Tüm Süt, Et ve Damızlık Sığır Yetiştiricileri Derneği (TÜSEDAD) Başkanı Müslüm Doğru, şap hastalığı yüzünden beside yüzde 30, süt sığırlarında ise yüzde 15-20 kayıp tahmin ettiklerini belirterek, şu anda ülkede sıkıntı olduğunu, kesime giden hayvanın azaldığını vurgulayarak "Et fiyatları yükselecek" dedi.
Bursa İli Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliğinin 22 Kasım fiyatlarına göre, 400 kilogram ve üzerindeki holstein cinsi danaların kesim ücretleri 30 lira artarak 490 liraya çıktı.
Bütün holstein cinsi danalarda kesim ücretleri 30 lira artarak, 250 ve altı kilogramda olanlar için 390 liraya, 251-350 kilogram arasındakilerde 440 liraya ve 351-400 kilo arasındakilerde ise 470 liraya çıktı.
Diğer dana ırklarında da 30 liralık bir artış yaşandı ve kesim fiyatları 250 ve altındakilerden 400 kilogram ve üzerindekilere kadar 420 ile 520 liraya çıktı.
İnek kesim fiyatlarında da kilogram başına 30 liralık artışla 350 ila 440 lira arasında fiyatlara çıktı.
Tüm Süt, Et ve Damızlık Sığır Yetiştiricileri Derneği (TÜSEDAD) Başkanı Müslüm Doğru, şap hastalığının ülkede derin yaralar açtığını ve bıraktığı hasarın etkisinin çok süreceğini söyledi.
Türkiye’de şap hastalığının girmediği şehir olmadığına dikkati çeken Doğru, "En çok besi çiftçliklerinden hayvanlar kesime gitti. 250-300 kilogram hatta 200 kilogram karkas veren hayvanlar bile erkenden kesildi." dedi.
Besi çiftliklerinde süt sığırcılığı yapılanlara oranla daha çok hayvanın kaybedildiğini dile getiren Doğru, şöyle konuştu: "İnekler damızlık olduğu için hemen gitmez, mücadele edersiniz ama ayağı kötü olmuş, memeleri sağılmaz olmuş hayvanlar kesime gitti. Aşıyı geç yapanlar daha çok zarar gördü. Aşı çalıştı; aşı yaptıranlar az hasarla atlattı. Birinci şap aşısını yaptırdığınız zaman bir süresi var. 21 gün geçince ikinciyi yaptıracaksınız. ikinci aşı yaptırıldıktan sonraki 42’nci günde yüzde 80-85 koruma sağlıyor. Uyarılar ve açıklamalar yaptık. Aşı yaptırılmasını istedik, aşı yaptıranlar oldu yaptırmayanlar oldu. ’Aşı yaptırdım hastalandı’ diyenler oldu. 2 aşı yaptırdıktan sonra şapın girdiği çiftlikler var ama az hasarla atlattılar."
Şapın etkisi 6 Şubat depremi gibi olacak
Doğru, şapa yakalanan hayvanın aşılı olmasının yanında beslenmesinin ve diğer güç verecek etkenlerinin de iyi olmasının önemine işaret etti.
Şap hastalığının bazı çiftliklerde "yıkım" oluşturduğuna dikkati çeken Doğru, şunları söyledi: "Pandemi benzetmesi çok doğru ama oluşturduğu etki 6 Şubat depremi gibi olacak. 6 Şubat depremi kaç yıl oldu halen acısını çekiyoruz. Şapın da etkisi sürecek, acısını uzunca süre çekeceğiz. Sadece et verimi değil süt verimi de düşüyor. Şapa yakalandığı zamanki verimi aynı laktasyon içinde bulamazsınız. Bir hayvanın gebe kalıp doğum yapması lazım ki aynı verimi yakalasın."
Şap hastalığının döl verimini de etkilediğini vurgulayan Doğru, "Hayvanlar gebe kalmıyor. Öyle bir hastalık ki içerde de hasar bırakıyor. Gebe kalmaması ne demek? Hayvanın verimi düşük ve doğması gereken buzağıların doğmayacak olması demek ve bizi kötü zamanlar bekliyor." dedi.
"Beside yüzde 30, süt sığırında yüzde 15-20 kayıp tahmin ediliyor"
Doğru, şap hastalığının Türkiye’nin her yerinde görüldüğünü, girmediği şehir bulunmadığını belirterek, "Bundan ders çıkarmamız gerekiyor. Bu ne ilkti ne son olacak. Çünkü gerçekten kovid pandemisi gibi oldu ülkede girmedği şehir kalmadı. Beside yüzde 30, süt sığırlarında ise yüzde 15-20 kayıp tahmin ediyoruz. Bunlar çok ciddi oranlar. Hızlıca kesime gittiği dönemde et fiyatlarının yükselmesi durdu. Arz fazlalığı fiyatları sabit tuttu." diye konuştu.
Şu anda kesime giden hayvanın azaldığını belirten Doğru, şunları kaydetti: "Normalde bu aylarda kesime gelecek hayvanlar önceden kesime gitti. Şu anda dana sıkıntısı var. Kırmızı ette bizi ne bekliyor? Fiyatların yükselmesi gayet doğal kabul edilmesi lazım. Saece Türkiye’de değil ABD’de etçil hayvan çok var. Çevresinde üretici ülkeler bulunuyor. Buna rağmen tarihinde görülmemiş şekilde et fiyatları yükseliyor. Bizde de yükselecek. Bunun önüne geçmek çok zor gibi. Bunu ithalatta önleyecekseniz palyatif çözüm olur. Palyatif çözüm hayvancılığı öldürür. Et ve süt fiytlarını baskılamayı bırakırsak bir süre tüketici sıkıntı çekecek ama üretici üretimden vazgeçmeyecek biraz olsun para kazanmaya başlayacak içindeki umut yeşerecek."
