Ekmeğini kömürden çıkaranlar: Mevsimlik kömür işçileri
Ankara'nın Çubuk ilçesine Mardin'den gelerek çalışmaya başlayan mevsimlik işçiler, meşe ormanlarına yakın yerde geçici olarak kurdukları çadırlarda yaşamlarını sürdürüyor. Her yıl ilkbaharda başlayıp, sonbaharda biten mangal kömürü mesaisinin yarısına gelen mevsimlik işçiler, sezon sonunda memleketlerine dönüyor.
Bilal Sarıkavak - Gazi Taş
İşçiler, Orman İşletme Müdürlüğü tarafından yürütülen orman sahalarındaki gençleştirme çalışmaları kapsamında belirlenen alanlarda kestikleri meşe odununu traktör yardımıyla taşıyor. Kurdukları ocaklarda 20 ile 25 gün arasında kontrollü şekilde yakan işçiler, soğutma işlemi yaptıktan sonra odun kömürünü kullanılır hale getiriyor. Kilosu 25-30 lira arasında olan odun kömürü bu sezonda alıcı karşısına çıktı.
"10 aile ayda 50-60 ton arasında kömür üretip satıyoruz"
Sezon boyunca kazandıkları parayla kış aylarında geçinmek zorunda olduklarını söyleyen mangal kömürü işçisi Mehmet Salih Alkış, "Mardinliyim, 2002 yılından beri kömürcülük yapıyorum. Mevsimlik iş olduğu için her yıl 4'üncü ve 5'inci ay arasında devletten ihale ile işi alıyoruz. Sonrasında kendimize ait tapulu bir alanda 5-10 aile arasında bölüşüp, 11'inci aya kadar bu işi üretip satıyoruz. Uygun odunun olduğu yerde üretim yapıyoruz. İşi iklime bağlı olarak erken veya geç bırakıyoruz. Kendimizi iklime göre ayarlıyoruz. İş bittikten sonra herkes memleketi veya evi neredeyse oraya gidiyor. İş tekrar başladığında yine aynı şekilde geliyoruz. Burada 10 aile ile birlikte yaklaşık 30-40 kişi çalışıyoruz. İşimiz günlük işi değil. Bir gün topluyoruz, bir gün çatıyoruz. Her bir ocağı 20-25 gün arasında söküp satıyoruz. 10 aile ayda 50-60 ton arasında kömür üretip satıyoruz. 22 yıllık esnaf olduğum için herkes az çok tanıyor beni. Ankara'ya, Trabzon'a her yere satıyorum. Onlara toptan olarak kamyonla gönderip satıyorum. Sonuçta bozulmayan bir mal, 5-10 sene de kalsa sıkıntısı olmaz" diye konuştu.
"Kömürü herkes yapamaz, zor bir iş"
Aracıların odun kömürünü satın alırken uyguladıkları fiyat dengesizliğinden şikayetçi olan Alkış, "25-30 lira arasında sattığımız malı marketlerde 100 liraya kadar satan var. Maalesef böyle bir dengesizlik var. Biz bu durumdan şikayetçiyiz. Aracılar market veya kasap gibi kömür nerede satılıyorsa onlar, benim sattığım kömürden yüzde 100 kazanmak biraz dengesizlik. Kömürü herkes yapamaz, zor bir iş. Biz bu işi yaptığımız için başka yapacağımız işimiz yok. 22 senedir helalinden geçimimizi yaptık, bazı insanlara da sebep olduk. Sıcak da olsa kendi işimiz olduğu için belli mesai saatimiz yok. Sabah 06.30'dan akşam 7.00'ye kadar çalışıyoruz. Herkes bilsin ki kolay ekmek yok" dedi.
"Kadınlar çalışmanın değerini bilsinler"
Ailesine destek olmak için çalışan 18 yaşındaki kömür işçisi Fidan Dakık ise, "Ankara Çubuk'ta çalışıyoruz, kömür işi yapıyoruz, emekçiyiz. Sabah 06.00'dan akşam 06.00'ya kadar çalışıyoruz. Odunları ormandan getirip, çatıyoruz. Sonrasında saman ve toprak ile yakarak kömür haline getiriyoruz. 7- 8 ay çalışıyoruz, mayıs gibi gelip kasım veya aralık gibi gidiyoruz. Herkes yapamaz bu işi. Aileme destek olmak için çalışıyorum, çabam bu yönde. Kadınlara söylemek istediğim şey, çalışmanın değerini bilsinler" şeklinde konuştu.
