Çanakkale Boğazı’nı geçemeyeceklerini anlayınca Gelibolu Yarımadası’na karadan çıkarma yapan İtilaf Devletleri’nin umutlarının yok edildiği, Çanakkale Savaşları’nda destan yazan 57’nci Alay Komutanı Hüseyin Avni Bey’in, ailesinden aldığı mektup sonrası 13 Ağustos 1915 tarihinde 57. Alay Ordugahında çadırı yakınına düşen top mermisi sonucu şehit olduğu ortaya çıktı. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Atatürk ve Çanakkale Savaşlarını Araştırma Merkezi (AÇASAM) Müdür Yardımcısı Dr. İsmail Sabah, “Şanlı 57. Alay’ın cesur kumandanı Hüseyin Avni Bey, bir bayram günü çocuklarına hasret bir şekilde şehit olmuştu” diye konuştu.
18 Mart 1915 tarihinde Çanakkale Boğazı’nı donanmanın zorlamasıyla geçemeyen İtilaf güçleri 25 Nisan tarihinde karaya asker çıkararak kara muharebeleri başladı. Yaklaşık 8,5 ay süren kara muharebeleri esnasında asker de Ramazan ayını ve bayramını siperlerde geçirdi. 1915 yılının Ramazan ayı ise Temmuz ve Ağustos aylarına denk geldi. Ramazan ayının son günleri Çanakkale muharebelerinin en kanlı çarpışmalarının yaşandığı dönem oldu. 9 ve 10 Ağustos 1915 tarihlerinde kazanılan zaferler ise bayram öncesine denk geldi. Anafartalar Grup Komutanı Mustafa Kemal Bey’in idaresinde 10 Ağustos tarihinde Conkbayırı’nda büyük bir zafer kazanılırken, 57. Alay Ordugah Mahalli bütün gün bombardıman altında kaldı. 13 Ağustos tarihinde 57’nci Alay Ordugahına bombalar düşmeye başladı. Saat 13.30-14.30 arasında bu top mermilerinden biri Hüseyin Avni Bey’in çadırının yakına düştü. 57’nci Alay Komutanı Hüseyin Avni Bey şehit oldu.
Tarihin en kanlı muharebelerinden birine sahne olan ve dünya harp tarihine geçen ’Çanakkale Geçilmez’ destanının yazıldığı Çanakkale Savaşları’nın yaşandığı Tarihi Gelibolu Yarımadası’nda, karadan çıkarma yapan İtilaf Devletleri’ne geçit vermeyerek, büyük bir destan yazan 57’nci Alay Komutanı Hüseyin Avni Bey’in, ailesinden aldığı mektup sonrası 13 Ağustos 1915 tarihinde 57. Alay Ordugahında çadırı yakınına düşen top mermisi sonucu şehit olduğu ortaya çıktı.
Hüseyin Avni Bey, 25 Nisan tarihinde Arıburnu’na başlayan Anzak çıkarmasına karşı 19. Tümen Komutanı Mustafa Kemal Bey’in emrinde 57. Alay’la birlikte hareket etti. Çanakkale’nin dönüm noktalarından biri kabul edilen bu çarpışmalarda 57. Alay’ı komuta etti.
AÇASAM Müdür Yardımcısı Dr. İsmail Sabah, “57’nci Alay, Mustafa Kemal Atatürk’ün; ‘Ben size taarruzu değil, ölmeyi emrediyorum’ emriyle özdeşleşen ve Çanakkale Savaşları tarihinin en ön plana çıkan olaylarından biri olma özelliğine sahiptir. Bu kahraman olayın cesur kumandanı Yarbay Hüseyin Avni Bey, günümüzden tam 109 yıl önce, 13 Ağustos 1915 tarihinde Ramazan Bayramı’nın ikinci günü karargahına isabet eden bir obüs mermisi sonucunda şehit oldu. Kendisini son görenlerden biri ise 57. Alay Birinci Tabur Komutanı Binbaşı Zeki Bey’di. Zeki Bey’in savaştan dört yıl sonra Avustralya Tarih Komisyonuna eşlik ederken anlattıkları sayesinde Hüseyin Avni Bey’in şehit olmadan önceki son saatlerini, neler düşündüğünü, neler hissettiğini öğrenebilmekteyiz. Kaynaklara baktığımız zaman Zeki Bey’in ifadesine göre, Hüseyin Avni Bey şehit olmadan çok kısa bir süre önce ailesinden hasret dolu bir mektup almıştı. Çocukları bu bayramı onsuz geçirmek istemiyorlardı. Fakat 13 Ağustos tarihinde öğlen saat 13.30 ile 14.30 arasında karargahına isabet eden bir top mermisi sonucunda Hüseyin Avni Bey şehit olmuştu ve çocukları bir daha bayramı babalarıyla geçirememişlerdi. Hüseyin Avni Bey’in oğlu Tekin Arıburun, kendisi aynı zamanda emekli Hava Kuvvetleri Komutanlarımızdan birisidir. Tekin Arıburun Paşa yıllarca babasının mezarını araştırmış ve yıllar sonra babasının mezarını defnedildiği Çataldere içerisinde bulmuş ve akabinde şehitliği yaptırarak babasını buraya defnettirmiştir. Hüseyin Avni Bey’in ailesinden aldığı mektuba dair ifadeleri incelediğimizde ailesi, çocukları bu bayramda babalarının yanında olup, olamayacaklarını sormaktadırlar. Geçen bayramda olduğu gibi, bu bayramı da yine beraber geçirmek istediklerini, bu kaynaklar sayesinde öğrenebilmekteyiz. Ancak Ağustos ayı Çanakkale Muharebelerinin en hızlı devam ettiği aylardan biri olduğu için, ne yazık ki bu buluşma gerçekleşememiş ve nihayetinde 13 Ağustos tarihinde Hüseyin Avni Bey’in şehadeti ile bu buluşma bir daha da gerçekleşememişti. Tabii Hüseyin Avni Bey şehit olduktan sonra 57. Alay Harp Ceridelerini incelediğimizde kendisinin yerine Binbaşı Murat Bey’in vekaleten atandığını görmekteyiz. Dikkat çekicidir, Binbaşı Murat Bey’in vermiş olduğu ilk emri baktığımız zaman, askerlere Alay Komutanları Hüseyin Avni Bey’in intikamını almaları için kahramane bir mücadeleyi emrettiğini görmekteyiz. Aziz ruhları şad olsun” dedi.
Mustafa Kemal Atatürk Atatürk’ün, Arıburnu Muharebeleri raporunda kahraman 57. Alay’ın cesur Kumandanı Hüseyin Avni Bey’i temiz yürekli, dindar bir insan olarak nitelendirdiğini ve büyük bir hürmetle yad ettiğini de ifade eden DR. İsmail Sabah, “Mustafa Kemal Atatürk, 8 Ağustos 1915 tarihinde Anafartalar Grup Komutanlığı’na atanmış, 25 Nisan da beraber Anzaklar’a karşı hareket ettiği ve aylarca emri altında 57. Alay’a komuta etmiş Hüseyin Avni Bey’i çok sevdiğini kaynaklardan görmekteyiz. Kendisinin Anafartalar Grup Komutanı olarak 19. Tümen’den ayrıldıktan beş gün sonra Hüseyin Avni Bey’in şehadet haberini almıştı. Bu şehadetin acısını yaşayanlardan biri de Anafartalar Grup Komutanı akabinde Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk olmuştu. Atatürk’ün Kurmay Başkanı yani 19. Tümen Kurmay Başkanı İzzettin Çalışlar ifadesiyle şanlı 57. Alay’ın cesur kumandanı Hüseyin Avni Bey, bir bayram günü çocuklarına hasret bir şekilde şehit olmuştu” diye konuştu.
13 Ağustos 1915 tarihinde 57. Alay Ordugahında çadırı yakınına düşen top mermisi sonrası şehit olan 57’nci Alay Komutanı Hüseyin Avni Bey, her yıl ölüm yıldönümünde mezarı başında anılıyor.
