30 GAZİANTEP YEMEĞİNE TESCİL ALINIYOR

Gaziantep Gastronomi ve Aşçılar Derneği, Anadolu Mutfağını Koruma, Araştırma ve Geliştirme Derneği ile Gaziantep Kulübü Derneği, ortak bir proje kapsamında 30 ayrı Gaziantep yemeğine coğrafi bölge tescili almak için Türk Patent Enstitüsü’ne müracaat ediyor.
Gaziantep mutfak kültürüne ait 30 ayrı yemek için Anadolu Mutfağını Koruma, Araştırma ve Geliştirme Derneği, Gaziantep Gastronomi ve Aşçılar Derneği ile Gaziantep Kulübü Derneği tarafından tescil işlemleri başlatıldı. Her dernek 10 adet yemeğin tescil işlemlerini yapabilmek için maddi katkı sağladı. Sahan Şirehan’da düzenlenen törenle tescili yapılacak olan 30 yemek kamuoyuna tanıtılırken yaklaşık 500 çeşidin üzerindeki Antep yemeklerinin yerel yönetimler, Gaziantep Valiliği, Kültür Turizm Müdürlüğü ve diğer STK’lar tarafından tescil edilmesine yönelik ortak çağrı da yapıldı. Düzenlenen toplantıya Anadolu Mutfağını Koruma, Araştırma ve Geliştirme Derneği Başkanı Tahir Tekin Öztan, Gaziantep Gastronomi ve Aşçılar Derneği Başkanı Yrd. Doç. Dr. İlkay Gök Pınarlı ve Gaziantep Kulübü Derneği eski başkanı Gamze Aşnük ile derneklerin üyeleri katıldı.
Komşu ülkelerin Türk mutfağının birçok önemli yemeklerini tescilleme yönündeki çabalarına duyarsız kalınamayacağını ifade eden ve baklavadan sonra birçok Türk yemeğinin farklı ülkelere kaptırılmak üzere olunduğuna dikkat çeken Anadolu Mutfağını Koruma, Araştırma ve Geliştirme Derneği Başkanı Tahir Tekin Öztan, şunları söyledi:
“Gelenekten Geleceğe Gaziantep Yemekleri adlı kitabımızla envanterini çıkardığımız Gaziantep Yemekleri’nin tescil işlemlerinde de önemli bir adım attık. İlk kez üç ayrı sivil toplum örgütü bir araya gelerek her dernek 10 adet olmak üzere toplam 30 adet Gaziantep yemeğini tescil çalışmalarını başlatarak adeta yemeklerin coğrafi tapusunu almayı hedeflemektedir. Bu önemli bir olaydır. Bugün Yunanistan baklavamıza sahip çıkarken Bulgaristan paçanın tescilini almaya çalışmaktadır. Yani bize ait kültürel değerlere sahip çıkmazsak, onları korumazsak gelecekte sahip çıkabileceğimiz yaşayan kültür öğelerimizin büyük bir kısmı başka ülkeler tarafından tescillenerek sahiplenilecektir. 500’den fazla Gaziantep yemeği bulunmaktadır. Diğer sivil toplum örgütlerimizin, Gaziantep Valiliği, yerel yönetimler ve ilgili kurumların diğer yemeklerimizle ilgili tescil çalışmalarını üstlenmesini ve gerçekleştirmesini bekliyoruz. Üç dernek koordineli olarak çalışarak bu alandaki yolu açtık. Öncülüğünü bizler yapıyoruz. Bu güç birliğinin devamlılığının getirilmesi gerekir. GAÜN bu çalışmalara büyük destek sağlıyor. Diğer üniversitelerimizde bu çalışmalara destek olması gerekiyor. Yemeklerimizin sadece Gaziantep adına değil, dünyadaki tescilinin de alınması gerekiyor. Yani uluslar arası arenada sadece bölgesel ve coğrafi tescil yeterli değil, dünya tescili gerekiyor. Baklava örneğinden ders almamız gerekiyor. Bizler baklavanın Türkiye tescilini aldık ama dünya tescilini Yunanistan’a kaptırdık. Bu diğer yemeklerimizde de başımıza gelmemeli. Yapılan bu tescil işlemleri çalışmalarında maddi olarak hiçbirimize bir faydası yok ama Gaziantep ve Türk mutfak kültürüne büyük bir hizmetin ilk adımları olarak görülmeli. Yapılan çalışmalar örnek alınarak GTO, GSO, Gaziantep Valiliği ve yerel yönetimler başta olmak üzere diğer STK’lar tarafından da desteklenerek Gaziantep mutfağının bütün öğeleri için ayrı ayrı tescil işlemleri yapılmalıdır. Gaziantep kültürü söz konusu olunca hepimizin bir araya gelmemiz lazım. Bizler üç STK olarak bundan sonraki tescil işlemlerinde diğer dernek ve kuruluşlara gerekli teknik ve bilgi desteğini sağlayacağız. Bu çalışmalarda Gaziantep kazançlı çıkacak. Bu yemekler bizim, ama bunu kanıtlayabilmemiz için tescil işlemlerini mutlaka yaptırmamız gerekir.”
Gaziantep Gastronomi ve Aşçılar Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Yrd. Doç. Dr. İlkay Gök Pınarlı da, yapılan çalışmalarla ilgili teknik bilgiler vererek, “Türkiye de belki dünyada bir ilk gerçekleştirildi. 30 adet yemeğin coğrafi tescil işlemi için gerekli çalışmaları tamamladık ve müracaatımızı yapıyoruz. Yemeklerin tescilinin alınmasına yönelik çalışmalara katkıda bulunan hiç kimsenin maddi olarak bir kazancı olmadı. Gaziantep yemek kültürünün korunması amacıyla üç dernek birlikte coğrafi tescil çalışmalarını başlattık. Gaziantep Gastronomi ve Aşçılar Derneği olarak amaçlarımızın başında Gaziantep yemeklerinin orijinal haliyle korunması ve gelecek nesillere öğretilmesi, aktarılması, unutulmamasının sağlanmasıdır. Bu amaç doğrultusunda derneğimiz projeler hazırlayarak her türlü desteği vermekte ve çalışmaktadır. Yemek tescili çalışması da bunlardan biridir" dedi.
"Çalışmaya başladığımızda yemek tescili için Gaziantep Kulübü Derneği ve Anadolu Mutfağını Koruma, Araştırma ve Geliştirme Derneğinin de yemeklerin tescilini almak için araştırma yaptıklarını öğrendik ve ardından üç dernek iş birliği yaparak birlikte gerçekleştirmeye karar verdik" diyen İlkay Gök Pınarlı, şöyle devam etti:
"Kararın ardından her dernekten Gaziantep yemeklerini bilen bu konu da bilgisi olan, araştırma yapmış, kitap yazmış üyelerden oluşan bir komisyon oluşturuldu ve hızlı bir şekilde çalışmaya başlandı. Şubat 2011 tarihinde yemeklerin tescil çalışmalarına başlayan üyeler öncelikle yemeklerin isimlerini ardından da her bir yemeğin orijinal tariflerini belirlediler. Bu süreç yaklaşık altı ay sürdü ve ardından yemeklerin tescil çalışmalarına destek verecek işletmeler, devlet kurum ve kuruluşları ile görüşmeler yapıldı. Bu çalışma şimdiye kadar sahiplenilmemiş, araştırdığımızda hiçbir yazılı tarihçesi veya bundan 20-25 yıl öncesine kadar yazılı bir kitabı olmayan, değeri yalnızca sözde kalan, çoğu kayıt altına alınmadığı için unutulmuş belki orijinalliğini yitirmiş, yemek kültürünün korunmasına destek verecektir. Coğrafi tescil sayesinde bu yemeklerin; orijinal tarifleri resmileşecek, devlet kayıtlarına geçecek ve belki yüz yıl sonra bu tarifler aynı şekilde kayıtlı olarak devlet evraklarında yer alacak, Başka şehir ve ülkenin yemeklere sahip çıkma olasılığı ortadan kalkmış olacaktır. Kurulan komisyonda Prof. Dr. İsmail H. Özsabuncuoğlu (komisyon başkanı), Ragıp Güzelbey, Akten Köylüoğlu, Sermin Ocak, Özden Özsabuncuoğlu, Eray Tatar, Gonca Tokuz, Şef Doğa Çitçi, Rıdvan Çağdaş ve Filiz Hösükoğlu görev aldı. Gaziantep Gastronomi ve Aşçılar Derneğine yemeklerin tescilinde; Dr. Abdülkadir Erbalcı (Sanpa Gıda San. ve Tic.A.Ş.) 5 adet yemeğin tescili için, geri kalan beş yemek için de dernek üyelerimizden Şirvan Payaslı (Şirvan Kebap Baklava), Baran Ölçer (Baran Endüstriyel Mutfak), Levent Aktaş (Ayıntap Baklava), Ramazan Budak (İmam Usta Lokantası), Uğur Acıoğlu (Acıoğlu Lokantası) maddi destek sağladılar. Hepsine bu duyarlı davranışlarından dolayı teşekkür ediyoruz. Bundan sonraki sürçte de diğer Gaziantep yemeklerinin tescillerinin yapılması için gerekli çalışmaların başlatılması gerektiğini düşünüyoruz. Bunun için Gaziantep Valiliğimiz ve yerel yönetimlerimiz başta olmak üzere GTO, GSO ve diğer STK’lara büyük görevler düşmektedir. Yeni yapılacak tescil işlemlerinde bizler gerekli rehberliği yapmaya hazırız."
Gaziantep Kulübü’nün Gaziantep kültürüne ve sanatına sahip çıkarak gelecek nesillere aktarılmasında önemli bir misyon üstlendiğini ifade eden Gaziantep Kulübü eski başkanı Gamze Aşnük ise, şunları söyledi:
“Gaziantep Kulübü Derneği 1993 yılında kuruldu. Gaziantep’i seven ve alanında belli noktalara gelmiş olan iş insanlarının kurmuş olduğu bir dernektir. Amacı Gaziantep’in sorunlarını araştırmak ve gücü oranında çözüm üretmektir, kamu kurum ve kuruluşlarıyla iş birliği halinde projeler üretmektir. Gaziantep’in çok geniş bir kültürel mirası var çok geniş bir alana yayılmış kültürel mirası var. Bu kültürel mirasın gelecek nesillere sağlıklı aktarılmasını Gaziantep Kulübü bir misyon olarak üstlenmiştir. Bu projede bu misyonun bir parçasıdır. Bu güzel çalışmanın ilginç bir öyküsü var. Hepimiz aslında Gaziantep kültürünün en önemli unsuru olan yemek kültürü hakkında geniş bilgilere sahibiz. İyi yemeğin nasıl olduğunu hepimiz biliyoruz. Birde milliyetçilik duygularımız var. Farklı illerde Antep yemekleri adı altında yediğimiz yemeklerin lezzetini alamıyoruz. Bizlere Antep yemeği olarak sunulan yemeklerin bildiğimizden çok farklı bir yapılışı var. Ama bizlere Antep yemeği olarak sunuluyor. Biz bu konuları konuşurken ulusal bir gazetede Gaziantep mutfağının en önemli yemeklerinden birisi olan yuvalamanın tarifini okuduk. Yanlış bir tarifti. Bu tarif üzerine Gaziantep yuvalamasının bütün özellikleriyle kamuoyuna tanıtılmasını planlarken kendimizi bu çalışmanın içerisinde bulunduk. Daha sonrasında konunun uzmanlarıyla tescil için iş birliği yaptık ve hep birlikte çok güzel bir çalışma başardık. Gaziantep’e hayırlı uğurlu olmasını diliyorum. Tahir Tekin Öztan’ın da dediği gibi bu el birliğiyle yapılacak bir çalışma. Bundan sonra diğer sivil toplum kuruluşlarının da umarız birer ikişer Antep yemeğinin tescilini yaptırır. Böylece gelecek nesillere Antep Yemeklerinin sağlam bir tabana oturtularak aktarılması sağlanmış olur.”
Düzenlenen törende Gaziantep Gastronomi ve Aşçılar Derneği Başkanı Yrd. Doç. Dr. İlkay Gök Pınarlı çalışmalara destek ve katkılarından dolayı Anadolu Mutfağını Koruma, Araştırma ve Geliştirme Derneği Başkanı Tahir Tekin Öztan ile Gaziantep Kulübü Derneği eski başkanı Gamze Aşnük’e günün anısına birer plaket vererek çalışmayı destekleyen komisyon üyeleri ve aşçılarla hatıra fotoğrafı çektirdiler.
TESCİLİ ALINACAK ANTEP YEMEKLERİ
Yapılan çalışmalarda Gaziantep Gastronomi ve Aşçılar Derneği; Öz Çorba, Şiveydiz, Ekşili Taraklık, Keme Kebabı, Sebzeli Peynir Böreği, Firik Pilavı, Katmer, Beyran, Kilis Kebabı ve Samsaklı-Bahdenizli Kebabın, Anadolu Mutfağını Koruma, Araştırma Ve Geliştirme Derneği; Yuvarlama, İçli Köfte, Ali Nazik, Lahmacun, Yeni Dünya Kebabı, Çiğ Köfte, Simit Kebabı, Soğan Kebabı, Antep Salatası ve Ezogelin Çorbası’nın, Gaziantep Kulübü Derneği ise; Alaca Çorba, Sarımsak Aşı, Akıtmalı Köfte, Sarımsak Kebabı, Zeytin Böreği, Özbek Pilavı, Malhutalı Köfte, Buhara Pilavı, Maş Piyazı ve Peynirli İrmik Helvası’nın Türk Patent Enstitüsü’nden tescilini alabilmek için gerekli işlemleri başlattılar.
Tescil işlemlerinin ortalama bir yıl süreceği ve sürenin sonunda her yemek için ayrı ayrı tescil belgelerinin verileceği ifade edildi.