Burdur’da Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi’nin desteğiyle 5 yıl önce başlatılan "El Dikimi Top Üretim Projesi" çerçevesinde bugün yaklaşık 300 ev hanımı günde ürettikleri bin top ile hem kendi gelirlerini sağlıyor hem de sosyal beceri kazanıyor. Özellikle bocce topu üretiminde Fransa’ya ihracata başlayan Burdurlu kadınlar ülkemizde de her yaşta insanın oynayabileceği bu oyunun yaygınlaşmasını bekliyor.
Burdur’da 2019 yılında Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Gençlik Spor İl Müdürlüğü, Çalışma ve İş Kurumu ile Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü ortaklığında kadınlara yönelik ’El Dikimi Top Usta Yetiştiriciliği’ ve ’El Dikimi Top Üretimi Projesi’ çerçevesinde kurs açılmıştı. Yaklaşık 3 ay süren kursun ardından profesyonelleşen Burdurlu kadınlar el dikimi top üretimine başladı. Yapılan çalışmalar sonrasında Avustralya’dan alınan hibe ile yeni makineler alınmasıyla birlikte üretimler hız kazandı. Üretimlerin artmasıyla birlikte ’Burdur Top Dikimi Kadın Girişim Kooperatifi’ adıyla kooperatif haline gelen üretici kadınlar yaklaşık 300 kişi ile günde bin adet top üretmeye başladı.
Şimdiye kadar binlerce top üreten kadınlar pandemi döneminde bocce sporunu ev ve salonlarda oynamaya başlayan Fransa’ya 2022 yılında 2 bin 500 set, 2023 yılında ise 24 bin set bocce topu seti ihraç etti. Geçtiğimiz günlerde de bir Fransız firmanın yetkilisi kadınları ziyaret ederek 2024 yılı için 20 bin set bocce topu siparişi verdi. Bocce topu dışında futbol, voleybol topu da üreten kadınlar ürettikleri topların el dikimi olması nedeniyle piyasadaki toplardan daha kaliteli ve sağlam olduğunu belirtti.
Ülkemizde çok fazla bilinmeyen bocce sporunun yaygınlaşmasına da öncülük eden kadınlar, üretim esnasında deşarj olabilmek için ara ara kendileri de bu oyunu oynadıklarını ve yediden yetmişe herkesin bu sporu yapabileceklerini dile getirdi.
Bu projenin oluşmasında akademik olarak büyük katkı sağlayan Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Hizmet Bölümü Öğretim Üyesi Doktor Mehmet Öcal 2017 yılında başladıkları bu proje hakkında, "Bu projeye 1 top dikim ustasıyla başladık ve ustamız bu işi yaygınlaştırdı. Günümüzde Burdur Türkiye’nin bir top üretim merkezi haline geldi ve 300’e yakın kadınımız top dikim ustası oldu. Cumhurbaşkanlığımız ve Gençlik ve Spor Bakanlığımızın desteği doğrultusunda üniversitemizin katkılarıyla başlayan bu projenin temel gayesi Burdur’da Sosyal Gelişimin Toplumsal Katkının ve refahın artırılmasıydı. Kadınlarımıza bir meslek öğrettik ve bu meslek Türkiye’nin unutulmaya yüz tutmuş bir mesleği aslında. 1950’li yıllara kadar küresel olarak bir oyuncu olduğumuz bu sektör 1970’li yıllardan sonra ülkemizde unutulmuş. Şu anda Türkiye’nin yaklaşık 20 milyon doların üzerinde yıllık futbol topu ithalatı yaptığını biliyoruz ve bu yüzde yüz dışa bağlı olduğumuz bir alan. Kadınlarımız burada kadın eliyle, emeğiyle milli kaynaklarımızdan yola çıkarak milli bir üretim gerçekleştiriyor. Ürettikleri ürünler üniversitemizin himayesinde yerli malı belgesine sahip ve şu anda bu kadınlarımız ihracatçı konumuna yükseldi. İlk başta sosyal refahın artırılması ile başlayan bu proje artık kadınlarımıza devredildi. Kadınlarımız bir kooperatif kurdu ve bu kooperatifimiz şu anda dünyanın 4-5 ülkesine ihracat yapacak konuma geldi" dedi.
Kadınlar için hem sosyal hem de ekonomik bir proje oldu
Burdur Top Dikim Kadın Kooperatifi Başkanı Aysel Özcan ise, "Üniversite’nin başlatmış olduğu bir proje ile başladık bu işe. Sonrasında bize kooperatif olarak devrettiler. Artık kadınlar olarak bu işin sahibi ve öncüsüyüz. Futbol topu ile başladık, sonrasında voleybol topu, Amerikan futbolu topu ve bocce topu olmak üzere çeşitlerimize ayırdık. Şu anda Fransa’ya 20 bin set (bir sette 6 top) üretiyoruz Allah’ın izniyle. Haziran ayında malzememiz gelecek üretime başlayacağız. Set sayımızın yükselebileceği sözünü de aldık. Aynı zamanda Türkiye El Dikimi Bocce Federasyonu için de üretime başladık. Kadınlar için çok güzel bir iş imkanı oldu. Atölyede 17 kadın çalışıyor, evlerde ise 70 peten kapama, 100 kadar da futbol topu dikiminde, 100 kadar da farklı alanlarda çalışan arkadaşlarımız mevcut. Hem evde hem de burada çalışanlarımıza güzel bir imkan, sosyal bir proje oldu. Burdur’da dokunmadık kadın bırakmayalım düşüncesiyle başladık bu işe. İnşallah bu şekilde devam eder" sözlerini sarf etti.
Günde bin adet top üretiyorlar
Evde ve atölyede çalışan kadınların artık profesyonel hale geldiğini söyleyen ve üretim kapasitelerinin günden güne arttığını dile getiren Özcan, "Günde bin adet bocce topu üretiyoruz, el dikimi bocce topunda ise 100-150 civarı üretiyoruz. Evde dikim yapan bir kadın da günde 1 veya 2 adet futbol topunu dikebiliyor. Futbol topu özel istek ve sayıya göre olduğu için o günden güne değişiyor. Bocce oyununu Fransa’da ve diğer ülkelerde olduğu gibi Türkiye’de de yaygınlaştırmak istiyoruz. Buradan okullara ve Milli Eğitim Bakanlığı’na duyuruyoruz. Bu sporu bizim çocuklarımız da öğrensin" şeklinde konuştu.
"Hem dikip hem oynuyoruz"
Ev hanımıyken 3 yıl önce projeye dahil olup artık kendi ekonomik gelirini sağlayan Havva Ercan, "3 yıl önce top dikim atölyesi ile tanıştım. İlk başta sigortalı olarak işe başladım burada. Daha sonra kooperatif haline getirdik bu işi. Burada arkadaşlar ile birlikte bocce topu üretiyoruz. Şu anda federasyona el dikimi bocce topu dikiyoruz. Kadınlar olarak bir şeyleri üretmek, yapmak güzel bir his. Burada 17 arkadaş çalışıyoruz. Eğlenceli bir ortamımız var bu da işimize yansıyor. İnsanın yaptığı güzel şeyleri görmesi özellikle kadın olarak daha çok işe adapte olmamızı sağlıyor ve daha onur verici geliyor. Biz atölye olarak dışardaki kadınlara da çok fazla destek veriyoruz ve bunun sürdürülebilir olmasını istiyoruz. Biz ülke içindeki kurumlardan da görülmek istiyoruz. Mesela Milli Eğitim Bakanlığı tarafından okullarda beden eğitimi derslerinde bocce sporu öğretilebilir. Kurumlar tarafından bizler sipariş almak istiyoruz. Çünkü üretiyoruz. Ürettikçe bizimle beraber farklı kadınlar da kazanıyor. Arada deşarj olabilmek için kendimizde koridorda bocce oynuyoruz. Hem dikip hem oynuyoruz" dedi.
Önceden demir toplarla kum sahada oynanan bocce oyunu pandemi döneminden sonra deri toplarla ev ve salonlarda rahatlıkla oynanabiliyor.
