Kısa çalışmada en çok merak edilenler!

Türkiye Gazetesi yazarı İsa Karakaş, ``Kısa çalışmada en çok merak edilenler`` başlıklı bir yazı kaleme aldı. İşte o yazının detayları...

Koronavirüs (Covid-19) salgınının ekonomik etkilerinin azaltılması, istihdamın korunması ve çalışanların geçimlerini sürdürmeleri açısından kısa çalışma uygulaması hayati önem taşımaktadır. Bu uygulaması kapsamında an itibarıyla 270.000’i aşkın firma ve 3.000.000`u aşkın işçi için müracaat yapıldı.

Koronavirüsten olumsuz etkilendiği gerekçesiyle kısa çalışma talep eden işveren; buna ilişkin kanıtlarla birlikte “Kısa Çalışma Talep Formu” ile “Kısa Çalışma Uygulanacak İşçi Listesi”ni bağlı olduğu İŞKUR biriminin elektronik posta adresine, elektronik posta göndermek suretiyle kısa çalışma başvurusu yapabilmektedir.

Kısa çalışma başvurumuz neden hâlâ sonuçlanmadı?

Kısa çalışmaya ilişkin kanun ve yönetmelik hükümleri nedeniyle başvuruların Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının ilgili ve bağlı birimlerince alınan kararlar uyarınca, müfettişler tarafından yapılacak uygunluk tespiti incelemelerinden geçmesi gerekmektedir. Az sayıda müfettiş ile bu yoğun başvurulara bakılması çok uzun zaman gerektirmektedir.

İşsizlik Sigortası Kanununa eklenen geçici madde ile koronavirüsün sebep olduğu yoğun başvurulara ilişkin iş ve işlemlerin süratle sonuçlandırılması ve bu sayede kısa çalışmanın etkinliğinin arttırılması amacıyla, sadece koronavirüs sebebiyle yapılan kısa çalışma başvuruları için gereken müfettiş uygunluk tespitinin tamamlanması beklenmeksizin, işverenlerin beyanı doğrultusunda kısa çalışma ödemelerinin gerçekleştirilmesi söz konusu olacaktır. Dolayısıyla kısa çalışma başvurularının bundan sonra hızlı bir şekilde neticelenmesi ve ödeneklerin işçilere takip eden ayın 5’inde ödenmesi beklenmektedir.

İşçilere verilecek kısa çalışma ödeneği nasıl hesaplanacaktır?

Kısa çalışma ödeneği; sigortalının son 12 aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının %60’ı esas alınarak hesaplanmaktadır. Bu şekilde hesaplanan kısa çalışma ödeneği tutarı, aylık asgari ücretin brüt tutarının %50’sini geçememektedir. Bu kapsamda, işçilerin çalışmadıkları günler için ödeme yapılacak olup, tamamen faaliyetin durdurulması hâlinde yapılan ödemeler için öngörülen tavan 4.380,99 TL’dir. Bu nedenle sigortalının kazancı ne kadar yüksek olursa olsun alacak azami aylık tutar 4.380,99 TL’yi geçemeyecektir. Kısa çalışma ödeneği, çalışmadığı süreler için doğrudan doğruya işçinin kendisine ödenmektedir.

Kısa çalışma ödeneği, hak edilen işsizlik ödeneğinden düşürülür mü?

Mevcut düzenlemede kısa çalışma ödeneği olarak yapılan ödemeler işsizlik ödeneği süresinden düşülmektedir. Ancak, mahsup edilip edilmeyeceğini belirlemeye Cumhurbaşkanı`nın yetkisi bulunmaktadır.

Kısa çalışma ödeneği ile SGK iş göremezlik ödeneği aynı anda alınabilir mi?

Sigortalının kısa çalışma ödeneği alırken aynı anda SGK geçici iş göremezlik ödeneğinin başlaması durumunda geçici iş göremezlik ödeneğine konu olan sağlık raporunun başladığı tarih itibarıyla kısa çalışma ödeneği durdurulmaktadır. Durdurulan dönem için sadece geçici iş göremezlik ödeneği verilmektedir. Aynı anda iki ödenek verilmez. İşverenlerin iş göremezlik ödeneği almaya başlayan sigortalılara İŞKUR’a bildirmeleri mecburidir.

Kısa çalışma ödeneği hangi durumlarda kesilecektir?

Kısa çalışma ödeneği alan sigortalıların başka bir işe girmesi, emeklilik aylığı almaya başlaması, askere gitmesi, herhangi bir kanundan doğan çalışma ödevi nedeniyle işinden ayrılması hâllerinde veya SGK geçici iş göremezlik ödeneğinin başlaması durumunda geçici iş göremezlik ödeneğine konu olan sağlık raporunun başladığı tarih itibarıyla kısa çalışma ödeneği kesilecektir.

Diğer yandan işveren, ilan ettiği süreden önce normal faaliyetine başlamaya karar vermesi hâlinde bu durumu; İŞKUR’a, varsa toplu iş sözleşmesi tarafı işçi sendikasına ve işçilere 6 iş günü önce yazılı olarak bildirmek zorundadır. Bildirimde belirtilen tarih itibarıyla kısa çalışma sona erecektir.

Sokağa çıkma yasağı uygulanan kişiler ile yabancılar ödenek alabilir mi?

Koronavirüs salgını nedeniyle hükûmet tarafından kronik hasta olanlar ile 65 yaşın üzerindekilerin ardından 20 yaşın altındakilere de sokağa çıkma yasağı geldi.

İş yerinde kısa çalışma uygulanabilmesi için gerekli şartları taşıyan iş yerlerindeki diğer işçiler gibi kronik hasta ve 65 yaş üstü olan kişiler ile 20 yaşın altındaki işçiler de kısa çalışmadan yararlanabilecek. Kısa çalışma ödeneği için öngörülen şartlara sahip olan yabancı uyruklu sigortalıların belirtilen ödeneği alması açısından yasal bir engel bulunmamaktadır.

Kısa çalışmada sağlık yardımlarından faydalanılabilir mi?

Kısa çalışma uygulaması süresince işçilerin çalışmadıkları günler için aynen işsizlik ödeneğinde olduğu gibi GSS (Genel Sağlık Sigortası) primleri İŞKUR tarafından SGK’ya ödenmektedir. Dolayısıyla sigortalılar ile bakmakla yükümlü olduğu kişiler sağlık hizmetlerinden yararlanabilmektedir.