Kazakistan Dışişleri Bakanlığının girişimi üzerine, Çin yönetimi el konulan pasaport ve kimlikleri Kazaklara iade etmeye başlamıştır” diye konuştu.
Kazakistan’ın Türk kardeşlerine sahip çıkmasını beklediklerini anlatan Cengiz şöyle devam etti: “Diaspora kurularak sembolik faaliyet gösteren Doğu Türkistan Sürgün Hükümeti olarak temennimiz, beklentimiz; Kazak lider Nursultan Nazarbay’ın Türk Dünyasının aksakalı sıfatıyla sınırdaş olduğu Doğu Türkistan bölgesindeki 30 milyon kardeşine sahip çıkması, onların hayır-duasını almasıdır. Bu münasebetle biz diasporadaki Sürgün Hükümet olarak “Şincang Uygur Özerk Bölgesi Komünist Parti Genel Sekreteri’nin yanlış yolda olduğunu düşünüyoruz. Pekin Yönetimi; küresel güç olarak aktif rol oynamak istiyorsa, insani ve kültürel haklara riayet ve inançlara saygı göstermesi noktasında bölgedeki halk hükümeti ve parti yetkililerini ikaz etmelidir. Aksi takdirde bölgede devam edecek ve kalıcı hale gelebilecek istikrarsızlık ortamından bütün bölge hükümetlerinin zararlı çıkacağı kanaatindeyiz.”
